2023 berbat bir yıldı ve kötü başlayıp kötü bitti. Depremle açıp, şehitlerle kapattıkYerküre politiğinin takvimi farklıdır. 365'e göre çalışmaz. 2023'le hesaplaşırken, hayli önce kaleme aldığım bir konu, şu sıralar biraz şekil değiştirerek daha çok merak ettirmeye başladı beni'Dünya ülkelerinin stratejik dertleri' listesisıralaması yapılsa, 'Türkiye, uğradığı saldırıların toplamıyla kaçıncı sırada yer alırdı' merakım, Birleşmiş Milletler üyesi "193 ülke içinde, Türkiye'nin stratejikjeopolitik değeri kaçıncı sırada"ya evrilmiş bulunuyorAkademiye bırakırsanız, yerleşik metotların muhtaç olduğu temel verilerigirdileriçıktaları kullanarak hesaplama alışkanlığı ağır basarGelgelelim, dünya öyle değil ise, yani verilerin nitelikleri, bunları ele alışkavrayış biçimleri değişiyorsa nasıl olacakYOLLAR, KORİDORLAR, BOĞAZLARLibya krizi, Ermenistan-Azerbaycan savaşı, Ukrayna (Batı)-Rusya savaşı, İsrail-Gazze vahşeti gibi 'sıralı' olaylarıkırılma noktalarını herkesin nedense 'tekil' görme arzusu, stratejik klişe 'büyük resme' oturtulmak istendiğinde, çok çok ABD-Çin kutupları arasındaki gerilim akla getirilebiliyorYıllardır ve ısrarla, 'açıyı değil, gözü değiştirin' dediğimiz "eşikarafkaos" haliritmi sadece bu değil. Medyanın aksiyon merakı, aklı da peşinden sürükleme gücü, ne yaşandığının filtresiz fotoğrafını sürekli sakatlıyorOysaPandemi ile Tahıl ambargosukrizi arasında da bağ var! Karadeniz, Kızıldeniz, Basra, Akdeniz, Cebelitarık geçişlerinin 'kuşatılması' ve kriz sırasına sokulması arasında da bir rabıta var. Cebelitarık ve Akdeniz'i İran'ın tehdit etmesi normal mi Daha doğrusu, nereden güç alarak bu uzak coğrafyaya politik atış yapabiliyor Tahran İngiltere, Cebelitarık için niye susuyorABD'nin, 'İsveç NATO üyesi olacak' diye tutturmasının da bu 'ekonomiyleyollarla' ilişkisi var. Elbette Amerikan seçimlerinde, 'Avrupa jeopolitiğini Washington'a bağladık' pazarlaması da olacak ama o da orta boy resim ancakFinlandiya ve İsveç, Kuzey Kutbu demek aynı zamanda, o da başka bir yolboğazekonomi demek. Çin-Rusya çatı yolunun kavga-gürültüsü anlamına geliyorKoridorları çok yazdık, tekrarlamayalım artık, 'Kalkınma Yolu Projesi' de, 'Bir Kuşak Bir Yol' da, Hindistan-Körfez-İsrail-Avrupa' koridoru da aynı savaşın lojistik kanallarıSon olarak, Türkiye-İran-Özbekistan-Türkmenistan ulaştırmataşıma koridoru anlaşması da öyle. Bunlar tek başına da toplamda da az-buz şeyler mi Daha Pasifik'ten tek cümle etmedik. Tüm taşlar yerinden oynuyor'DEMOKRASİYİ ÇOK ABARTTINIZ'!..Ordular ve ekonomi öyle de, siyaset farklı mıRusya ve ABD dahil, 2024 dünyada seçim yılı olacak. İstatistiğini benim görebildiğim kadarıyla ilk Ergin Yıldızoğlu yazdı (Cumhuriyet, 2512); "40 ülkede, genel seçimler, başkanlık seçimleri ve yerel seçimlerde 4.2 milyar insan, tarihte ilk kez dünya nüfusunun yarısından fazlası oy kullanacak.AB parlamentosu seçimlerinde de yaklaşık 250 milyon seçmenin oy kullanması bekleniyor."Niye yazılıyor bunlar; çünkü, bu seçimlerin ağırlıklı kısmında 'liberal demokrasi" kan kaybetmeye devam edecek. Ve dahi, yine ondan çalalım; 'mevcut düzen dışında bir dünya mümkün değildir' inancı daha da gerileyecek. Hasılı hepsi, 'sistem çatırdıyor' demek. Ekonomide dolarizasyondan kaçınma eğilimi artmıyor mu Uluslararası finans sisteminin "silah" gibi kullanılmasından nefret eden ülke sayası kaç Doların küresel rezervler içindeki payı 2001 yılında yüzde 73 iken 2023 yılında yüzde 58'e geriledi (FT). Az mıÜstelik bu eğilim, uluslararası enerji alış-verişinde de kendini gösteriyor. İsrail Gazze'de soykırım yaparken Katar'da düzenlenen İklim Zirvesi alakasız mıydı O kadar başarısız oldu ki, "bir daha yapmayalım, çünkü işe yaramıyor" diyen çıktı. (The Guardian, George Monbiot.)OPEC