Salih Cenap Baydar

Karar

Neoliberalizmin yükselişi ve çöküşü

Dünya, 1970'lerin ortalarından itibaren neoliberalizmin yükselişine şahitlik etti.Devletçi, merkezi planlamacı, Keynesyen ekonomi politikalarının başarısızlığına bir tepki olarak yükselen neoliberalizm, 20. asrın son çeyreğinde küresel ekonomik düzenin yapı taşlarını yeniden şekillendiren ideoloji oldu.Özelleştirme, serbest piyasalar, küreselleşme

Eşitsizliğin gölgesinde hür irade

Isaiah Berlin negatif özgürlüğü, "dış müdahalelerden özgürlük", pozitif özgürlüğü kişinin "kendi iradesiyle hareket etme özgürlüğü" olarak tanımlar.Aynı şeyin farklı kelimelerle ifadesi gibi görünse de, bu iki tanım arasında mühim bir fark vardır.Negatif özgürlük sahibi olan kişi "kimsenin kölesi değilim" diyen kişiyken, pozitif özgürlük sahibi ola

Hür iradenin zincirleri

Modern felsefenin en mühim isimlerinden biri olan ve özellikle bilgi teorisi, etik ve metafizik alanlarındaki çalışmalarıyla tanınan Alman felsefeci Immanuel Kant'a (1724 1804) göre, ahlâki sorumluluk sadece kendi başına rasyonel düşünme ve özgür iradesi ile karar verme yeteneğine sahip varlıklara atfedilir.Kant'a göre, bir eylemin ahlâki değeri,

Kimden medet umuyorsan tanrın odur

İngiltere'yi 1979'dan 1990'a kadar yönetmiş olan muhafazakâr başbakan Margaret Thatcher bir konuşmasında şöyle demiş:"İster faşist ister komünist olsun, bir diktatörlükle, özgür bir toplum arasındaki ayırt edici işaret, bizimki gibi özgür bir toplumun değerlerinin devletten değil dinden gelmesidir. Elbette ki Hıristiyanlık mesajının kalbinde, her i

Antropomorfizm ve iktidar: Tanrıyı insanlaştırmak, insanı Tanrılaştırır

İslamiyet, antropomorfik (insan biçimci) tanrı tasavvurunu reddetmesiyle diğer semavi dinler olan Yahudilik ve Hristiyanlıktan ayrışır.Antropomorfizm ya da insan biçimcilik, Tanrıya ya da bir takım başka varlıklara insanî niteliklerin atfedilmesidir.Tevrat'ta anlatılan tanrı, "yorulup dinlenen", "cennette gezinen", "insanların yaptıklarına bakmak i

Tümevarım ve bilimin sınırları

Kadim Yunan ve Roma medeniyetlerinde geliştirilen tümdengelimli akıl yürütme metodu, Orta Çağ ve Rönesans'a damgasını vurdu.Bu dönemlerde filozoflar ve bilim insanları, başta Aristoteles olmak üzere eski Yunan filozoflarının etkisiyle, genel mutlak ilkelerden hareket ederek özel durumları izah etmeye çalıştılar.Müslümanların büyük bir hürmetle 'hâc

Komplo teorilerinin mantıksal temelleri

Doğru düşünmenin prensiplerini ve kurallarını inceleyen mantık ilminin temel amacı, bize geçerli argümanları geçersizlerinden ayırt etmemizi sağlayacak araçlar sunmak.Klasik mantıkta en temel akıl yürütme yöntemlerinden ikisi, "tümdengelim" ve "tümevarım" olarak isimlendiriliyor.Tümdengelimli akıl yürütme, genel bir kuraldan özel bir sonuca ulaşmak

Kolektivist zihniyet kalıpları komplo teorilerini nasıl besliyor

Kolektivizmin başlıca varsayımları şunlar:- Bireyin ontolojik önceliği reddedilir. Birey, ancak toplumsal bağlam içinde var olabilir ve anlamını topluluğa aidiyetinden alır. Grubun çıkarları ve hedefleri bireyinkilerden daha önemli ve öncelikli sayılır. Rasyonellik, bireysel akıl yerine kolektif akla dayandırılır. Ortak akıl, bireysel akıllardan üs

Kolektivist zihniyet kalıplarının gölgesindeki Türkiye

Ülkemizdeki birçok farklı platformda fikir üretip yorum yapan insanların sözlerinde "kolektivist bir zihniyet kalıbının" izleri var.Zihniyet derken, insanın dünyayı algılama, yorumlama ve anlamlandırma biçimini, inanç, değer, varsayım ve davranış desenlerini kastediyorum.Çok sayıda insan arasında paylaşılan, kalıplaşmış, şablonlaşmış, bir takım kar

Düşünce hapishanemiz: Zihniyet

Zihniyeti, bir ferdin veya grubun dünyayı algılama, yorumlama ve anlamlandırma şekli, inanç, değer, varsayım ve davranış kalıplarının tümü olarak tanımlayabiliriz.Çevremizde olup bitenlere nasıl tepki verdiğimizi, hangi bilgiyi önemsediğimizi, hangi davranışları uygun gördüğümüzü ve hangi hedefleri kovaladığımızı zihniyetimiz belirliyor.Zihniyetimi