'Atatürk'ün kurduğu Türkiye Komünist Partisi ve sonrası'ndan (2)

4 Daha sonra Hakkı Behiç 20 Ekim 1920 tarihli şifreli bir telgrafla, Mustafa Kemal'in izni ve emriyle 'Türkiye Komünist Partisi'nin kurulduğunu, başta Garp Cephesi Kumandanlığı olmak üzere önem atfettiği ilgili yerlere bildirir. Mustafa Kemalin emriyle kurulan Türkiye Komünist Partisi'nin kurucular kurulu: Fevzi (Çakmak), Kazım (Özalp), Ali Fuat (Cebesoy), Refet (Bele), İsmet (İnönü), Hakkı (Behiç). "Sevgili Yoldaş! Doğrudan doğruya Üçüncü Enternasyonale bağlı ve esas programına bir (Türk Komünist Fırkası) teşkil edilerek, dahiliye vekaleti emniyeti umumiye şubesinin 18 Ekim 1920 tarihli resmi ilmühaberi ile hükümetçe de tasdik edilmiştir. Fırkanın üçüncü enternasyonale bağlı olan esas programı ile dahili nizamnamesi gönderilmek üzere olduğu gibi, memleketimizin hususi şartlarına göre, fırkanın umumi kongresi toplanıncaya kadar tatbik ve takip edilecek esaslara dair ayrıca bir de çalışma programı tanzim edilmektedir. Bu program hakkında kıymetli mütalaalarınızı beklemekteyiz. Fırkanın otuz kişiden mürekkep bir umumi merkezi orada, burada bulunup bilfiil kongrenin icra heyeti salahiyetle ahenkli çalışacak Yoldaşlardan mürekkep dokuz kişilik bir kurucu heyeti vardır. Umumi merkezin, teşkilat, arazi, köylü, amale, sanayi, askerlik ve propaganda işleri şubesi teşekkül etmek üzeredir. Askerlik işleri şubesi, siz kumandan yoldaşımızı dahi azası arasında görmekle müftehir ve orduya müteallik bütün çalışmalarda kıymetli mütalaalarınıza ve inkılapçı ruhunuza dayanmaktadır. Fırka resmen kurulmuş olup, faaliyetini tanzim ettiğine ve vaktiyle kurulmuş olan Yeşil Ordu Teşkilatı dahi fırkaya munkalip olduğuna menbi artık Bolşevizm, Komünizm fikir ve esasları üzerinde hiçbir cemiyet veya heyetin fotoğraflı vesika ve selahiyetnamesi olmaksızın, kim olursa olsun bir şahsın faaliyette bulunması da tecviz olunmayacaktır. Keyfiyet dahiliye vekaletine bildirilmiştir. Nizamname ve beyannamenin basılıp neşredilmesi biter bitmez umumi efkarın mütalaasına da keyfiyet ilan edilecektir. Şimdiden alakadar olanların dikkat nazarlarını celbe ihtimam olunmasını rica ederiz. Türkiye Komünist Partisi Umumi Katibi Hakkı Behiç Telgrafın altında Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal imzası da vardır." 5 Türkiye'nin Komünizm flörtü bundan ibaret kalmamıştır. Türkiye Komünist Partisini beğenmeyen, yetersiz bulan bazı sosyalistler de (Tokat Mebusu Nazım, Bursa Mebusu Şeyh Servet, Afyon Mebusu Hulusi, Baytar Hacıoğlu Salih ve Arif Oruç ) 'Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası' adıyla yeni bir parti kurar. Çerkez Ethem'de bu fırkaya katılır. Onlar da kendilerini anlatmak için bir beyanname yayınlarlar "Yoldaşlar; Anadolu'nun geçirmekte olduğu buhranı ve şark inkılabının bugün genişleyip büyüme hedefine doğru gittiğini dikkat nazarına alan Yeşil Ordu ve Türkiye gizli komünist partisi umumi merkezleri, üçüncü enternasyonalce kabul edilmiş olan Rusya Komünist Partisi programının, iş ve inkılap düsturunu kabul ve her ikisi birleşerek, memleket içindeki bütün inkılap akınlarını birleştirmeğe karar vermiştir. Büyük Millet Meclisi'nde kurulmuş ve kuruluşundan beri halka ve lak inkılabına doğru mühim adımlarını da atmış her türlü alakayı kesmek için (Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası) adını almıştır. Gazetelerde ilan olunduğu gibi bu birleşik ve samimi teşkilatın son defa kurulan Türkiye Komünist Partisi ile hiçbir münasebeti yoktur. Yeni umumi merkezce kabul olunan parola (emek)tir. Bu inkılaptan en çok faydalanacak köylülerdir. Onları daima uyandırmalı ve teşkilata bağlamalıdır. Yeşil Ordu mührü ve imzası Umumi Katip Ethem Salih Hacıoğlu 6 Sovyet Rusya ile ilişkiler bununla da bitmez. Bu kez Enver Paşa Rusların yardımı ile eski arkadaşlarını da yanına alarak (Küçük Talat, Doktor Nazım, Halil Paşa) iki süvari taburu kurup Anadolu'ya gelerek bir halk hareketi başlatmak ister. Bu gayeye mutaf olarak da, aşağıdaki beyannameyi Trabzon üzerinden Anadolu'ya gidenlerle dağıtır. Dahası Trabzonlu Yahya Kaptan Enver Paşa'dan aldığı talimat üzere, Trabzon'da hükümetin