Salih Cenap Baydar

Karar

Linç kültürünü mesleksizlik besliyor

Sabah uyanınca elimize telefonumuzu alıp 'günün dijital recmini' izlemeye başlıyoruz.Gerekçe, bazen bir gaf, bazen yıllar önce atılmış bir tweet, bazen de sadece aykırı bir fikir oluyor.Sonrası malum: Linç, hakaretler, tehditler, işinden etme çağrıları, sosyal ölüm ve 'iptal'.Önceki yazımda 'cezalandırıcı hukukun', 'mekanik dayanışma' ile bir arada

Bindiğimiz dalı kesmek: Organik dayanışma ve linç

Sosyolojinin kurucu babalarından Emile Durkheim, şehirde sosyal ilişkilerin, birlikte yaşama pratiklerinin ve dayanışma modellerinin köylerdekinden nasıl farklılaştığını tespit eder.Bu tasnif, kırsalın kolektif cezalandırma eğilimi ile kentin uzmanlaşmış mensuplarını koruma gayretini karşılaştırmak için çok kullanışlıdır.Kırsal bölgelerde yaşayan k

Adalet olmadan kardeşlik olmaz

"Adalet", Fransız Devrimi'nin meşhur bileşenleri özgürlük, eşitlik ve kardeşlik (Liberte, Egalite, Fraternite) arasında kendine yer bulamamıştır.Bu durum tesadüf değil bilinçli bir tercihtir ve devrimin ruhuyla doğrudan ilgilidir.Ne yazık ki bu tercih, tarihin en kanlı terör dönemlerinden birini üretmiştir.Devrimciler, kurdukları yeni düzenin temel

Konforlu Delilik: Sürü Psikolojisi ve Fanatizm

Her geçen gün biraz daha kutuplaşan bir toplumda yaşıyoruz.Kutuplaşma hem fanatizmi besliyor hem de ondan besleniyor.Günümüzde artık "bağnazlık" veya "körü körüne bağlılık" anlamında kullanılan fanatizm kelimesinin kökeni oldukça ilginç.Bu kavram, kelimenin tam anlamıyla "tapınağın içindeki çıldırma halinden" doğmuş!Kelimenin kökü, Latince'de tapın

İslam'ın evrensel mesajı 'yerli ve milli' sloganına sığar mı

Kıymetli düşünürümüz Atasoy Müftüoğlu beyefendi, son dönem yazılarında, söyleşilerinde entelektüel neşterini zihinlerimizi zapt eden "yerli ve milli" sloganına vuruyor.Ona göre, Müslümanların İslam'ın temel mesajıyla çelişen bu sloganı bağırlarına basmalarının sebebi "yanlış bilincin saltanatı" ile büyülenip onun ürettiği sahte umutlar ve sahte mut

Mamdani'nin bozduğu ezberler

Zohran Mamdani, New York City'nin (NYC) yeni belediye başkanı seçildi.Mamdani'nin önce Demokrat Parti ön seçimlerinde ihtiyar kurtları yendi.Ardından, müesses nizamın bekçileri sayılan milyarderler, Siyonistler, evanjelistler ve tekno lordlara karşı verdiği müthiş mücadelelerden galip çıktı.Bu tarihi gelişmenin, arkadan gelecek çok dramatik bir diz

Kendimizi yoklayalım: Ne kadar fanatiğiz

Fanatizm, genel olarak, toplumsal barışa ve bireysel akla zararlı bir tutum olarak kabul edilir.Fanatik tipler, toplumlar için büyük bir rahatsızlık kaynağıdır.Onların marazi hallerini tespit etmek çok kolaydır.Çünkü fanatiklerin ortak özellikleri bazı temel psikolojik ve davranışsal eğilimlerinde görülür.Fanatikler, bir fikir, kişi, cemaat, din, s

Tanrı hiçbir kurala uymak zorunda değilse

Hür iradenin olmadığı yerde, davranışları düzenleyen kuralların da anlamı kalmaz.Sebep sonuç ilişkisini reddetmek ile hür iradeyi reddetmek kol kola yürüyen iki anlayıştır.Determinizme göre, eğer yaşadığımız her noktasal ân bir öncekinin sonucu/ürünüyse, olan her şeyi belirleyen tek sebep, o noktasal anların ilkini tetikleyen olmalıdır.Öyleyse sebe

Tanrı istemezse yaprak düşmez mi

"Sonuçtan sebep devşiren bir toplum" başlıklı yazıma pek çok yorum geldi.Yorumlar, genelde ileri sürdüğüm iddiayı doğrular nitelikteydi.Sebep sonuç ilişkisinin hayatı akılla açıklama gayretinin bir ürünü olduğunu söyledi birçok kimse."Aklın" araştırılarak bulunacak şey olmayan "hikmeti" çözmek için yetersiz bir cihaz olduğunu, hikmetin akılla uyuşm

Sonuçtan sebep devşiren bir toplum

İnsan aklının en temel reflekslerinden biri "neden" diye sormaktır.Bir şey olduğunda, onu neyin tetiklediğini bilmek isteriz.Bu, sadece merak değil, varoluşsal bir ihtiyaçtır.Çünkü "anlam", neden-sonuç zincirinde filizlenir.Nedensellik (causality), yani birbiriyle bağlantılı olaylar arasında düzenli bir ilişki (illiyet) varsayımı, bu arayışın çekir