Fransa'nın bitmeyen protestoları

Fransız medyası ve siyasileri son olayları 2005 yılında yaklaşık üç hafta süren protestolara benzetiyor. Daha doğrusu şimdi yaşanan olayların o dönem yaşanan kaosa evrilmesinden endişe ediyorlar. Yine Paris banliyölerinden birinde polisten kaçan iki genç saklandıkları bir trafoda elektrik çarpması sonucu hayatını kaybetmiş ve bunun üzerine başlayan olaylar üç hafta sonra sıkı yönetim uygulanması ile durdurulabilmişti. Fransa'da her hükümet, çıkan herhangi bir kargaşanın aynı şekilde sonlanmasından büyük endişe duyuyor.Paris'de 2005 yılında yaşanan olaylar sonrasında hükümetler banliyölerdeki mağduriyetleri önlemek için dev ulaşım projeleri yaptı ve kamu binaları inşa etti. Yerel idareler sayısız istihdam, sosyal dayanışma projeleri gerçekleştirdi. Başta polis olmak üzere kamu görevlerine birçok göçmen kökenli insan alındı. Ancak banliyölerdeki dışlanmışlık duygusu, polis korkusu ve nefreti giderilemedi.Cezayir asıllı 17 yaşındaki Nahel M.nin Paris'in Nanterre banliyösünde polisin dur ihtarına uymadığı gerekçesiyle Salı günü vurularak öldürülmesinin ardından başlayan olaylar başkenti de aşarak Bordeaux, Lyon, Lille ve Marseille ile sınırı aşarak Brüksel'e kadar ulaştı.Olayların başladığı günden itibaren göstericilerin ki, kullanılan şiddetin yoğunluğuna bakarsak bunlara isyancılar demek daha doğru olur, sahip olduğu nümayiş potansiyeli benzeri olaylara göre çok daha yüksek. Göstericiler arasında ayrıca çok sayıda 13-14 yaş grubunda çocuk bulunuyor. Göstericiler hiçbir sınır tanımadan önüne gelen her şeye saldırıyor durakları tahrip ediyor, çocuk yuvalarını, okulları, tramvayları, spor salonlarını araçları yakıp yok ediyor, marketleri yağmalıyor. Banliyölerdeki belediyelerin yıllar içinde büyük güçlüklerle oluşturduğu tüm eserler isyancıların hedefi durumunda. Göstericilerin devlete karşı içlerinde büyüttüğü nefret kısa vadede de durulacak gibi gözükmüyor.Polise karşı oluşan nefretin Nahel M. olayı ile patlamasının aslında anlaşılır gerekçeleri de var. Fransa'da sadece 2022 yılı içinde 13 insan araçları içinde polis tarafından öldürüldü. 1995 ve 2018 yılları arasında polisin kullandığı plastik mermilerle 30 kişi bir gözünü kaybetti. Sarı yeleklileri protestoları esnasında da 25 gösterici yine plastik mermilerle hayatını kaybetti.Son yıllarda çok sayıda göçmen kökenlinin polis yapılmasına rağmen, polisler ve göçmenler arasında yıllar içinde oluşmuş bir gerilim var. Göçmenler polislerin kendilerini olur olmaz yerde durdurup kontroller yapmasından ve kaba davranmasından rahatsız. Ancak olayların sadece polisin kötü muamelesi ile açıklanmayacak çok daha derin nedenleri var.Fransa'da protesto eylemleri değerlendirilirken bu ülkede sokak hareketlerinin yıllardır kullanılan etkili bir muhalefet yöntemi olduğunu da unutmamak gerekiyor. Fransızların protesto kültürlerinin 1789 Fransa devriminden beri mevcudiyetini koruduğu genel geçer bir ön