Köprülü Fâzıl Mustafa Paşa'nın şehâdeti ve hizmetleri (19 Ağustos 1691)

Ağabeyi IV. Mehmed'in tahttan indirilmesiyle yerine tahta oturtulan Sûltân II. Süleyman döneminde bir taraftan Almanya ve Venedik cephelerinde felâketli savaşlar devam ediyor, diğer taraftan zorbalar ocaklara Hâkim olmuşlar, Yeniçeri Ağası Harputlu Ali Ağa zorbalara söz geçiremiyor, asker kafasına göre hareket ediyordu. Sûltân II. Süleyman'ın durumu düzeltmesi için Sadrâzâm Siyavuş Paşa'ya baskısı, Siyavuş Paşa'nın bütün gayretine rağmen başıbozukluğun düzeltilememiş olması ve ardından bir ihtilâlin patlak vermesi Siyavuş Paşa'nın azledilmesi için yeterli oldu. Ancak Siyavuş Paşa ihtilâlcilerin hışmından kurtulamadı. Sarayı basıldı. Paşa, kendisini korumakla görevli 150 kişiyle birlikte elinde kılıcıyla şehit oldu. Konağı döşemelerine kadar talan edildi. Ayrıca o güne kadar hiç görülmemiş bir şekilde edeb sınırları aşılarak harem halkıda bu çapulculardan nasibini alınca artık daha fazla dayanamayan esnaf sokağa döküldü. Süleymaniye Vâizi Osman Efendi esnafın başında Topkapı Sarayına kadar yürürken onbinlerce halk arkasına düştü. Padişah'ta Sancağ-ı Şerif'i çıkartıp sarayın önüne dikince zorbalar dağıldı. Yeni Sadrâzâm Ayaşlı Nişancı İsmail Paşa, ertesi gün yağmaya katılan Rum ve Yahudiler de dâhil yağmacılardan bulduklarını idam ettirdi. Ancak Eskişehir'de Yeğen Osman Paşa isyanıyla birlikte Anadolu'da celâli