Çocuklar ev ortamında birbirleriyle sık kavga ediyor, çeşitli konularda anlaşmazlık yaşayabiliyorlar. Bu durum en çok anne babaları zora sokuyor. Peki ama çocuklar arasındaki uzlaşı nasıl sağlanacak, kavgalar nasıl tatlıya bağlanacak Çocuk Gelişimi Uzmanı Mahizar Tınkır'a sordum.

? Kardeşler neden kavga eder
- Kardeş, insan yavrusu için doğumdan sonraki ilk travmadır. Çocuk için nasıl ki anne karnının güvenli sıcağından dünyaya gelmek sarsıcı bir etkiye sahipse, ilk duygusal bağ kurduğu ailesini de başka bir varlıkla paylaşmak oldukça zorlayıcı olabilir. Kardeşi veya kardeşleri olan çocuk, rekabet, tercih edilme, paylaşma gibi baş etmesi zor konularla karşı karşıya kalır.
Bu deneyim zorlayıcı gibi görünse de sosyalleşmenin ve ilişki kurmanın deneyimlendiği, çocuğu dışarıdaki hayata hazırlayan bir ortam sağlar. Bu sebepten kardeş kıskançlığı ve kavgaları belli bir noktaya kadar olağan karşılanır. Hatta yapılan çalışmalar kardeş rekabetinin çocuğun akademik başarısına katkılarının olduğunu da gösterir. Kardeşler arası çatışma ortamı aynı zamanda çocuğun psikolojik dayanıklılığına da destek olur.
Burada önemli olan nokta ebeveynin tutumudur. Kardeş kıskançlığının ve kavgalarının olağan olduğunu kabul eden, taraf tutmayan ve mümkün olduğunca müdahale etmeyen ebeveynlerin çocukları bu çatışma durumundan kazançlı çıkabilir. Aile içinde iki veya daha fazla çocuk varsa, paylaşılacak şey de çok fazladır.
Bu, anne baba sevgisi ve ilgisi olabileceği gibi paylaşılan oda, oyuncak ve ödül olarak sunulan her şey olabilir. Aradaki yaş farkı, cinsiyet gibi konular çatışmanın seyrini değiştirse de genel olarak kardeşler bu konularda sorun yaşayabilirler. Bu durumlarda anne babaların sakin kalması, kardeşlerin sorunlarını kendi aralarında çözmelerini beklemeleri yapılacak en iyi şeydir. Ancak, anlaşmazlık sözlü veya fiziksel şiddete dönüştüğünde, özellikle bir tarafın diğerine baskı kurduğu zamanlarda altta yatan başka bir sorun olup olmadığına bakılmalı ve önlem alınmalıdır.
Özellikle kardeşine fiziksel veya sözel şiddet uygulayan çocuğun anne babası tarafından görülme isteği, yetersiz ve değersiz hissetme durumu olabileceği için durumu geniş bir pencereden değerlendirmek sağlıklı olacaktır. Özellikle bir tarafın pasif kaldığı durumlarda ileride tamiri zor travmaların oluşmaması için sorunun kaynağı bulunmalı gerekirse psikolojik destek alınmalıdır.
? Peki, şiddet içerikli videolar veya dijital oyunlar çocukların kavgalarını körükler mi
- Çocukların oynadıkları oyunlar, izledikleri film ve videolar da olumsuz davranış geliştirmekte etkili olabilir. Ailelerin bu konuda da dikkatli olması ve kalıcı davranış geliştirmede sanal ortamların gücünü hafife almamaları gerekir. Şiddet içerikli oyun ve videolar çocukların biriktirdiği öfke duygusunu dışarıya olumsuz davranışlarla çıkarmalarına sebep olabilir.
En yakınında olan ve gücünün yeteceği aile bireyi kardeşi olacağından bunu ona yansıtabilir. Ailelerin bu konuda dikkati ve gözlemi çok önemlidir. Çocukların teknolojiyi kontrolsüz kullanmaları, aile içinde sağlıksız iletişim maalesef beraberinde kalıcı olumsuz davranışları getirebilir. Sınırları, rutinleri olan ve iyi vakit geçirmeyi bilen çocuklar yetiştirmek için biz yetişkinlere büyük sorumluluk düşmektedir. Eğer çocuklar teknolojiyi sık kullanıyor ve bundan olumsuz etkileniyorsa önlem almak da çocukların tavır ve davranışlarında olumlu etki yaratacaktır.