Orta vadeli programların (OVP) iyimserliğine, ekonomide başarı öykü, söylem, övgü ve övünmelerine karşın yaşanan gelişmeler, TÜİK'in verilerinde dahi ekonomide zor yılların beklendiğini göstermektedir. AKP iktidarının başarımını nesnel olarak değerlendirebilmek için, iktidara gelişi 2002 yılından bu yana ekonomideki gelişmeler, "Temel Ekonomik Büyüklükler" tablosuyla özetlenmiştir.

TEMEL EKONOMİK BÜYÜKLÜKLER
2002
2022
2023 (GT)

GSYH (cari USD, milyar)

240
906
1.067

Kişi başına gelir (cari USD)

3.608
10.659
1.067

Büyüme hızı (yüzde)

7.9
5.5
4.4

Dış ticaret açığı (cari USD milyar)

(15.5)
(109.5)
(112.0)

Cari işlemler açığıGSYH (yüzde)

(1.0)
(5.3.)
(4.0)

Dış borç stoku (cari USD milyar)

130.4
458.5
475.8

İç borç stoku (milyar TL)

149.4
4.035.4
6.069.6

Fiyat artış hızı (TÜFE)

29.7
64.3
65.0br data-mce-bogus"1"

GT: Gerçekleşme tahmini

Haziran2023

Eylül2023

Not: Eksiler parantez içinde gösterilmiştir.

ABD Doları (USD) 2002-2022 döneminde yüzde 60 değer yitirmiştir.

BÜYÜME

2002 yılında yüzde 7.9 olan büyüme hızı 2022 yılında yüzde 5.5'e gerilemiş, 2023 yılında da yüzde 4.4 olacağı tahmin edilmiştir.

2002-22 döneminde GSYH, cari USD değeriyle 240 milyar USD'den 906 milyar USD'ye yükselmiş, cari USD değeri yıllık büyüme hızı yüzde 6.9 olmuştur. Dolar enflasyonuna göre düzeltildiğinde yıllık ortalama büyüme hızı yüzde 4.4 olmaktadır. GSYH ölçeğine göre dünyada ilk 10'a girmesi hedeflenen Türkiye ilk 20'sinin de dışında kalmaktadır.

Kişi başına gelir cari USD değeriyle 2002-22 döneminde yaklaşık 3 kat artarak 3.608 USD'den 10.659 USD'ye yükselmiş, cari USD değeri ile yıllık ortalama artış hızı yüzde 5.5, enflasyon etkisi giderilmiş USD'ye göre yüzde 3.1 olmuştur.

2002-22 döneminde kişi başına gelir cari USD değeri ile en yüksek düzeyine 12.020 USD olarak 2014 yılında ulaşmış ise de bu düzeyini koruyamamıştır. OVP'de kişi başına gelirin 2014 yılında 12.412 USD olarak ulaşacağı hedeflenmişken gerçekleşirse bu hedefe 2023 sonunda ulaşabilecektir.

DIŞ TİCARET

İhracat 2002 sonunda 254 milyar USD, ithalat daha hızlı artışla 364 milyar USD'ye ulaşmış, dış ticaret açığı 110 milyar USD olmuş, ihracatithalat oranı yüzde 70 düzeyinde kalmıştır. 2002 yılında cari işlemler açığının 15.5 milyar USD olduğu dikkate alındığında açık cari USD değeri ile 7 kat artmıştır; ihracatın ithalatı karşılama oranı yükselmemiştir. 2023 yılı için dış ticaret açığı 112 milyar USD ihracatın ithalatı karşılaşma oranı yüzde 70 olarak tahmin edilmiştir.