Islahat fermânı'nın ilânı (18 Şubat 1856)

Tanzimat'ın ilânından 16 yıl, 3 ay, 15 gün sonra gelen ıslahat fermânı Sûltân I. Abdülmecid tarafından 18 Şubat 1856 tarihinde ilân edilerek yürürlüğe girdikten sonra çeşitli eleştirilere mâruz kalsa da, dönemin en büyük sosyal hareketlerinden biri olarak kabûl edilir. Islahat fermânı; İmparatorluğun 1922'de yıkılmasından 66 sene öncesine rastlar ve Avrupa'da kamuoyu oluşturmak, Avrupa Birliği teşebbüslerimiz gibi biz de sizden farklı değiliz demek için hazırlanmıştır. Bunun nedeni 1853-1856 Kırım Savaşı'nda Fransa ile İngiltere'nin fiili olarak Osmanlı Devleti'nin yanında savaşa katılmalarından dolayı onlara jest olsun diye ve ayrıca bana göre, 25 Şubat 1856'da Paris'te başlayacak barış görüşmelerinde, Avrupa'nın desteğini alarak Rusya karşısında mutlak üstünlük kurmak istenmesinden kaynaklanmaktadır. Nitekim Paris Anlaşmasından Türk Diplomasisinin zaferle çıkmasının sebebi budur. Hatta Sûltân Abdülmecid'in Kudüs-ü Şerif'te; 2 Ekim 1187 Cuma günü Kudüs'ü fetheden Selahaddin Eyyûbî'nin medrese yaptığı St. Anne kilisesini 1853 Kırım Harbinde sağladığı destek için III. Napolyon'a hediye etmesinin sebebi de bana göre budur. Fransızlar bu hediyeyi alır