Bediüzzaman, fitne-i ahirzamanda çok vazifelerle muvazzaf bir müceddittir. İnkâr-ı ulûhiyet fikrinin had safhada yaşandığı bir asırda vazife yapmıştır.Bediüzzaman hadiseleri bizzat yerinde yaşamış, görmüş ve ona göre Kur'ânî reçete ibraz etmiştir. Zahiren Birinci Harb-i Umûmî'de esir düşmüş, esâret hayatı ile hakîkat ve kader canibinde büyük bir vazifeye hazırlanmıştır. Bediüzzaman'ın hayat safhaları incelendiğinde bu tür mânevî sevk edi-lişleri müşahede edebiliriz. Rusya esâreti de böyledir. Âhirzamanda, felsefe-i tabiiyenin verdiği cereyan-ı küfrîye ve inkâr-ı ulûhiyete karşı, vahy-i semavî kılıcıyla (Risale-i Nur ile) o müthiş dinsizliğin şahs-ı mânevîsi, yâni inkâr-ı ulûhiyet fikri öldürülmüştür. Bediüzzaman'ın Rusya esâretinde "felsefe-i tabiiyenin verdiği cereyan-ı küfrî ve inkâr-ı ulûhiyet"1 fikri Bolşevik İhtilâli ile dinsizlik rejimi şeklini almıştır. Bediüzzaman da bizzat tek başıyla müthiş bir suhûlet ve inayetle o dinsizlik rejiminin vuku bulduğu zamanda firâr ederek inkâr-ı ulûhiyet fikrinin hem maddî, hem de fikrî cephesini yırtıp parçalamış ve vatanına avdet etmiştir. Elbette Bediüzzaman'ın firârına dışarıdan yaklaşanlar meselenin bu kaderî ve mânevî cihetini anlayamaz, firâr güzergâhında yaşanan teshilat ve inayetleri mübalağa olarak addedebilir. İnkâr-ı ulûhiyet ve Bediüzzaman Elbette Bediüzzaman'ın esâret hayatı Bolşevik fikrinin rejim altına alındığı, inkâr-ı ulûhiyet fikrinin teşekkül ettiği bir zamandır. Böyle bir zamanda Bediüzzaman'ın zahirî sebepler cihetiyle Rusya'da esâret hayatı yaşıyor olması tesadüfî olamaz. Bediüzzaman, hem Rusya'daki gelişmeleri, hem savaşın gidişatını, hem de memleket meselelerini oradan takip etmiş. Hadiselerin gidişatını oradan bizzat müşahede ediyor. Kader-i İlâhi Bediüzzaman'ı Rusya'da esârette bulundurarak dünyanın gidişatını takip etme imkânını vermiş diyebiliriz. Çünkü dünya hızla materyalizme ve inkâr-ı ulûhiyete doğru gidiyor. İnkâr-ı ulûhiyet fikri hızla yayılıyor, dünyanın pek çok yerinde materyalist akımlar meydana geliyor. Pekâlâ, Bediüzzaman bu vaziyete karşı ne yapıyor Materyalizm ve inkâr-ı ulûhiyet fikrinin her yerde ön plana çıktığı bir dünya dengesinde, Bediüzzaman bozulan dünya dengesini sağlamak için bütün ağırlığını ve gayretini mâneviyata veriyor. Eğer siz felâket, helâket asrının, fitne ve fesad asrının adamıysanız, asrın maddî ve mânevî vazifeleri