'Adalet buradan dağıtılıyor'

Topkapı Sarayı içinde yer alan "Adalet Kulesi"nin çok önemli bir simgesel değeri vardır. Çok uzun bir dönem şehrin hemen her noktasından görülen bu kule, "Adalet buradan dağıtılıyor" anlamını taşımakta ve ülke halkına güven vermekteydi.Dünyanın hemen her şehrinde olduğu gibi İstanbul'da da çok sayıda kule bulunmaktadır. Galata Kulesi, Bayezid Kulesi, Kız Kulesi, vd Hemen hepimizin bildiği bu kulelerin yanı sıra bir dönem Boğaziçi'nin çeşitli noktalarında, Sancak Kuleleri de bulunmaktaydı. Bazılarının gravür, bazılarının ise fotoğraflarına ulaşabildiğimiz sancak kulelerinden ne yazık ki yalnızca "Tophane Kulesi" günümüze erişir. Daha sonraki dönemlerde üzerine saat takıldığı için "Tophane Saat Kulesi" olarak bilinen bu kule gerçekte "Sancak Kulesi" olarak inşa edilmiştir. Dolmabahçe Sarayı ile Yıldız Sarayı girişlerinde yer alan "Saat Kuleleri" ise günümüzde ağaçlarla örtüldüğü için pek de farkına varmadığımız kulelerden diğer ikisidir. Bulunduğu semte adını veren "Yedikule" ise, burçlarının üzerindeki külâhlarını kaybettiği için kule vasfını yitirmiş olup görmezden geldiğimiz kültürel miraslarımızdan biridir.Ancak bu şehirde yaşayan çoğu insanın, özellikle de yöneticilerimizin gözünden kaçan en önemli kule Topkapı Sarayı içinde yer alan "Adalet Kulesi"dir. Bu kulenin ne yazık ki farkına varmadığımız çok önemli bir simgesel değeri vardır. Çok uzun bir dönem şehrin hemen her noktasından görülen bu kule, "Adalet buradan dağıtılıyor" anlamını taşımakta ve ülke halkına güven vermekteydi. Devlete hükmeden sultanın adaletinin sonsuzluğunu simgelemekte olan bu kule, saray silüetinin üstünden yükselerek, adalet kavramıyla bağlantılı yönetim binalarının bulunduğu ikinci avlunun önemini vurgulamaktaydı.Günümüz Adalet Kulesi'nin fotoğrafı.Geçici olarak da kurulurAdalet Kuleleri'nin yalnızca Topkapı Sarayı'nda değil, daha önceki Osmanlı Sarayları'nda da mevcut olduğunu bilmekteyiz. Edirne Sarayı'ndaki "Adalet Kulesi", Dimetoka, Amasya ve Manisa Sarayı'ndaki kuleler, Kırım Hanları'nın Bahçe Saray'daki "Şahin Kulesi" benzer örneklerden sadece bir kaçıdır. Adalet Kulesi yalnızca saraylarda değil, çok sayıdaki minyatürde de gördüğümüz gibi hünkârın çadırının kurulduğu her yerde sembolik anlamını muhafaza etmek amacıyla geçici olarak kurulur. Kule benzeri bu gibi platformların Roma ordugâhlarında da bulunduğu, tüm ordugâhların daimî öğesi olan bu yükseltilerden imparatorların konuşma yaptığı bilinmektedir.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6771004;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6771004;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlarsinan-genimadalet-buradan-dagitiliyor-6771004' });Topkapı Sarayı Adalet Kulesi ile ilgili en geniş araştırmayı Prof. Dr. Gülru Necipoğlu yapmıştır. Necipoğlu, "Bu yapının ne zamandan beri Adalet Kulesi olarak isimlendirildiği kesin olarak bilinmese de Fatih Sultan Mehmed'in Yeni Sarayı'nın hünkâr pencereleri ve kulelerinden söz eden Cafer Çelebi'nin bir şiiri bu kulenin Eski Divanhane'ye bakan pencere gibi, başlangıçtan itibaren Sultan'ın adaleti ile simgesel bir bağı olduğunu düşündürür" demektedir. Necipoğlu Adalet Kulesi'nin, Hartmann Schedel'in 1493 tarihinde yayımlanan kitabındaki bir gravürde görüldüğünü de belirtmektedir. Schedel'in gravüründe Bâb-ı Selam'ın gerisinde görülen kurşun kaplı, sivri çatılı kule her ne kadar Adalet Kulesi'ni andırıyorsa da dönemin diğer çizili belgelerinde; Cristoforo Buondelmonti'nin çizimi ile Vavassore'nin 1520 tarihli gravüründe ikinci avlu içinde bir kule görülmemektedir. Sur-u Sultani'yi çevreleyen sur duvarları üzerindeki bazı burçları "Adalet Kulesi" olarak değerlendirmemek gerekir. Tursun Bey'in anlatımı da bizce bu doğrultudadır; "Bu iç açıcı, saraya bir sur çektirip, Frenk ve Türk işi, yuvarlak ve üçgen ve türlü türlü güzel biçimlerle ustaca yapılmış Burgazlarla ve büyük kapılarla bir güzel kale inşa ettirdi."Kontrol sultanın elindeAdalet Kulesi'nin altında bulunan divanhane'ye açılan pencereden, Kanûnî Sultan Süleyman'ın 1527'de Hıristiyanlığın İslam'dan üstün olduğunu savunan bir Müslümanın yargılanmasını seyredişini ilk olarak Celâlzâde'nin bahsettiği bilinmektedir. Daha sonra ki bir tarihte Reinhold Lubenau " paşaların tepesine denk gelen koyu renkli bir kafesle ayrılmış bölmede birisi durursa, kimse tarafından görülmez.