Meşhur ve sözü hüccet bir zat

Siirtli Molla Halil'in tam olarak adı Halil bin Hüseyin es-Siirdî el-Ömeri el-Kurdî'dir. Nesebi Hz. Ömer'e dayanan Molla Halil, ilk eğitimini babasından alır.

Bölgedeki seçkin âlimlerden gerekli eğitimi aldıktan sonra ilim alanında ilerlemek maksadıyla Duhok'a bağlı İmâdiyye'de, İmâdiyye müftüsü Molla Mahmud Behdînî'den fıkıh usulü ve hikmet (felsefe) derslerini aldıktan sonra ilmî alandaki icazetini aldı. Sonra Hizan Meydan Medresesinde müderrisliğe başladı. Beş yıl müderrislikten sonra babasının arzusuyla Siirt'e yerleşti ve Fahriye Medresesinde otuz yıl kadar hocalık yaptı. Başta oğulları Mahmut, Abdullah ve Mustafa olmak üzere birçok âlim yetiştirdi.

Bediüzzaman, Risale-i Nur'da Siirtli Molla Halil'den iki defa söz eder.

Birincisi: Mektubat isimli eserinin 15. Mektubunda Molla Halil'i kast ederek "Bizde gayet meşhur ve sözü hüccet bir zât-ı muhakkik, Kürtçe demiş ki "Sahabelerin arasında olan savaş hakkında kıyl ü kal (dedikodu) etmeyin. Çünkü hem katil ve hem de maktuller ehl-i cennettirler."

İkincisi: Muhakemat isimli eserinde Molla Halil-i Siirdî'yi kast ederek "Bir misal budur ki bazılar öyle bir zâtın kelâmındaki fülûs-u felsefeyi (felsefenin kıymetsiz mallarını), cevher-i hakikatten(özden) temyiz etmeyecek(ayırt etmeyecek) dereceden pek çok derecede âlî olan o zât-ı nakkad (iyiyi kötüden ayıran) Kürtçe demiş ki: "Unsurlar dört tane olup melekler de onlardan (nur unsurundan) yaratılmışlardır." Hâlbuki bu sözle hükemânın mezhebi olan ki "Melâike-i kiram maddeden mücerrettirler." red yolunda tasrih ediyor ki "Melâike-i Kirâm anasırdan mahlûk ecsâm-ı nurâniyedirler." Onlar fehmetmişler ki anasır dört oldukları İslâmiyettendir" der.

Molla Halil, aynı zamanda Kadirî tarikatına mensup Seyyid Ahmed er-Reşîdî'ye bağlıdır. Molla Halil fıkıh, tefsir, hadis ilminin yanı sıra edebiyat ve medreselerde okutulan ders kitaplarını telif etti. Arapça ve Kürtçe dilinde irili ufaklı 40'tan fazla eser yazdı. Eserlerinin çoğu el yazması olduğundan bölgedeki şahsi kütüphanelerde muhafaza edildi. Molla Halil, 1754 tarihinde Bitlis'in Hizan İlçesinin Kulpik (Süttaşı) Köyünde doğdu. 1843 tarihinde Siirt'te vefat etti. Şehrin güneydoğusunda bulunan şeyh Süleyman mezarlığına medfundur.

Molla Halil'in torunu Molla Fethullah, Bediüzzaman'ın hocasıdır. Bediüzzaman, bir zaman Molla Fethullah'ın medresesinde bir süreliğine kalır. Bir yıl sonra medreseye geri döner. Molla Fethullah, Molla Said'e, "Geçen sene Süyûtî okuyordunuz, bu sene Molla Câmî'yi mi okuyorsunuz" Bediüzzaman, "Evet Câmî'yi bitirdim." der. Molla Fethullah, hangi kitabı sorduysa "Bitirdim!" cevabını alınca hayret içinde kalır. Bu kadar kitabı az zamanda bitirdiğine bir türlü inanamaz. Bunun üzerine Bediüzzaman, "Söylediğim kitaplardan beni imtihan ediniz." der. Molla Fethullah, hangi kitaptan sordu ise cevabını güzelce aldı. Bunun üzerine, bu muhavereyi dinleyen ve bir sene evvel Said'in hocasının hocası bulunan Molla Ali-i Suran namındaki zat, Bediüzzaman'dan ders almaya başlar.