Bediüzzaman'ın Eski Said Dönemi Te'lifatları

Bediüzzaman'ın Hayatı'ndan Tesbitler (176)Bediüzzaman'ın 1900 ve 1912 arasında te'lif ettiği kitaplar Bediüzzaman, 1907'nin son aylarında İstanbul'a gelir ve 1910 yılı Mart ayında İstanbul'dan ayrılır. Bu ilk İstanbul seyahati yaklaşık ve tahmini hesaba göre, iki sene beş ay gibi bir süreye tekâbül eder. Daha sonra Şark aşiretlerini ziyaret, Doğu ve Güney Doğu Anadolu illerini gezerek Şam seyahati de düşünüldüğünde bu süre zarfında epey kitap te'lif edilmiştir. Bediüzzaman'ın Eski Said Devresi de dediğimiz 1923'e kadar olan zaman diliminde özellikle 1900 ve 1912 arasında yaklaşık on civarı kitap telif ettiğini biliyoruz. Öncelikle 1902'de ba'zı te'liflere başlamış olduğu kayıtlara geçmiştir. Lâkin bu te'lifat, sırasına göre hangileridir bilinmemekle beraber, 1900'den 1907'ye kadar bilinen yalnız dört tane te'lifi vardır. 1906 yılı mukaddemat-ı Nuriye'nin te'lif tarihi olması hasebiyle; yukarıda bahsi geçen dört tane te'lifatının sonuncusu "Kızıl Îcaz" kitabı olarak biliniyor. Geri kalan üç kitab ise, birisi, yine Arapça "Tâ'likat" kitabı, kalan ikisi de, Van Valisi Tahir Paşa'nın konağının yangınında telef olduğunu, bunlardan birisinin: "İnsanın elinin, avucunun, yüzünün çizgi, renk ve şekillerinin her birisi, hikmet-i İlâhiyenin kader cilvesinin nişanları, alâmetleri ve o insanın ruhunun kabiliyet ve isti'datlarını gösteren yazıları, remizleri olduğu" hakkında imiş. İkincisi ise; "Riyazî hesap ve matematik" mevzuunda olduğu ve bu her iki eserin -o zaman müellif Türkçeyi bilmediğinden- Kürtçe olarak kaleme alınmış olduğunu ve bu ikisi de Tahir Paşa konağı yangınında telef olduğunu, merhum Abdurrahman 1 bildirmektedir. 1909-1912 yılları arasında te'lif edilen eserler Bediüzzaman'ın, özellikle II. Meşrûtiyetin ilânı, 31 Mart Vak'ası, Divan-ı Harb Mahkemesi ve sonrasında bazı kitapları telif edilip tab' edilmiştir. Bediüzzaman'ın yalnız kendisinin tab' ettirdiği yedi tane eseri vardır. Ayrıca yine İctihad Kütübhânesi tarafından 1911 ve 1912'de iki defa bastırılan "Divân-ı Harb-i Örfi ve Sa'id-i Kürdi" eseri ile, "Nutuk-I" eseri bunlara ilâve edilse, dokuz tane eser meydana gelmiş oluyor. Bu eserlerden "Devaül-Ye's" eseri 1911'de ilk baskı Hutbe-i Şamiye'ye Zeyl yaptığı gibi, 1912'de ikinci baskısı yapılan Hutbe-i Şamiye'de "Teşhis'ül-İllet" eserini Zeyl yapmıştır. Diğer eserleri ise müstakil olarak tab' ettirmiştir. Böylece bir sene zarfında yedi tane, hacimde küçük, kıymette baha biçilmez eserler meydana getirmiştir. Katre'nin Zeyli kitabının arka kapağındaki kitapların isimleri şöyledir: Müellifin matbû' âsârları: İşârâtü'l İ'câz fî Mezânü'l Îcâz Katre min Bahrü'l Tevhîd Nokta min Nûr-i Ma'rifetullâh Şuâât-i Ma'rifetü'n Nebî Zeylü'l Katre Lemaât İşârât Sünûhât Tulûât Rumûz Hutuvât-ı Sitte Kızıl Îcâz Muhâkemât (Nüshaları kalmamış) Münâzarât (Nüshaları kalmamış) Bediüzzaman'ın 1900 ile 1923 arasında telif etmiş olduğu eserler sırasıyla şöyledir: Tâ'likat, Kızıl Îcâz, Riyazî hesap ve Matematik, İnsanın elinin, avucunun, yüzünün çizgi, renk ve şekillerinin her birisi, hikmet-i İlâhiyenin kader cilvesinin nişanları, alâmetleri ve o insanın ruhunun kabiliyet ve isti'datlarını gösteren yazıları-remizleri, Arapça Reçetet'ül-Avâm, Reçetet'ül-Ulemâ, El-Hütbetüş-Şamiye, Türkçe Münâzarât, Türkçe Muhâkemât, Türkçe Teşhis'ül İllet, Türkçe Deva'ül-Ye's, Türkçe Nutuk-l, Türkçe Divân-ı Harb-i Örfi, İşârâtü'l İ'câz fî Mezânü'l Îcâz, Katre min Bahrü'l