Boğaziçi'nin mücevherleri: Sultaniye Kasrı ve diğerleri

Sultaniye Kasrı'nın yeniden inşası düşünülebilir, ancak bunun için arşivlere dayalı detaylı bir araştırma yapılması gerekirBağçe-i Sultaniye adıyla anılan has bahçenin sahil bölümünde denizin içinde oluşturulan küçük bir ada üzerine inşa edilen Sultaniye Kasrı'nın, Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) döneminde inşa edildiği söylenir. Bir diğer rivayet ise Sultan II. Bayezid (1481-1512) döneminde yapıldığı yönünde. Bu has bahçenin kurulduğu tarihten itibaren önemli bir rağbet gördüğü ve önemini uzun yıllar boyunca devam ettirdiği anlaşılır. Evliya Çelebi, bu bahçe için, "Bayezid-ı Veli yapısı güllük bir cennet bağıdır. Sultan III. Murad (1574-1595) döneminde Özdemiroğlu Osman Paşa, Gence ve Tebriz'i harap ettiğinde orada bulunan bir köşkün kubbesini, kapısını, penceresini, camlarını ve pencere kapaklarını padişaha göndermiştir. Onlar da bu ibret verici, usta işi zayi olmasın diye Sultaniye Bahçesi'nin deniz kenarına bir İrem Köşkü yapmışlar ki bugüne kadar bütün süsleme ustaları, gelip seyrettiklerinde hayran kalır" diye yazar. Bu durumda her ne kadar Sultaniye Bahçesi'nin daha önceki tarihlerde yapıldığı kabul edilse bile, Sultaniye Kasrı'nın 1585 ve 1586 yılları içinde inşa edildiğini kabul etmek gerekir. 1544-1547 tarihinde, bölgeyi gezen Petrus Gyllius, burasının bir dönem bataklık olduğunu Kanuni Sultan Süleyman'ın bataklıkları doldurarak burada görkemli bir bahçe, deniz kıyısında çardak ve bazı yapılar yaptırdığından söz eder. 1573 yılında İstanbul'da bulunan Philippe du Fresne-Canaye, "Padişah avdan dönerken ya bahçenin üst yanındaki hamama gider ya da denizde, iri sütunlar üzerine yapılmış, içi bütünüyle değerli çinilerle, dışı eşsiz mermerlerle kaplanmış köşkte dinlenir. Pencereleri ve kapıları İran tarzı boyanmış; Sultan Süleyman bunları Tebriz'den getirtmiş. Burada bir bina ve çok güzel sütunları olan bir revak bulunuyor" açıklamasını yapar.Kasrın ilk görseliAnlaşılan Evliya Çelebi'nin yaptığı açıklama bir yakıştırma olup, buradaki yapının inşasında Yavuz Sultan Selim'in 6 Eylül 1516 günü fethettiği Tebriz'den getirilen sanatkârlar kullanılmış veya 6 Ağustos 1534 günü İbrahim Paşa'nın Tebriz'i yeniden fethi sonrası getirilen yapı elemanlarıyla 1534 sonrası inşa edilmiş olmalıdır.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6806372;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6806372;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlarsinan-genimbogazicinin-mucevherleri-sultaniye-kasri-ve-digerleri-6806372' });Sultaniye Kasrı ile ilgili olarak elimize ulaşan tek görsel belge 1710-1711 tarihleri arasında Cornelius Loos tarafından yapılan iki çizimdir. Biri bölgenin genel görünüşünü, diğeri ise kasrın karaya bakan cephesini aksettiren bu çizimleri değerlendiren Sedad Hakkı Eldem söz konusu köşk için bir restitüsyon denemesi yapar.Sultaniye Kasrı benzeri deniz üzerinde oluşturulan bir alanda yapılmış başka bir yapı olup olmadığını bilmiyoruz. Ancak, gerek Topkapı