Yusuf Akçura 2 Aralık 1876'da İdil (Volga) nehri kıyısındaki Simbir (Olyanovski) şehrinde doğdu. Kazan'da tekstil-çuha fabrikası olan varlıklı bir ailenin ferdi olmasına karşın henüz iki yaşında babasını kaybedince 1883 yılında annesi ile birlikte henüz 7 yaşını doldurmadan İstanbul'a yerleştiler. Burada okula başlayan Akçura'nın annesi Dağıstanlı Osman Bey ile evlendi. Osman Bey Akçura'nın tahsiliyle yakından ilgilenerek onu 1855 yalında Kocamustafapaşa Askerî Rüştiyesine gönderdi. Akçura ailesi; kuzey Türklüğünün kadim ailelerindendir. Babası oldukça büyük bir çuha fabrikasının sahibi Hasan Bey, annesi ise Kazan'ın (Tataristan) en zengin ailelerinden Yunusoğullarına mensup Bibi Kamer Bânu Hanımdı. Yusuf Akçura'nın mensup olduğu Volga Tatarları, Rus egemenliği altında yaşayan Türkler arasında en iyi durumda olanlardı. Doğu ile Batı arasında ticaret yaparak zenginleşmişlerdi. Fakat hür değildiler. Bu durum onun Türkiye'de yetişmiş aydınlardan daha gerçekçi bir yaklaşımı sergilemesine neden olmuştu. Akçura'nın bu özelliği onun bütün Türk dünyasını kucaklayan bir Türkçülük anlayışını geliştirmesinin de en büyük etkenidir. Akçura'nın hatıra defterindeki kayıtlara göre askerî rüştiyenin üçüncü