Köy Enstitülerini John Dewey mi önerdi - Cengiz ÖKSÜZ

Köy Enstitülerinde uygulanan eğitim, toplumda giderek daha çok ilgi görüyor. Bu, iyidir; ancak Köy Enstitüleriyle ilgili doğru olmayan bilgilerin yayılmasının da önüne geçmek gerekir.Köy Enstitülerini kurma düşüncesi kimin "Bu okulları Amerikalı eğitimci John Dewey önerdi" diyenler olduğu gibi, "Bu tip okullar Bulgaristan'da vardı; İsmail Hakkı Bulgaristan'dan geldiği için, orada gördüklerini Türkiye'de uyguladı" diyenler de var.TONGUÇ'UN YOLUİsmail Hakkı Tonguç'un yaşamöyküsü iyi bilinmeden Köy Enstitülerinin kuruluş süreci de iyi bilinemez. İsmail Hakkı, İstanbul Öğretmen Okulu'ndan 1918'de mezun oluyor. Eylül ayında bir grup arkadaşıyla Almanya'ya gönderiliyor. Öğrenciler Almanya'daki karışıklıktan dolayı 19 Mayıs 1919 tarihinde ülkeye dönüyorlar. Dönüşte Eskişehir Öğretmen Okulu'na atanıyor. Eskişehir işgal edilince arkadaşlarıyla Ankara'ya geliyor.Ankara hükümeti onu yeniden Almanya'ya gönderiyor (10.07.1921). 30.06.1922'de yurda dönüyor. İsmail Hakkı iyi derecede Almanca biliyor ve başta eğitbilim kitapları olmak üzere tarih, toplumbilim, felsefe, coğrafya ve biyoloji alanında yazılmış kitaplarla geliyor.Konya, Adana, Ankara öğretmen okullarında görevlendiriliyor.1925'te yeniden Avrupa'ya gönderiliyor.11.03.1926 tarihinde Okul Müzesi Müdürlüğü'ne atanıyor. Bir süre sonra bu görevinin yanında Bakanlık Yapı İşleri Komisyonu'nda da görevlendiriliyor.ÖNEMLİ ÇEVİRİLER Bakanlık, ders araç ve gereçlerinin alımı için onu bir kez daha Avrupa'ya gönderiyor (1.10.1929). İsmail Hakkı, bu görev gezisinden de daha öncekilerde olduğu gibi bir yığın kitapla dönüyor.31.12.1929'da Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü'nün kurulması görevi de kendisine veriliyor. 1934-1935 eğitim öğretim yılında da Gazi Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü'ne atanıyor. Tonguç, ülkemizin ünlü eğitimcilerini inceler. Dewey, Pestalozzi, Kerschensteiner gibi önde gelen yabancı eğitimcileri de yakından izler. Onlardan çeviriler yapar ve yayımlar. YILLAR SÜREN HAZIRLIKTonguç, yabancı eğitimbilimcilerin kendi ülkelerinin gelişkinlik durumlarına göre eğitimi planladıklarını anlar. 1930'lar Türkiyesi'nin köyünde doğru dürüst ne ziraat aracı ne de teknoloji vardır. Gelişmiş kapitalist ülkelerin gereksindiği insan ile Türkiye'nin gereksindiği insan aynı değildir. Köye yönelik planlanacak eğitim, yalnız "okumaz yazmazlığı" yenmek için değil, köye öğretmen