Eski defterler son derece önemlidir. Bellek unutur ama defter asla unutmaz. Hinlik, TDK sözlüğüne göre, kurnazlık, kurnaz olma durumu, hin anlamına gelir. "Hinoğlu hin"e gelince "ok kurnaz, her dönemin şartlarına uyabilen (kimse)"
7
"Okkam'ın Usturası" bir önermedir: Bir konunun veya bir sorunun anlatımında veya çözümünde, en basit ve en kısa yolun genellikle gerçeğe en uygun ve en doğru yol olduğu biçiminde özetlenebilir. *** Önce CHP'in sorununu özetleyelim: Bir yandan, İmralı'ya gitmeyi reddederek öte yandan "Barış Süreci"ne karşı olmadığını belirterek...
6
CHP'nin "çözüm" komisyonuna katılırken verdiği sözü tutması iktidar kanadını ve bu kanada eklemlenenleri rahatsız etti. Hem de çok. CHP'yi İmralı'ya giden partiler gibi Öcalan'la kucaklaşmayı reddetmesi, sanki olağan koşullarda yaşıyormuşuz gibi davranışları mide bulandırıyor, şu konularda komisyon kurulduktan bu yana ne gibi bir adım atıldığını söylerler mi...
6
Kritik haftalardan bir hafta daha başladı. 21 Kasım Cuma günü Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nun AKP, MHP ve DEM Parti oylarıyla İmralı'ya gidip Öcalan'la görüşme kararı alması iklimi değiştirdi. Ya da sürecin kamuoyuna açıklanmayan bir boyutunu daha gün ışığına çıkardı. Komisyonun tam adını anımsatmamızın nedeni şu:
6
AVRASYA'NIN gündemi bu hafta çok yoğun. Bir tarafta Balkanlar'da Bosna Hersek'te 30 yıldır oluşturulmuş olan ve Batı'nın zar zor bir arada tuttuğu yapı çatırdama sinyalleri veriyor, diğer tarafta, Rusya-Ukrayna savaşında diplomasi süreci hız kazandı. Ancak görünen, Ukrayna'nın bir yanda Rusya'nın fiziki saldırısı, diğer yanda da ABD ve İngiltere'nin farklı açılardan baskısı altında kaldığı. Bu konuyu ayrıca değerlendireceğim.
5
Şimdilerde Türkiye'ye bir hal oldu; Cumhur İttifakı, İmralı ile hemhal oldu. Komisyonlar kuruluyor, bir algı pompalanıyor, umarsız Türkiye, "terörsüz Türkiye" biçiminde maskeleniyor. PKK, Lozan'ı geçersiz ilan etmeye yelteniyor. KCK'nin stratejik talebi olan ilkokuldan üniversiteye kadar Kürtçenin hem eğitim dili hem de ikinci resmi dil olarak tanınması, orta vadede ülkenin bölünmesi anlamına geliyor.
5
Daha önce bu sütunlarda yayımlanan "Adaletsizliği Görmek" (Cumhuriyet, 07.11.2025) başlıklı yazımızda; adalete giden yolun adaletsizliği görmekten geçtiğini, bir hukuk düzeninde karar veren konumundaki tüm görevliler ile hukuk normlarını uygulayan tüm yetkililerin adaletsizliği görmek, önlemek ve adaleti yerine getirmekle görevli olduklarını, adaletsizliği görme yetisine sahip olmayanların
5
Günlerdir İBB iddianamesini ve CHP'ye yönelik yargısal kuşatmayı tartışıyoruz. Bu hamlelerle iktidar muhalefeti etkisizleştirmeye ve itibarsızlaştırmaya çalışıyor. Bir başka hesap da muhalefeti siyaseten dar alana sıkıştırıp hareketsiz kılmaktır. Muhalefet iktidarın bu hesaplarını bozmalı ve hamlelerini boşa çıkarmalıdır. Siyasal muhalefetin ve özellikle de ana muhalefet
5
Tümü de Amerikan projeleri olarak dayatılmış barış süreçlerinde bir türlü sonuç almayı başaramıyoruz. Umalım bu kez önümüzü görebilecek kadar yol almayı başarırız. Gerçek geçmişini araştırırsak sorunlarımız Amerika'nın Irak'ı işgali projesine kadar uzanıyor. Devlet Bahçeli'nin bir biçimde Bülent Ecevit
1
AKP-MHP-DEM koalisyonu oluşmasının yansımalarından biri de DEM'in "gerçek" siyaset yapma tarzının ortaya çıkmaya başlamış olmasıdır. "Öcalan sürece karşı çıkan medyanın dilinden rahatsız, AKP'nin elinde yargı gücü var, sustursun bu gazetecileri" çağrısı yapan Pervin Buldan'ın "otoriter AKP rejimiyle" uyumlu tarzı,
12
Küçük niyetler büyük sözlerin arkasına gizlenir. Parti diyoruz. Parçalara ayrılmaktan geliyor. Bu bölünme kötü değil, hayırlı. Modern toplumun en önemli siyasi aracı olan parti, toplumun aynı çıkar ya da aynı görüş etrafında bir araya gelmiş parçalarını temsil ediyor. İşçilerin ya da köylülerin partisi, muhafazakârların ya da milliyetçilerin partisi... Gelgelelim...
11
CHP'nin geçtiğimiz hafta açıklanan yeni parti programı taslağında çok önemli ve doğru açılımlar olmakla birlikte, çok ciddi ve önemli eksikler de bulunmaktadır. Mevcut parti programında "altı ok" ilkeleri, "Atatürk Devrimleri ve Altı Ok İlkeleri" üst başlığı altında yer alırken yeni taslakta bu ilkeler "Giriş" adlı bir bölümün içine gömülmüştür.
11
TFF Başkanı İbrahim Hacıosmanoğlu'nun, futbol dünyasını domine eden yasa dışı bahisle ilgili düzenlediği basın toplantısı, operasyonun büyüyerek devam edeceğinin işaretlerini verdi. Belli ki TFF, İstanbul Başsavcılığı ve MASAK'la birlikte hareket ediyor; ama bahis, ama şike, ama kara para tarafına ilişkin gelişmeler yaşanacak belki yarın, belki yarından
25
Milli ara dönüşleri her zaman sancılı oluyor. Hele ki Rize gibi sert bir deplasmana çıkıyorsanız... Nitekim Fenerbahçe'nin dün ilk 15 dakika yaşadığı şok tam olarak buydu. Gerçi hakem ağdaş Altay'ın verdiği iki hatalı karar Sarı-Lacivertlilerin geriye düşmesinde başrolü oynadı ama takım çabuk toparlandı. Sonrasında Duran'la, Fred'le, Kerem'le pozisyonlar bulan Fenerbahçe,
47
UEFA Konferans Ligi'ne lider olarak devam eden Samsunspor, derbi sonrası havasını kaybeden ve yaşadığı Rafa Silva kriziyle anılan Beşiktaş deplasmanında ilk yarıda kaleci Ersin'i geçemedi. Devre golsüz bitti. İkinci yarıda ise Beşiktaş seyircisini de arkasına alarak penaltıdan bulduğu golle avantajı yakaladı aslında. Ancak bu sezon sık sık yaşadığı iki farklı Sergen Yalçın performansı
22
Galatasaray için maç, klişe bir pembe dizi gibi başlıyor... Başına olabilecek her şey geliyor: Cezalılar, sakatlar, depresyonlular... Üzerine bulduğu tüm pozisyonlara rağmen Gençlerbirliği, Niang ile ilk golü buluyor (22). Senaryonun 'bu kadar da olmaz' anı ise Lemina ve Singo'nun sakatlanıp çıkması.
30
Baştan söyleyeyim. Rafa Silva vazgeçilmeyecek bir oyuncu değil. Beşiktaş gibi oturmamış bir takımda yaratıcı oyuncuya her zamankinden daha fazla ihtiyaç olsa da bu tür futbolcuları takıma oturtmak ve onlardan istikrarlı bir verim almak çetin bir teknik direktörlük sınavı. Ancak şimdi sorun bu değil. Sorun bu olayın bu denli dal budak salması.
49
Mehmet Ali Yılmaz sezonunda zirve mücadelesi yapan Trabzonspor, lider Galatasaray karşısında İstanbul'da hem oyun hem mücadele hem de skor olarak istediğini alarak kente döndü. Karadeniz ekibi, etkisiz oyunuyla Alanyaspor karşısında ise tam bir hayal kırıklığı yarattı ve yaşattı. Savunmanın göbeğinde kaptan Savic ve Batagov'un yokluğu bir takımı bu kadar mı etkiler Alanya maçında zorunlu olarak oynatılan
57
Euroleague'de heyecan sürüyor. Yavaş yavaş tablo ortaya çıkmaya başladı. Geçen sezon Fenerbahçe Beko'nun dörtlü finalin en büyük adayı olduğunu yazmıştım. Ama bu sene aynı şeyleri söyleyemeyeceğim. Bizleri çok sevindiren bir şampiyonluğun ardından takımın önemli parçalarından Davis, Guduric, Pierre, Sertaç, McCollum başka takımlara gitti. Oyuna yön verebilen,
72
1-2 şey yazmak farz oldu.Milli takım ilk maçını 1923'te oynadı.102 yaşında.Cumhuriyet'le aynı yaşta. Euro 2024'te Avusturya'yı yendik.MSÜ rektörü Erhan Afyoncu hocamızın aklına 'Kızılelma' geldi.
97
Türkiye'de e-ticaret kullanım oranı yüzde 45, e-devlet kullanım oranı yüzde 60. ChatGPT'nin küresel trafiğinin yüzde 3'ü Türkiye'den geliyor. Bu veriler toplumun dijitalleşmeye hazır olduğunu gösteriyor. Ancak bu potansiyel ekonomik değere dönüşmüyor. Türkiye yapay zekâ çağının kapısında fakat kapının önünde bekleyenlerle içeriye ilk girenler arasında hızla büyüyen bir uçurum var.
29
The Economist 1990'larda, bir sayısında, finansallaşma başlarken 10 dev ABD bankasını kastederek "evrenin yeni efendileri" diyordu. Bu bankalar dünya borç piyasasında egemendi. Bugün "evrenin yeni efendileri" hızla değişiyor: ABD'de teknoloji sermayesi, sınıflar matrisinin lider fraksiyonu konumuna yükseliyor.
27
15.5.2008 tarihli ve 5763 sayılı kanunla 5510 sayılı kanunun 81. maddesine eklenen (ı) bendiyle, sektör ayrımı yapılmaksızın yükümlülüklerini kanunda belirtildiği şekilde yerine getiren özel sektör işverenlerine beş puanlık indirim adıyla sigorta prim teşviki verilmekte iken, fıkrada 2025 Şubat ayı itibarıyla yapılan değişiklikle beş puanlık prim teşviki, imalat sektörü hariç dört puana indirilmiştir.
68
Kolonyalizm, sömürgecilik bir devletin kendi sınırları dışındaki ülkeler üzerinde hegemonya, egemenlik kurarak ideolojik, kültürel, siyasal, ekonomik baskılarla siyasal, ekonomik çıkar sağlamasıdır. 17. yüzyılda başlayan kolonyalizm çağı kapitalizmle yaygınlaşmıştır, sömürge imparatorlukları oluşmuştur. Kapitalist düzenin çökeceğini yalnız Karl Marx
46
Bir ülke adının veya devletin önüne sıfat koyup onu tanımlarken çok dikkatli olmak gerekir. Bu dikkat özellikle karar verici düzeyinde olanlarda daha da keskinleşmelidir. Aksi takdirde, önüne demokratik, hukuk, laik ve yargı gibi sıfat gelen devletlerin tanımlarında süreç karmaşaya yol açabilir. Son günlerde özellikle yargı devleti yaklaşımı belki de bilinçli olarak sık
58
Birinci sanayi devriminin belirleyici teknolojisi; makineler, buhar gücü ve fabrika sisteminin oluşmasıydı (1760-1840). İkinci sanayi devriminin belirleyici teknolojisi; elektrik enerjisi, seri üretim, kimya sanayi, montaj hatlarıydı (1870-1914). Üçüncü sanayi devriminin belirleyici teknolojisi; bilgisayarlar, internet, mikro çipler, robot teknolojisi, otomasyon oldu (1970'e kadar). Günümüzde
90
Mevsimin son yazısı ile bu diziyi noktalayalım. Yazdıklarımı yinelemeyeyim. İleride satırbaşı olacaklar varsa onlara dikkat çekeyim. Kapitalizmdeyiz ve onu konuşuyoruz. Onu kavramalıyız. KISA BİLGİ İki yüzyılı aşkın süredir gelişip kurumlarını oluşturmuş kapitalizm, 1970'lerde, sermaye sınıfının "servet"e doğru yol alacağı bir rotaya yöneliyor. İnsana değil,
115
Yerli ve yabancı, sahnelediği çalışmalarla seyircinin ilgisini ayakta tutan 29. İstanbul Tiyatro Festivali'nin son günlerinde izlediğim oyunlarından biriydi Bovary. Bilindiği gibi, Gustave Flaubert'in Madame Bovary romanı, yazıldığı 1857 yılında fırtınalar koparmış ve toplum değerlerini sarstığı gerekçesiyle dava konusu olmuş, yasaklanmaktan
22
Aleksandr Puşkin, "dramatik büyünün titreştirdiği düş gücümüzün üç telinden" söz eder. Bunlar; gülme, acıma ve dehşettir. Vsevolod Meyerhold ise Charlie Chaplin ve Sergey Ayzenştayn'ı karşılaştırırken, her iki sinemacıda bu "üç tel"in ne denli ustalıkla
11
1934... 31 Ocak'tan 1 Şubat'a bağlayan gece... Sakin geceyi bir telefon sesi huzursuz eder.Kılıç Ali'nin evi... Onu uykusundan sıçratan telefondan dolayı endişeli... "Bu saatte! Birine bir şey mi oldu" diye tedirgince açar telefonu. "Efendim" Arayan ankaya Köşkü'nden Başyaver Rüsuhi Bey, "Derhal seyahate çıkılıyor. Hemen köşke gelmeniz emir buyuruldu."
11
ocuklarımız için neler neler yapmayız ki... Kimi nutuk atar, bebeklerden katil yaratır, kimi döver söver, kendi çocuklarını değil, başkalarının çocuklarını hedef alan kararlar verir, kimi okşar şımartır yoldan çıksa da benimdir der. Sadece kendi çocuğu için yaşayanlar elbet başkalarının çocuklarını dert edinmez. (Bu kadar girizgâh yeter. Sadede gel Zeynep!)
16
Hem de ne yanma. Siyasette satranç oyunu mu yangından mal kaçırma mı tartışılır. MHP Genel Başkanı Bahçeli'nin "İmralı'ya kimse gelmezse üç arkadaşımı alır ben giderim" açıklamasıyla sütre altında yapılan bilek güreşi açığa çıktı. Bahçeli'nin İmralı konusundaki resti CHP'ye olamaz. Olsa olsa AKP'yedir bu rest. AKP'nin
21
İnsan ömrünün bir kısmı olan on yıllar, toplum yaşamının duraklarıdır. Ulusal Kurtuluş Savaşı'yla emperyalizmin boyunduruğunu kırarak 1923'te doğan genç Cumhuriyetimiz, 1930'lu yıllarda olağanüstü devrimci atılımlarla büyümeye başladı. Yazık ki 1940'ların sonunda Amerikan emperyalizminin Yeni Düzen, Hür Dünya, Soğuk Savaş, Yeşil Kuşak kuşatmasının tercih edilmesi bugünleri hazırladı.
20
Geçtiğimiz hafta Urfa'da marangoz atölyesinde çalışan bir çocuk işçi cezalandırılmak maksadıyla önce soyuldu. Sonra bağlandı. Makatına basınçla kompresörle hava verildiği için iç organları parçalanarak öldürüldü. Geriye yalnızca toprağın altına giden gencecik bir beden kalmadı. Zaten çocuk işçi olarak başladığı hayat tuzağında yitirilmiş hayallerini, sevdasını ve aşkını çoktan gömmüştü.
20
Okuma kültürünün yetkin kişilerinden Prof. Dr. Sedat Sever, 13 Kasım 2025 günkü Cumhuriyet'teki "Erken yaşta okur yetiştirmek" başlıklı yazısına şu görüşle başlıyor: "Edebiyat yapıtları, Montaigne'in belirlemesiyle, 'bizim kendimizin dışına, ötemize gitmemize' kılavuz olan estetik birer
50
Sevgili okurlarım gerçekten bıktım, neden mi Devlet Bahçeli'nin Öcalan sevdasından! İllaki İmralı'ya gitmek, Öcalan'la yüz yüze görüşmek istiyor. Sonrası onu kardeş kardeş elinden tutup Meclis'e getirmek. Komisyon filan umuru değil, açıkça dillendirdiği gibi "Ben yanıma üç beş arkadaş alıp giderim" diyor. İmralı
16
Türkiye artık ulusal bir toplum değil. Yobaz Arapçılar, ırkçı Kürtçüler ve zırcahil Osmancıklar sayesinde paramparça. Ama en büyük parçası, yine de Kürt olsun, Türk olsun, Laz vb. olsun kökeninin üstünde tuttuğu toplumsal ve ulusal değerleri paylaşanlar. Halk olmayı başarıp Türkiye Cumhuriyeti'ni savunan laik yurttaşlar. Ve ister sağda olsun ister solda, bu cumhuriyetçilerin üzerinde birleştiği tek bir payda var:
15
İnsan davranışlarını açıklayabilmek için sosyal psikolojide pek çok kuram ortaya atılmıştır. Bu kuramların sayısını artırmak istemiyorum ancak gözü kapalı itaat eden insanların davranışlarının yeterince irdelenmediğini düşünüyorum ve bu konuda bir kuramsal açıklama yapmak istiyorum. İTAAT TÜRLERİ Hayvanların birbirlerine veya sahiplerine itaat etmelerini klasik veya edimsel
10
- Bu yazıyı bekleyen okuryazara Öyledir, bazı yazarlar, metinler karşınıza ansızın çıkar. Duralatır sizi. "Benim yazarım" demesem de yazdıklarına ilgisiz kalmadığım, okuduğum biridir Henry Miller. Kitabevinde Yazmak Üzerine'yi (*) görünce hemen aldım.
28
Kasım, takvimin yalnız ayı. Rüzgâr, yaprağı dalından ayırırken aslında bize hatırlatır: Her kopuş, bir devam etme biçimidir. Doğanın döngüsünde bir teslimiyet gibi görünen şey, aslında hazırlığın en dingin halidir. ünkü yaprak düşerken ağaç ölmez; dinlenmeye ve yeniden doğmaya hazırlanır. İnsanın sonbaharı da böyledir aslında. Dışarıdaki serinlik, içerideki
24
Geçtiğimiz hafta Ortaköy'de, sokak lezzetlerinden sonra bir ailenin hayatını kaybettiğini duyduk. ok çok üzücü bir olay, ne desek boş, yetersiz. Daha sonra besin zehirlenmesi olmadığı, böcek ilacı olduğu düşünüldü ve şu anda bununla ilgili araştırmalar devam ediyor. Hepimiz bu olaydan çok etkilendik. Konu Ortaköy ve yemek olunca ben de yazmak istedim. Umarım bir daha kimse böyle bir acıyı yaşamaz. Biz besin zehirlenmesi konusunda biraz konuşalım.
27
COVID-19 pandemisi artık çok uzak bir anı gibi geliyor. 2020 başlarından 2022 sonuna dek uzayan süreç, hepimizin yaşamını – en azından bir süreliğine – kökten değiştirmişti. Daha önce yalnızca bilimkurgu filmlerinde rastlayabileceğimiz bir distopyayı bu kez bizzat deneyimledik. Hem korkutucu hem de tuhaf biçimde büyüleyici bir gerçeklikti bu.
41
Yaz kalabalıkları çekilmiş, plaj şezlonglarının sesi kesilmiş ama deniz hâlâ davetkâr... Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında eylül ve ekim aylarında yaşanan "sarı yaz", hem doğanın hem de insanın nefes aldığı en dingin mevsim. Güneş ışığının altın tonlara döndüğü bu dönemde, deniz suyu hâlâ ılık, rüzgâr yumuşak, zaman ise sanki ağırdan akar.
40
© 2025
