Papa 14. Leo'nun Türkiye ziyareti sona erdi, tartışmaları devam ediyor. İçeriği, mesajları, tarihsel arka planı, inanç ve kültür temelli derinliği, siyasal yansımaları, her şeyiyle çok konuşulacak bir gezi oldu. Sıraladıklarımızın çoğu alan uzmanlığı gerektiren konular. Biz ufuk turu ile yetinelim. Her şeyden önce gezi, Türkiye'nin tarihsel
6
Bütçe görüşmeleri ve tartışmaları, ekonomi-politik değerlendirmeler açısından büyük önem taşır. Geçmişte, parlamenter sistem döneminde, bu görüşmeler daha da önemliydi. İktidardan çeşitli taleplerde bulunacak toplumsal kesimler ve onların örgütleri-temsilcileri, aylar öncesinden bu paylaşım dönemine hazırlanırlar ve halkın taleplerini seslendirirlerdi. Aynı kapsamlı hazırlık
5
İki yılda 4. kez seçilen Özgür Özel'in, seçime katılanların tümünün kullandığı oylarla katlanan gücüyle sorumluluklarına sorumluklar eklemlenmiş, toplumsal beklentiler, umutlar da yükselmiş oluyor. Yapılan çok yönlü görevlendirmeler ile sorumlulukların yüklendiği kadroların zenginliğinde, Cumhur İttifakı'na karşı verilecek savaşımın boyutları da çeşitlenmiş
5
Dünkü yazımın sonu "Peki niye şimdi ümmet" sorusuyla bitiyordu. Yer darlığından yanıtı yoktu. PKK, Öcalan ve DEM'in bir süredir geliştirdikleri ipe sapa gelmez "Kürtler Türklerle ümmet oldukları için Kurtuluş Savaşı'na katıldılar. Fakat Türkiye ulus devletinin kurulmasıyla, Şeyh Sait Kürt isyanını
5
Tekkeler ve zaviyeler, İslamdaki tarikatların dinsel tören, toplantı ve eğitim yerleridir. Bu dinsel tören yerlerinin büyükleri tekke, dergâh; küçükleri zaviye olarak adlandırılır. Tarikatlara mensup kişiler zaman zaman tekke ve zaviyelerde toplanırlar; törelerine, inanışlarına göre törenler düzenler, özel giysileriyle bu törenlerde sözlü, müzikli gösteriler yaparlar. Osmanlı
5
PAPA XIV. Leo'nun gündemde epey yer kaplayan Türkiye ziyareti önceki gün sona erdi. Ne var ki gezinin gündemine ve yapılan açıklamalara bakacak olursak bu ziyaret, daha uzun bir süre gündemde kalacakmış gibi görünüyor. Ziyarete az süre kala önce sosyal medyada, sonra da bazı dernekler tarafından "1925 yılında, yani yüz yıl önce, o dönemin papasının, İznik Konsili'nin
4
CHP Genel Başkanı Özgür Özel Kurultay konuşmasında, "Stockholm Sendromu" anımsatmasını yapmadan önce, İktidarın, "Terörsüz Türkiye" sloganı bağlamında başlattığı "Sürecin" bütün çelişkilerini vurgulayan bir konuşma yapmış. Hem HDP Genel Başkanı'nın hem Zafer Partisi Genel Başkanı'nın aynı "Süreç"te hapse atıldığına işaret etmiş.
4
Geçen hafta sonunda yapılan CHP kurultayı, uzun süredir birikmiş toplumsal öfkenin umuda dönüştürülmesinde yeni bir aşamayı ifade ediyor. Adalet, özgürlük ve refah talepleriyle beslenen toplumsal "su" bugün güçlü bir biçimde akıyor. Ancak bu akış tek bir kişiye, tek bir siyasi figüre ya da tek bir mücadele biçimine sıkıştığında, ateş o suyu buharlaştırabilir. 19 Mart'ta başlayan
3
Kürtçe güçlendirilecekmiş, hatta kalıcılaştırılacakmış. Bunu söyleyen Mehmet Uçum, AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başdanışmanı Mehmet Uçum... Mehmet Uçum'un benim "Türkiye'nin Sırat Köprüsü Açılım Masalı" (1) adlı kitabımı
3
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklama dikkatimi çekti. Yasadışı bahisle kararlı şekilde mücadele edileceğini ve gençlerin bu karanlık yapılara teslim edilmeyeceğini söyledi. Bu çıkışın ardından İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı başta olmak üzere birçok birim, elektronik para ve ödeme kuruluşlarına yönelik adımlar attı.
3
Burnumuzla sadece nefes alsaydık en çok kötü kokuların sahipleri mutlu olurdu. Şoförler şoförlerle yargılama yapmıyor. Berberler müşterilerine iddianame yazmıyor. Gel gelelim... Yargı, kendini eleştirenleri, üniformanın gücünü kullanarak cezalandırıyor. Şahsi menfaat aracı olmaması gereken yargı, intikam aracına dönüşüyor. Sahi bu da yolsuzluk değil mi
7
"CHP, bir kurultayı daha geride bıraktı." Normal koşullarda siyasetin içinde, hayatın olağan akışına uygun bir haber cümlesi. Ama ayrıntısına bakınca olağan değil, olağanüstü duruma işaret eden türden. Üstüne üstlük yerel seçimlerin kazananının CHP olduğu gerçeği ortadayken... Geçen haftasonu itibarıyla Türk siyasetinin kritik tarihsel verileri arasına, ana muhalefet
7
Fenerbahçe'de camia ve taraftar günler öncesinden derbi için havaya girmişti. G.Saray'ın puan kayıpları sonrası fark 1'e düşmüş, Kadıköy'de 66 haftadır özlenen liderlik şansı Sarı-Lacivertlilerin ayağına kadar gelmişti. Üstelik son maçlarda Tedesco yönetiminde futbol kalitesi artmıştı. Sarı-Kırmızılıların kritik oyuncuları da yoktu. Tüm bunları avantaja çevirmesini beklediğimiz
28
İstanbul derbilerinden, heyecan, çekişme, güzel futbol beklemeyeli çok oldu... En fazla, "Olay çıkmasa bari" temennisinde bulunabiliyor insan. Maç en azından bu beklentiyi karşılıyor. Maçın geneli "kusursuz bir denge" içinde geçiyor. İki takım da hata yapmadan temkinli oynamaya çalışıyor. Bu da sahaya tutuk ve sıkıcı bir futbol olarak yansıyor. Kale önüne ulaşan nadir pozisyonlarsa
20
Beşiktaş özellikle ilk yarıda bireysel yeteneklerini ön plana çıkardı. Jota, Cengiz ve Orkun şutla, çizgiye inmelerle pozisyon üretti. Ancak bu üçlü dışında diğer isimleri pek göremedik. Jurasek çok kötüydü. Toure ilk 45'te oyunun içine giremedi. Siyah-Beyazlılar korner organizasyonlarında ilk kez bu kadar tehlike yarattı. Cengiz kazanılan penaltıyı kaçırmasa Kartal çok da iyi olmadığı
24
Geçtiğimiz günlerde basketbol kamuoyu Euroleague'de ayrılan veya görevine son verilen koç haberleriyle çalkalandı. Önce Messina Milano'daki görevinden ayrıldı. Arkasından Obradovic Partizan'ı bıraktı ve son olarak açıklamaya göre karşılıklı anlaşarak (!) Anadolu Efes, Kokoskov'la yolları ayırdı. Messina
35
Trabzonspor'da 100. dakikada gelen golle yüzler gülüyor. Bu sevincin mimarı Ernest Muçi... Muçi sezon başı Fatih Tekke'nin de onayıyla Beşiktaş'tan kiralandı. İlk maçlarda süre almasına karşın bir türlü bekleneni veremedi. Muçi yılmadı, daha çok çalışarak "Bir gün mutlaka" derken Başakşehir maçı geldi çattı. Maçın 2. yarısında Fatih Tekke
39
19 Mart'tan bu yana Türkiye'nin gündeminde cezaevleri var. Özellikle de İBB merkezli dosya kapsamındaki Silivri, Kandıra ve orlu cezaevlerinin adı sürekli yankılanıyor. ünkü her geçen gün artıyor siyasi tutuklu sayısı. Davaların başlayacağı günü dışarıda veya çeşitli kısıtlarla evlerinde beklemeleri gerekirken hapisteler. Peki, Türkiye'deki tutuklu sayısı kaç
39
Baştan söyleyeyim. Rafa Silva vazgeçilmeyecek bir oyuncu değil. Beşiktaş gibi oturmamış bir takımda yaratıcı oyuncuya her zamankinden daha fazla ihtiyaç olsa da bu tür futbolcuları takıma oturtmak ve onlardan istikrarlı bir verim almak çetin bir teknik direktörlük sınavı. Ancak şimdi sorun bu değil. Sorun bu olayın bu denli dal budak salması.
62
1-2 şey yazmak farz oldu.Milli takım ilk maçını 1923'te oynadı.102 yaşında.Cumhuriyet'le aynı yaşta. Euro 2024'te Avusturya'yı yendik.MSÜ rektörü Erhan Afyoncu hocamızın aklına 'Kızılelma' geldi.
101
Dünya ekonomisi 2026'ya girerken resesyon sınırında (yüzde 3) yavaşlamaya devam ediyor, riskler ve büyüme önündeki engeller artıyor. RESESYON OLASILIĞI YÜKSEK IMF 2024'te yüzde 3.3 olan ekonomik büyüme hızının 2025'te yüzde 3.2'ye, 2026'da 3.1'e gerilemesini bekliyor. Dünya Bankası
30
Bir ülkede orta gelir seviyesine ulaştıktan sonra, teknolojik gelişme için yapılan harcamaların birim maliyetleri düşürmemesi ve diğer girdi maliyetlerdeki artışın getirdiği ekonomik yavaşlamaya paralel olarak büyüme modellerinin uygulanmasında aksaklıklar ortaya çıkar. Maliyet baskısı, insan sermayesindeki yetersizlik, kurumsal kalitenin sürekli bozulma sürecine girmesi,
29
Kanun teklifinin 22. maddesiyle 1.1.2026 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 5510 sayılı kanuna ek 24. madde ile kendi sigortalılığı ve/veya hak sahibi olduğu kişinin sigortalılığı nedeniyle oluşan genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin borçlarının yüzde 25 oranını geçmemek üzere gelir veya aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edileceği öngörülmüştür. Mevcut durumda,
75
Sosyal demorasi, halkın katılımıyla sosyal refahı, gönenci ençoklama; halkın egemenliği, özgürleşmesi amaçlı siyasal düzendir. Gelir ve servet dağılımının giderek bozulması, sermayenin, servetin belli ellerde toplanması, yalnız ekonomik dengesizlik, kaynak savurganlığı gibi ekonomik sakıncalar doğurmamakta, siyasal düzen içinde tehlikeler yaratmaktadır. Faşizan eğilimlerin
37
Türkiye'de e-ticaret kullanım oranı yüzde 45, e-devlet kullanım oranı yüzde 60. ChatGPT'nin küresel trafiğinin yüzde 3'ü Türkiye'den geliyor. Bu veriler toplumun dijitalleşmeye hazır olduğunu gösteriyor. Ancak bu potansiyel ekonomik değere dönüşmüyor. Türkiye yapay zekâ çağının kapısında fakat kapının önünde bekleyenlerle içeriye ilk girenler arasında hızla büyüyen bir uçurum var.
52
Birinci sanayi devriminin belirleyici teknolojisi; makineler, buhar gücü ve fabrika sisteminin oluşmasıydı (1760-1840). İkinci sanayi devriminin belirleyici teknolojisi; elektrik enerjisi, seri üretim, kimya sanayi, montaj hatlarıydı (1870-1914). Üçüncü sanayi devriminin belirleyici teknolojisi; bilgisayarlar, internet, mikro çipler, robot teknolojisi, otomasyon oldu (1970'e kadar). Günümüzde
91
Mevsimin son yazısı ile bu diziyi noktalayalım. Yazdıklarımı yinelemeyeyim. İleride satırbaşı olacaklar varsa onlara dikkat çekeyim. Kapitalizmdeyiz ve onu konuşuyoruz. Onu kavramalıyız. KISA BİLGİ İki yüzyılı aşkın süredir gelişip kurumlarını oluşturmuş kapitalizm, 1970'lerde, sermaye sınıfının "servet"e doğru yol alacağı bir rotaya yöneliyor. İnsana değil,
115
Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali'nin ilki 1996'da yapıldığında pek çok kişi bu etkinliğin uzun süreli olamayacağını düşünüyordu. Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat için Vakıf (TAKSAV) adlı Ankara kökenli kuruluşun bu etkinliği, yönetmeni Yener Aksu, festival ekibi ve gönüllülerin katkısıyla başlatıldı. Festival yeni bin yıla ulaşmakla kalmadı, 2025 yılına da "Merhaba" dedi.
18
Duvardaki dev afişten fırlayıp kucaklaşacakmışız gibi bana bakan genç kadın, Suna Pekuysal. Afişe bir de not iliştirilmiş: 23 Nisan 1964 tarihli. "...Gel diyorum, artık gel" diye başlayan; "Tuhaf değil mi, seni seviyorum Suna" diye biten bir not... Ergun Köknar'ın ömür boyu eşi olacak Suna'ya, "tuhaf" karşılasa da "Seni seviyorum Suna" çığlığı kadar romantik değil elbet tüm mektuplar...
10
İmralı görüşmesinden önce Öcalan'a gidecek heyet, medyada ve kamuoyunda temsil heyeti ya da eski deyimle Heyet-i Temsiliye muamelesi görüyordu. Ama görüşme tarihi belli olunca malum temsil heyeti adeta "hayalet-i temsiliye"ye dönüştü. Niye mi Görüşmeden önce kimin gideceği, görüşme tarihi, saati, nasıl gidileceği ve görüşmeden sonra da neler konuşulduğu sır gibi saklanmaya çalışıldı.
21
Devrimci bir insandı. Devrimci bir dostumdu. Devrimci bir edebiyatçıydı Osman Bozkurt. 24 Kasım günü kaybettik onu. 1956'da Ardanuç'ta başlayan yaşamının 1973'ten sonra payına düşeni Maliye Bakanlığı'ndaki memurluğu sırasında Ankara'da kesişti yollarımız (1978).
19
Tolstoy'un "Savaş ve Barış" romanında aklımda ellenmeden duran bir bölüm vardır. Andrey yaralıdır. Nataşa savaşın tam da ortasında, onu aldattığı için ayrılan kocasını bulmuştur. Bu defa sevgiyle vefa duygularının arasında bir yerde iki sevgili yeniden beklenmedik bir karşılaşma yaşar. Yaşamın olanca hüznü onlarladır artık. Hayat deneyiminin içinden
19
Tanımadığım kişilerden de kitap aldığım oluyor. Kitapların çoğunda yazar kendisini anlatıyor. Gülçin Ağaçgözgü'den aldığım öyle bir kitap. Ama onun yazdığı Bir Şey Yapmalı adlı kitap (Köprü Yayınları, 2019) hayvanları koruma açısından ayrı bir önem taşıyor. Yazar Gülçin Ağaçgözgü, İstanbul Teknik Üniversitesi
45
21. yüzyıl Türkiye'sinde kendi içinde kısmen ayrışan cumhuriyet karşıtı politik çizgileri ilk kez birleşmiş bir şekilde buluyoruz karşımızda: AKP, MHP, DEM, PKK ve diğerleri... Durup durup varoluşsal bir tehdit algısı yayarak politikasızlığı politika olarak dayatan ve sahteliği apaçık olmasına rağmen "Terörsüz Türkiye"
20
Cumhuriyetin 102'nci yaşını, "Atatürk ilke inkılapları"nı yaşamıyla özdeşleştiren on binler kutladı. TV'lerde, salonlarda, Anıtkabir'de çoğunluk sanrısıyla coşan... Bildiğimiz mahallelerin orun çıkar yarışında birbirini gazlayan bilim sanat iş insanları... Siyasetçilerin koltuk değneği basının papağanları vırvırlayıp durdular. Bu faydasızlar, hangi dersten, hangi kurslardan geçtilerse... Dilleri, bizim dile benzemiyor.
19
Sevgili okurlarım, yıllar önce İspanya'nın Endülüs bölgesinde dolanırken nereden aklıma düştüyse yolda gördüğüm ağlar Boyu İşkence Aletleri Müzesi'ne girivermiştim. Aman Tanrı'm, işkence aletlerinin yanı başında o aletle ilgili işkence nasıl yapılıyordu, bunu anlatan çok gerçekçi, inanılmaz resimler vardı. Acıyla haykıran insanların resimleri... Bir an kendimi bir işkence merkezinde
10
Psikolojik açıdan iyi oluş hali kişinin kendisini bedensel, zihinsel ve duygusal açıdan dengede ve rahat hissetmesi demektir. Ancak iyi oluş halinin tanımı için bence bu bakış yeterli değildir. Bir seri katil de kendisini iyi hissedebilir. Bence iyi oluş halinin tanımına kişinin gerçekçi olmasını, "mış gibi" yaşamamasını da katmalıyız. Kanımca iki tür iyi oluş hali tanımlamalıyız.
9
Fethiye, yurttaşların ormanları yanmasın diye nöbet tuttuğu ve olağanüstü güzellikte kıyı şeridine çöken muktedirlere, muktedir torpillilerine karşı kazanamayacaklarını bile bile mücadeleye girmekten korkmayan çevreciler ile yurtsever Yörüklerin diyarıdır. ünkü Yörükler, kadın erkek eşitliğini içselleştirmiş yurttaşlardır ve özgür ruhları irade özgürlüğüne evrilir, bölgeye yerleşen yabancılara da yansır.
7
Kronik kabızlık, özellikle yaş ilerledikçe birçok yetişkinin yaşam kalitesini etkileyen yaygın bir sorun. oğu zaman çözüm olarak "daha fazla lif tüket" önerisi yapılır. Ancak Harvard ve Mass General Brigham araştırmacılarının gerçekleştirdiği büyük ölçekli ve uzun süreli bir çalışma, bu klasik yaklaşımın ötesine geçen çok önemli bulgular ortaya koydu. Bu geniş
19
- Bu yazıyı bekleyen okuryazara Öyledir, bazı yazarlar, metinler karşınıza ansızın çıkar. Duralatır sizi. "Benim yazarım" demesem de yazdıklarına ilgisiz kalmadığım, okuduğum biridir Henry Miller. Kitabevinde Yazmak Üzerine'yi (*) görünce hemen aldım.
37
Kasım, takvimin yalnız ayı. Rüzgâr, yaprağı dalından ayırırken aslında bize hatırlatır: Her kopuş, bir devam etme biçimidir. Doğanın döngüsünde bir teslimiyet gibi görünen şey, aslında hazırlığın en dingin halidir. ünkü yaprak düşerken ağaç ölmez; dinlenmeye ve yeniden doğmaya hazırlanır. İnsanın sonbaharı da böyledir aslında. Dışarıdaki serinlik, içerideki
34
COVID-19 pandemisi artık çok uzak bir anı gibi geliyor. 2020 başlarından 2022 sonuna dek uzayan süreç, hepimizin yaşamını – en azından bir süreliğine – kökten değiştirmişti. Daha önce yalnızca bilimkurgu filmlerinde rastlayabileceğimiz bir distopyayı bu kez bizzat deneyimledik. Hem korkutucu hem de tuhaf biçimde büyüleyici bir gerçeklikti bu.
43
Yaz kalabalıkları çekilmiş, plaj şezlonglarının sesi kesilmiş ama deniz hâlâ davetkâr... Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında eylül ve ekim aylarında yaşanan "sarı yaz", hem doğanın hem de insanın nefes aldığı en dingin mevsim. Güneş ışığının altın tonlara döndüğü bu dönemde, deniz suyu hâlâ ılık, rüzgâr yumuşak, zaman ise sanki ağırdan akar.
46
© 2025
