ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili ve Siyasi İşler Müsteşarı Victoria Nuland'ın Türkiye ziyaretinde söylediği F-35'le ilgili sözleri farklı yorumlara neden oldu.

Nuland dedi ki; "Patriot satışını müzakere etme sürecindeyken Türkiye başka bir yöne gitti. Bu S-400 meselesini halledebilirsek ABD Türkiye'yi F-35 ailesine geri almaktan memnuniyet duyar."

Bu ifadede epeyce sorun var.

Birincisi, Türkiye'nin S-400 alımı, 'ABD ile Patriot satışı müzakere ederken' olmadı.

Türkiye müzakere istediği halde ABD müzakereye yanaşmadığı ve kendi şartlarını dayattığı için sonuç alınamayınca Türkiye başka yöne baktı.

Hikayesi şöyledir:

- Türkiye ilk Patriot talebini, 1991'de ABD'nin Irak'ı işgali sırasında Diyarbakır'a Scud füzesi düşünce yaptı.

Sonuç alamadı.

- 17 yıl sonra 2008'de uzun menzilli hava savunma sistemi programı başlatıldı, 2009'da teklifler alındı. ABD, Patriot satışı için Kongre'den izin istedi, satış bedelini 7.8 milyar dolar olarak açıkladı. Çin, Rusya ve Fransa-İtalya ortaklığı da teklifler verdi.

- Türkiye füze teknolojisi transferi ve ortak üretim şartıyla Patriot istiyordu.

Ancak ABD buna yanaşmadı.

- Bunun üzerine ihale 3,4 milyar dolar ve teknoloji transferi garantisiyle Çin'de kaldı. Eylül 2013'te Çin'le görüşmeler başladı, ancak ABD ilgili Çin şirketini yaptırım listesine aldı.

2015'te Türkiye, ihaleyi iptal etti. Bu olay, Çin ile ikili ilişkilerde kısa süreli bir soğukluk dönemine neden oldu.

- ABD, bu süreçte de Türkiye'nin teknoloji paylaşımı ve ortak üretim talebini müzakere etmedi.

- Türkiye 2016'da da 'milli hava savunma sistemi' projesini başlattı.

- 2017'de de acil ihtiyaç kapsamında kısmi teknoloji transferi ve ortak üretim garantisi ile 2,5 milyar dolar karşılığında Rusya ile S-400 anlaşması yapıldı.

- ABD bu kez 2018'de Patriot satışını yeniden gündemine aldı ve 2019'da teklifini sundu. Ancak teklif hem yine teknoloji transferi içermedi hem de S-400'lerin kullanılmaması şartına bağlandı.

- Türkiye geri adım atmayınca ABD de Patriot teklifini geri çekti ve Türkiye'nin de ortak olduğu F-35 programından 'diğer ortakları' da alıp çıktı. Türkiye için üretilmiş 6 uçağın teslimatını da iptal etti.

- Dönemin ABD Başkanı

Donald Trump, 2019 Haziran

sonunda şöyle dedi: "Obama yönetimi sırasında Türkiye bizim Patriot füze sistemimizi almak istedi. Satmadılar. NATO üyesi oldukları halde, teoride müttefik olduğu halde... Erdoğan füzeleri istemeye devam etti, onlar da hayır demeye devam etti. Sonra Rusya'ya gitti ve S-400'leri aldı. Dürüst olayım, Erdoğan'a hiç de adil davranılmadı. Bu berbat bir durum ama Erdoğan'ın suçu değil."

- Eylül 2021'de de Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Amerikalılar Türkiye'ye Patriot füze savunma sistemini satmış olsaydı, S-400'leri almak zorunda kalmayacaktık" dedi.

Nuland'ın "Patriot satışını müzakere ediyorduk" dediği hadise bu.

Ortada bir 'müzakere' yoktu.

Teknoloji transferi, ortak üretim gibi Türkiye'ye yarayacak imkanlar sunmayan, fazladan eğitim, bakım vb masraf faturası da içeren bir 'doğrudan satış' dayatmasına 'müzakere' denmez...

İkincisi; Nuland, Türkiye'ye

F-35'e yeniden sahip olma 'fırsatı' sunmuyor; aksine "S-400'leri çöpe atın" dayatmasını yeniden canlandırıyor.

Aynı zamanda Türkiye-Rusya ilişkisini hedefliyor!

Üçüncüsü;

Türkiye için 'fırsat', F-35 satın almak değil, F-35'ten kurtulmuş olmaktır.

Bunu yeni söylemiyorum, yani alamayınca 'tu kaka' olmadı.

Projeyi başından beri takip ettim, F-35'lerin ilk montajı yapılırken de fabrikasındaydım, Türkiye'ye ilk teslimler yapıldığında da...

F-35'e ihtiyacımız olup olmadığını sorgulayanları çok dinledim, yazdım.

Ağırlıklı görüşe göre, bizim ihtiyacımızı karşılayacak olan yenilenmiş F-16 ve devamında teknoloji ortaklığı ile Avrupa yapımı Eurofighter Typhoon'du.

Sonra devreye yerli KAAN girdi. Ve devre tamamlandı.

Savunma sanayii kaynakları da, bu kanaati doğruluyor.

Hatta onlar, "F-16'ları kendimiz yenileyebiliriz, KAAN'ı ve insansız Kızılelma'yı geliştirmeye ağırlık vererek Eurofighter'a bile ihtiyaç duymayız" görüşündeler.

F-16 yenilemesi, Viper modelinin satın alınması, çok çok ABD ile iyi ilişkiler istediğimizin 'mesajı' olur, pahalı bir mesaj!

Eurofighter da Avrupa ile iyi ve güçlü ilişki istediğimiz 'mesajı' ağırlıklı.

Ama en azından farklı bir teknoloji ve teknoloji öğrenme, geliştirme fırsatı sunuyor; ayrıca çift motorlu ve manevra kabiliyeti yüksek.

ABD'nin ittifaktan, ortaklıktan, müzakereden, anlaşmadan anladığı şey, sadece kendisinin kazanacağı ve bu kazancı ödeyen tarafı da bağımlı hale getirecek bir sonuçtur.

Nuland'ın söylediği de budur.

ABD'yi yanlış anlayıp haksızlık yapmayalım!

VİCTORİA NULAND MÜHİM BİRİDİR

'Neo-ConservativativeYeni muhafazakar', yani 'NeoCon' ekipten; ABD dış politikasında etkili bir isim.

Yeni Amerikan Yüzyılı Projesi'nin (PNAC) kurucusu, Litvanya kökenli bir Yahudi olan Robert Kagan ile evli.

Kendisi de, bugün Moldova-Ukrayna sınırında bulunan eski SSCB'nin Bessarabia bölgesinden ABD'ye göçmüş bir Yahudi aileye mensup.

PNAC kadrosunun