Aymazlığın yıkımı

Kullandığım ürünleri dışında, Devlet Yatırım Bankası'nda mali ve ekonomi tahlil uzmanı olarak çalıştığım dönemde yatırım projelerinin değerlendirmesinde görev aldığım, 1978 yılında da genel müdür olarak görevlendirildiğim Sümerbank'la kişisel bağım, ilişkim de vardır.

Sümerbank'a ilişkin bilgileri yineleyeyim:

Sümerbank; faaliyet alanına giren fabrika ve tesislerin etik ve projelerini hazırlamak, yatırım, kuruculuk işletmecilik, bankacılık yapmak her türlü marka üretimini pazarlamasını gerçekleştirmek, ülkenin gereksinim duyduğu yönetici, teknik eleman yetiştirmek amacıyla 11 Temmuz 1933 tarihinde 2262 sayılı yasa ile 20 milyon TL sermayeli bir devlet iktisadi teşebbüsü olarak kurulmuştur. Kuruluşta Osmanlı döneminden intikal eden Bakırköy pamuklu dokuma; Feshane (Defterdar) yünlü dokuma, Hereke ipekli dokuma, Beykoz deri ve kundura fabrikaları Sümerbank'a devredilmiştir.

Sümerbank'ın ana kuruluş işlevi, uygulamasına başlanan Birinci Sanayi Kalkınma Planı'nda yer alan yatırımları gerçekleştirmek olmuştur. Birinci sanayi planı, girdisi, hammaddesi ülke içinde sağlanan sanayileri kurmaya yönelik ithal ikamesini, hammadde ihracatına değer katmayı amaçlayan, birbirini destekleyen sanayi dallarına yatırım açısından teknik, bölgesel dağılım açısından da dengeli bir plandır. Sümerbank eliyle planın başarılı şekilde uygulanmasıyla, Türkiye hızlı kalkınma sürecine girmiş, iktisat tarihçisi Kuznets'in beş evreli gönenç ekonomisine geçiş modelinde üçüncü aşama olan kalkış (take off) evresine girmiştir.

Sümerbank, ülkenin gereksinim duyduğu temel sanayi kollarını kurup geliştirmenin yanı sıra nitelikli işgücü, yönetici yetiştirerek de ülke ekonomisine katkıda bulunmuştur.

Sümerbank'ın faaliyette bulunduğu sanayi dalları, müesseseler ve işletmelerin özeti şöyledir:

Tekstil, dokuma sanayisi, pamuklu dokumada Adana, Adıyaman, Bakırköy (dokuma-konfeksiyon), Denizli, Diyarbakır, Ereğli, İzmir (basma), Nazilli (basma), Kahramanmaraş, Malatya, Nevşehir fabrikaları; yünlü dokumada Defterdar, Hereke, Bursa merinos fabrikaları; kendir sanayisinde Taşköprü fabrikası; halıcılık sektöründe Diyarbakır, Bünyan, Hereke, Isparta, Pertek halı ipliği fabrikaları; deri ayakkabı sanayisinde Beykoz deri kundura, Tercan, Sarıkamış ayakkabı işletmeleri, Van deri kundura, Çanakkale sentetik deri fabrikası; taş ve toprağa dayalı sanayi Filyos ateş tuğlası, Yarımca seramik, Konya krom magnezit, Sivas çimento fabrikaları; kimya sanayisi Gemlik sunğipek tesisleri, Tarsus tekstil boyaları fabrikası, Salihli valeks ve palamut fabrikası; Yıldız çini porselen; Bozüyük, Bolu, sunta lamine lif sanayisi.

Sümerbank selüloz, kâğıt, demir-çelik sanayilerine de yatırım yapmış, bu alandaki müesseseleri, SEKA, Karabük demir-çelik olarak ayrı tüzel kişilik, KİT statüsüne dönüştürülmüştür.