Çok düşünmeye mecburuz. Çünkü zor zamanlardan geçiyoruz. Bir ümmet, bir millet, bir devlet, bir toplum ne kadar sıkıntılı günler yaşıyor, zor zamanlardan geçiyorsa oransal olarak o kadar fazla düşünmek mecburiyetindedir. Çünkü; sıkıntıdan, darlıktan, inkisardan kurtulmanın yolu ancak düşünmekle mümkündür. Cemil Meriç boşuna; "zorlanmadan, mecbur kalmadan düşünmez insan" demiyor... Varoluş-yok oluş sancısı çeken Osmanlının son dönemlerinde yetiştirdiği insanlara bir bakın; 'Hasta adam'ı iyileştirip ayağa kaldırmak için nasıl da canhıraş uğraşıyorlar, düşünüp taşınıp kendilerince iyileştirme formülleri geliştiriyorlar, Öyle ki; Teoman Duralı 'Omurgasızlaştırılmış Türkler' kitabında onlar için derki (mealen) "... yeniden diriliş için neredeyse her şeye sahiptiler, bir tek teknolojik alet yapmak hariç; tam onu da yapacakken bir el (I. Dünya Savaşı) geldi, her şeyi tarumar etti... Keza İngilizlerin işgal ettiği dönemde Hindistan, Gandi ve Muhammed İkbal gibi iki büyük düşünürü yetiştirmiştir... Oysa; dingin ve