GÜNÜN TARİHİ: 26 Ağustos 1936Gerek ticarî ve gerekse stratejik yönden Mısır'ın en büyük ve en önemli projelerinin başında Süveyş Kanalı gelir. Aynı zamanda, bu kanal, bölge ve dünya ticareti açısından da büyük önem arz ediyor. Uzun yıllar Mısır'ı işgal eden İngilizler, Süveyş Kanalının da kendi hakimiyetleri altında tuttular. Büyük bir hırs ve inatla, burayı hep kendi inhisarları altında tutmaya çalıştılar. Ne var ki, 26 Ağustos 1936'da Mısır'ın bağımsızlığını kabul etmeye mecbur kaldıklarından, Süveyş Kanalı üzerindeki tahakkümlerinden de vazgeçmiş gibi oldular. Zira, 1956'da yeni bir kriz daha çıkardılar; ancak, bunda muvaffak olamadılar. Bu hususa tekrar dönmek üzere, önce Süveyş Kanalının tarihçesinden kısaca söz edelim. Dünyanın gözdesi olan Süveyş Kanalı, 1861'de inşa edilmeye başlandı. Mısır, o tarihte "Hidivlik" seviyesinde, yani özerk bir statü ile Osmanlı'ya bağlıydı. Mısır Hidivi ise, Kavalalı ailesinden Said Paşa idi. Bu muazzam kanal, 8 yıl süren hummalı bir çalışma neticesinde 16 Kasım 1869'da tamamlandı. Bu sûretle, Akdeniz ile Kızıldeniz birleştirildi. Dünyanın deniz trafiği de, bu kanal sayesinde büyük çapta değişmiş oldu. Bugün dünya çapında en faal ve en kârlı deniz geçiş yollarından biri durumunda. Süveyş Kanalının uzunluğu 160 kilometreden biraz fazla. Genişliği 70120 metre arasında değişirken, kanalın derinliği 12 metre civarında. Halen, yılda ortalama 20 bin kadar yolcu ve yük gemisi bu kanaldan geçiyor. Mısır ekonomisine yıllık katkısı tahmin 4 milyar dolar civarında. Meselenin siyasî tarihçesine gelecek olursak... Osmanlı Devletiyle bağlarını zayıflatan Mısır, 1880'li yıllardan itibaren sömürgeci İngilizlerin hakimiyeti altına girdi. Birleşik Krallık ismi ile yönetilen İngiltere, 1922'de Mısır'da da kendisine bağlı bir krallık idaresinin kurulmasını kabul etti. İngiltere, bölge ve dünyadaki şartların zorlaması sebebiyle, 26 Ağustos 1936'da Mısır'ın bağımsızlığını kabul etti. Ancak, yine önemli bir şartla: Süveyş Kanalı'nın yönetimi ve hakimiyeti kendisinde kalacak şekilde... İngilizler, Mısır'ın öz malı olan dünyanın bu en gözde kanalını yıllar yılı dünyanın gözü önünde tepe tepe kullandılar. Bu kahredici durum, tâ 1945'e kadar kesintisiz şekilde devam etti.