Salih Cenap Baydar

Karar

Kendimizi yoklayalım: Ne kadar fanatiğiz

Fanatizm, genel olarak, toplumsal barışa ve bireysel akla zararlı bir tutum olarak kabul edilir.Fanatik tipler, toplumlar için büyük bir rahatsızlık kaynağıdır.Onların marazi hallerini tespit etmek çok kolaydır.Çünkü fanatiklerin ortak özellikleri bazı temel psikolojik ve davranışsal eğilimlerinde görülür.Fanatikler, bir fikir, kişi, cemaat, din, s

Tanrı hiçbir kurala uymak zorunda değilse

Hür iradenin olmadığı yerde, davranışları düzenleyen kuralların da anlamı kalmaz.Sebep sonuç ilişkisini reddetmek ile hür iradeyi reddetmek kol kola yürüyen iki anlayıştır.Determinizme göre, eğer yaşadığımız her noktasal ân bir öncekinin sonucu/ürünüyse, olan her şeyi belirleyen tek sebep, o noktasal anların ilkini tetikleyen olmalıdır.Öyleyse sebe

Tanrı istemezse yaprak düşmez mi

"Sonuçtan sebep devşiren bir toplum" başlıklı yazıma pek çok yorum geldi.Yorumlar, genelde ileri sürdüğüm iddiayı doğrular nitelikteydi.Sebep sonuç ilişkisinin hayatı akılla açıklama gayretinin bir ürünü olduğunu söyledi birçok kimse."Aklın" araştırılarak bulunacak şey olmayan "hikmeti" çözmek için yetersiz bir cihaz olduğunu, hikmetin akılla uyuşm

Sonuçtan sebep devşiren bir toplum

İnsan aklının en temel reflekslerinden biri "neden" diye sormaktır.Bir şey olduğunda, onu neyin tetiklediğini bilmek isteriz.Bu, sadece merak değil, varoluşsal bir ihtiyaçtır.Çünkü "anlam", neden-sonuç zincirinde filizlenir.Nedensellik (causality), yani birbiriyle bağlantılı olaylar arasında düzenli bir ilişki (illiyet) varsayımı, bu arayışın çekir

Kelebekler! Kendinizi küçük görmeyin!

Tarihin elinde oyuncak mıyız" başlıklı yazımda bahsettiğim "hür irade" meselesi üzerinde birkaç kelam daha etmek istiyorum.Kendini hayat karşısında aciz hisseden pek çok insan, "zaten yapabileceğim ne var ki" diyerek avunur.Acaba gerçekten yapacak hiçbir şey yok mudurİnsan, sadece içinde doğup yaşadığı toplumun, çevrenin, şartların bir meyvesinden

Düz okuryazar olmadan dijital okuryazar olunur mu

İletişim devriminin en önemli bileşenlerinden biri olan sosyal medyanın kitleler üzerinde derin etkileri oldu.Bu etkilerden birisi de, normalde okuma yazma ile başı pek hoş olmayan milyonların en son okuldayken mecburen öğrendikleri okuyup yazmayla yeniden meşgul olmasıydı!Sosyal medya, okuma-yazmayı, sıkıcı bir ödev ya da zorunluluk olmaktan çıkar

Çöküş sonrasını planlamak

İnsanlık tarihi zulüm, şiddet, zorbalık ve barbarlıklarla dolu.Geçtiğimiz iki asır boyunca da milyonlarca insanın hayatına mâl olan büyük savaşlar yaşandı, yerinden yurdundan edilen, eziyet gören, tiranların elinde inim inim inleyen sayısız insan oldu.Ama bu süreçte şiddetin, adım adım azalıp, hafiflediğine şahit olduk.Dünya özellikle geçtiğimiz so

Karanlık çökerken

Dünya oldukça karanlık ve kasvetli günlere doğru adım adım ilerliyor.Zulüm, haksızlık, adaletsizlik ve kaba kuvvetle sonuç almalar, toplumların üzerine karabasan gibi çöküyor.Gücü olanın zayıfı ezdiği, köleleştirdiği, perişan ettiği kaotik bir düzene doğru gidiyoruz.Bunun adı orman kanunu.Dünyaya hukukun üstün olduğu bir kamu düzeninin mümkün olduğ

Telsizden gelen ses yalan söylüyorsa

Siperde, başınızın üzerinde kurşunlar vızıldarken, elinizdeki telsizden gelecek haberleri bekleyen bir subay olduğunuzu düşünün.Telsiz cızırdıyor, komutanınız konuşuyor, size beklediğiniz bilgi ve talimatları veriyor.Emrinizdeki askerlerle beraber, o telsizden işittiğiniz bilgi ve talimatlara göre yer değiştirecek ya da siperde kalacaksınız.Vereceğ

Gurbetçilerle yerlilerin alıp veremediği ne

Yaz tatilinin başladığı günlerde vatan hasretiyle Avrupa'dan yurda akın eden gurbetçilerimiz, tatilleri biterken hüzün içinde dönüş yoluna koyuluyorlar.Sınır kapılarından girerken ve çıkarken, tatil yörelerinde yahut metropollerde dolaşırken duygularını, düşüncelerini ifade etmeleri için onlara mikrofonlar uzatılıyor.Gurbetçilerin zaman zaman dolan