Anadolu Ajansı, seçim sonuçlarını nasıl veriyor

A.A., Atatürk'ün "Türkiye'nin sesini dünyaya duyuracak" hedefiyle 6 Nisan 1920'de kurduğu Türkiye'nin resmi uluslararası haber ajansı. Türk medyasının da ana haber kaynağı. Son iki seçimde muhalefetin hedefine alındı. İddialarına göre; A.A., seçim sonuçlarını, iktidarı yüksek göstererek açıklamaya başlıyordu. Böylece, sandıklardaki muhalefet temsilcileri 'kazanamıyoruz' diyerek ayrılıyor, seçime hile karıştırılıp karıştırılmadığını kontrol etmiyordu. Ayrıca muhalefet seçmeninde moral bozukluğu yaratıyordu. Önce şu iki konuyu netleştirelim: Sandık başındaki parti temsilcileri, "sayım, itiraz, nihai sonuç, tutanak imzalanması, oyların İlçe Seçim Kurulu'na teslimi" aşamalarının 'tamamına' katılmak için eğitilir. Kimse, ilk sonuçları görünce evine dönmez. Ayrıca sayımda YSK'nın atadığı Sandık Kurulu Başkanı, üyeleri vardır; sivil gözlemciler süreci izleyebilir. Hile yapılamaz. 'Moral bozma' gerekçesi de anlamsızdır; zira ilk oylar muhalefeti üzse de sayım ilerledikçe bu kez iktidar seçmeni üzülmeye başlar! Peki bu AK Parti ve Erdoğan'ın oylarının önce çok yüksek açıklanmasının nedeni nedir Anlamak için iki bilgi önemli: Bir; A.A'nın seçim sonucu toplama sistemi. A.A., bu sistemi seçimden önce abonelerine gönderdiği ve 'alındığını telefonla arayarak teyit ettiği' bir duyuruyla anlattı. Buna göre; AA, seçim sonuçlarını YSK veya siyasi partilerden almıyor. Kendi ekibiyle topluyor. 14 Mayıs seçimlerinde 2 bin 500 kişilik bir ekip kuruldu ve 150 bin sandıktan 50 bini bu ekip tarafından takip edildi. Yani kişi başına 10 ila 40 sandığın sonucu alındı. Diğer sandıklar için bir araştırma şirketinden hizmet alındı. Sandık sonuç tutanağı, ekip tarafından cep telefonuyla fotoğrafı çekilerek, AA'nın mobil seçim uygulamasına yüklendi. Tutanak fotoğrafları, Amazon'un OCR (Optik Karakter Tanıma) sistemi ile dijitale çevrildi. Yazı ve rakamların doğru çevrilip çevrilmediği, 300 veri kontrol sorumlusu tarafından kontrol edildi. Sonuçlar, bu aşamadan sonra medyaya servis edildi. İki; seçim sonuçlarına göre Türkiye haritası. Oyların illere göre dağılımı dengeli değil. Daha çok ilden yüksek oy alan parti veya aday, ilk sonuçlarda da yüksek görünüyor. Rakip parti veya adayın yüksek oy aldığı illerdeki sandıklar açıldıkça, fark da kapanıyor. Örneğin, 14 Mayıs seçimi haritasına bakıldığında, Cumhurbaşkanı seçiminde 51 ilde Erdoğan'ın, 30 ilde ise Kılıçdaroğlu'nun önde olduğu görülüyor. Milletvekili seçiminde ise 58 ilde Cumhur İttifakı, 23 ilde ise muhalefet ittifakları önde. Haliyle, 51-58 ilden ilk anda daha çok sonuç geldiği için Erdoğan ve Cumhur İttifakı'nın oyları yüksek çıkıyor. Bir başka nedeni de bu süreçlere vakıf bir arkadaşımdan öğrendim: CHP oylarının yüksek çıktığı sandıklarda sayımlar yavaş ilerliyor. Arkadaşım, bir de örnek verdi: Millet İttifakı adayı Kılıçdaroğlu'nun oy kullandığı Ankara Çankaya'daki sandıkta sayım ancak 21:40'ta tamamlanmış. Bir gecikme nedeni de itirazlar. Bunu da, CHP sözcüleri, 'yüksek oy aldıkları sandıklarda itirazların fazla olduğunu, bu nedenle sisteme girilmesinin geciktiğini' açıklayarak teyit ettiler. Edindiğim bilgiye göre, AA yönetimi, bu nedenleri dikkate alarak, geçen seçimdeki tartışmalara mahal vermemek için, 'sonuçlar belli bir yüzdeye kadar biriktikten sonra' açıklama kararı almış. Ancak YSK Başkanı Ahmet Yener, canlı yayında, 'yayın yasağının saat 18.30 itibarıyla kaldırıldığını' açıklayınca, sisteme girilen oylar henüz yüzde 6'lardayken yayına verdi. Bu yüzden Erdoğan'ın oyları yüzde 60'lardan başladı. CHP'NIN SEÇIM SISTEMLERI TAM GAZ ÇALIŞIYOR!AA'nın veri toplama ve açıklama süreçlerini anlattım. Yapılabilecek tek şey, sandıkların yarıdan çoğunun açılmasını beklemek. Ancak kabul edelim, -gazeteci veya seçmen- hepimiz ilk sandıklardan itibaren sonuçları merak ediyoruz. Habercilerin işi de buna cevap vermek. Aslında, seçim sonuçları açıklanırken başta kimin önde gittiğinin bir önemi yok. 'Kaybedersek suyu bulandırma sebebimiz olsun' diye kurumları yıpratmak da yararsız. Çünkü sonuç değişmeyecek. Hem aynı süreçte, bütün partiler kendi temsilcileri aracılığıyla sonuçları genel merkezde toplayabiliyor. Yani ehliyetli ve liyakatli kadroları olanlar... Ben AK Parti'nin seçim izleme süreçlerini biraz bilirim. 14 Mayıs seçimlerinde de sonuçları AA'dan daha hızlı aktardılar sistemlerine. CHP de, bir sistem kurduğunu açıklamıştı. O sistem, internette geliyorum.chp.org.tr adresiyle açıldı. Sayfada, "Seçim sistemlerimiz tam gaz çalışıyor!" başlığının altında, şu duyuru vardı: "Bu servis ilerleyen saatlerde devreye girecektir! Sandıklar biraz daha açılsın, görüşürüz." Ve 'el sallama' işareti... Sayfanın altında, kimlik ve sandık numarası girilerek sonuçların görülebileceği bir alan açılmıştı. Akşam saatlerinde o özellik kaldırıldı. Gece boyunca kontrol ettim. Dün akşama kadar sayfa aynı şekilde duruyordu. Sandıkların yüzde 99.99'u açılmış, YSK resmi olmayan kesin sonuçları açıklamıştı! O el sallama işareti 'bay bay, Kemal' der gibiydi... CHP'DE BAŞARISIZLIK ÖDÜLLENDIRILIR - 2 Daha önce konumuz olmuştu... CHP'nin seçim sistemlerinden sorumlu bir Genel Başkan Yardımcısı var. Tam adı daha uzun ve karizmatik: Bilgi ve İletişim Teknolojilerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı! 2018 seçiminde 'çökmesi' ile ünlü seçim sisteminin mimarıydı. Ödül olarak görevine devam etti. 2023 seçimlerinde de, 'Altılı Masa Seçim Güvenliği Komisyonu' tarafından 'bu işi layıkıyla yapacak kişi' olarak yeniden görevlendirildi! 17 Nisan'da, muhalefete yakın T24 internet sitesine iddialı konuştu; "Seçim güvenliği teknoloji değil insan kaynağı meselesidir. Seçim gecesi kimse AA sonuçlarına inanmayacak, herkes CHP'nin sonuçlarını bekleyecek. Hızlı değil doğru sonuç açıklayacağız. Erdoğan 'kazandım' dese de kimse inanmayacak. Bizi bekleyin, biz tek tek sandıkları YSK ile karşılaştırıp sizleri doğru bilgilendiriyor olacağız" dedi. Seçim önceki gece yapıldı, bitti. CHP internet sitesine göre, 'seçim sistemi tam gaz çalışıyordu' ama beklenen sonuçlara ulaşılamadı'! "AA sonuçlarına inanmıyoruz, CHP'ye soralım" diyenler telefona sarıldı ama aranan Bilgi ve İletişim Teknolojilerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı'na da ulaşılamadı! Haliyle kimse, 'doğru bilgilendiriliyor' olamadı! Ertesi sabah, CHP'nin televizyonu Halk TV'de İsmail Küçükkaya'nın telefonunu açtı. Dedi ki, "Herkesin erişimine açık bir seçim sonuç ekranı yayınlamayı hiçbir zaman taahhüt etmedik!" Bir konuda