Salih Cenap Baydar

Karar

Artık işe yaramayan insanlara ne olacak

Tarihçi Yuval Noah Harari, 2017'de yayımladığı "Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi" başlıklı eserinde önemli bir soru soruyor:"Alabildiğine yetenekli algoritmalar neredeyse her şeyi biz insanlardan daha iyi idare etmeye başlayıp bizi işsiz bıraktığında ne yapacağız"Tarih boyunca insanlar üç ana sektörde istihdam edildiler: tarım, sanayi ve hizmet..

Kâinat yönetim sistemleri başarısızlığa mahkûmdur

Kamu kurumları için yazılım geliştiren firmalar bazen şu tür taleplerle karşılaşırlar:- "Bize öyle bir yazılım geliştirin ki bütün işlerimizde onu kullanalım! Biz bir sürü irili ufaklı yazılımla uğraşmak istemiyoruz. Tüm işlerimizi halledeceğimiz tek bir yazılım istiyoruz!"Bu isteklere bazı yazılımcılar şakayla "kainat yönetim sistemi" talebi ismin

Korkunun yerine ümidi dümene geçirmenin vakti gelmedi mi

İnsanoğlu, -sanılanın aksine- istikametini aklı ve mantığıyla belirlemiyor.Dümendeki asıl kaptan "hislerimiz".Kaderimizi ellerine emanet ettiğimiz en temel iki his ise korku ve ümit.Mutasavvıflar bunlara havf ve reca diyorlar.İnsana bir şeyler yaptıran ve onu bir şeyleri yapmaktan alıkoyan ana hisler bunlar.Kimi insanda korku hissi daha ağır basıyo

Karagözler tahtı Hacivatlara bırakırken

İnsanlar -sanılanın aksine- çoğu zaman akıllımantıklı kararlar veren yaratıklar değillerdir, hisleriyle, arzularıyla, içgüdüleriyle mantıksız adımlar atar, daha sonra akıllarıyla bu mantıksızlıklarına bir kılıf bulmaya çalışırlar diyor Pareto.Vilfredo Federico Damaso Pareto (1848 - 1923) mühendislik eğitimi almış, fen bilimlerindeki düşünme yönteml

İstisnalar kaideye dönüşünce

Geçen haftaki yazımda Carl Schmitt ve Giorgio Agamben'in "istisna hali" ve "egemenlik" ilişkisine dair fikirlerinden bahsetmiş, "olağanüstü halin" geçici değil kalıcı bir yönetim aracı haline geldiğine, demokrasiyi çürütüp tasfiye ettiğine dikkat çekmeye çalışmıştım."İstisnai zamanlar, istisnai tedbirler gerektirir", yahut "Necessites non habet leg

Egemenlik kayıtsız şartsız istisna haline karar verenindir

Antik Roma'da, senato tarafından kriz durumlarında cumhuriyeti yönetmesi için olağan dışı yetkilerle donatılarak atanan idareciyi, yani meşru bir siyasi makamı tanımlayan "diktatör" tabiri, modern dönemde anlam kaymasına uğrayarak yeni ve son derece menfi bir mana kazanmıştır.Bugün "diktatör" diye tavsif edilen liderlerin öne çıkan özellikleri şunl

Öz değil dostlar, öz değil bu biçim

"Özcülük" ya da temel esascılık (essentializm), belli bir türe dahil her varlığın o türe ait niteliklere ya da özelliklere sahip olduğu fikri üzerine kurulu bir felsefi akım.Daha anlaşılır bir dille ifade etmeye çalışırsak "özcülük" her şeyin bir "özü", bir "esası" olduğuna ve her şeyin o özündeki tüm nitelikleri taşıdığına yönelik bir inançErken B

Canavarın gözündeki karanlık

Kötülüğün, karanlığın, korkuların yükselip ufukları kapladığı zamanlarda, normal şartlarda gayet medeni, makul, ahlaklı bir hayat süren bazı insanların içinden adeta birer canavar çıkıyor.Bu kimselerin en temel medeni değerlere nasıl sırt çeviriverdiklerini görmek, içlerinde en ilkel korkulara besleyip büyüttükleri canavarın onları nasıl ele geçird

Fena fid-devlet beka fid-devlet

İlkokul öğrencisiyken andımızı "içmekten" hiç hoşlanmazdım.Aklım erer ermez öğretmişlerdi: Söz vermek çok mühimdi. Söz verdiğimde tutmak zorundaydım.Yemin etmek söz vermekten daha da bağlayıcıydı. Yemin ettim mi asla bozamazdım."Ant içmek" ise yemin etmekten de öte bir şeydi. Ölsem bile vazgeçemeyeceğim bir yemin!Bu böyleyken her sabah yüzlerce küç

Anomiye sürüklenirken

"Anomi", kanunların, temayüllerin, yerleşik toplumsal değerlerin çözülmesi, ya da daha genel olarak kuralsızlık anlamına geliyor.Amerikalı sosyoloji profesörü Robert K. Merton (1910-2003), ilk olarak Emile Durkheim'ın ortaya attığı anomi kavramını, onun ölümünden uzun yıllar sonra biraz değiştirerek yeniden sosyolojinin gündemine sokmuş bir isim.Du