Mustafa Kemâl'in havradaki resmî cenâze âyini (52)

Dr. Nissim Joseph Ovadia Âyini icrâ eden Sefarad Hahambaşısı Nissim Joseph Ovadia (1890-1942), Edirne'nin kalabalık Yahûdi Cemâatine mensûbdu. (Universite de Picardie Öğretim Âzâsı Prof. Nicole Abravanel'e nazaran, onun doğduğu târihte, Edirne'de, nüfûsun 20'sini teşkîl eden 20 bin civârında Yahûdi nüfûsu mukîmdi. -"Nissim Ovadia"; http:www.sefaradinfo.orgHomehistoire-1figures-judeo-espagnolesnissim-ovadia; 31.7.2017) Bir haham sülâlesinden gelen âilesi, onu evvelâ Alliance Israelite Universelle, müeâkiben Yeşiva Bikur Mekteblerine göndermişti. Ovadia, hahamlık tahsîlini Kudüs'de tamâmladı ve oradan Viyana'ya gitti. Viyâna'daki Hahambaşı Muâvinliğini, 1918'de Hahambaşılık vazîfesi tâkîb etti. Bu meyânda, Viyana Üniversitesi'ne devâm ederek, 1927'de "Doktor" ünvânına hak kazandı. "Faâl bir Siyonistti". (encyclopedia.com) Bu sıfatla, 1923 Carlsbad Siyonist Kongresi'ne iştirâk etmiş, orada dünyâ çapında bir Sefarad Konfederasyonu fikrini işlemiş, 1925'de Viyana'da tertîb edilen Dünyâ Siyonist Kongresi'ne muvâzî olarak toplanan Sefarad Kongresi ile bu fikir kuvveden fiile çıkmış, Cihânşümûl Sefarad Yahûdileri Konfederasyonu (bilâhare İttihâdı) teşkîl edilmiş ve Reîsliğine de Dr. Ovadia seçilmişti. (Yukarıda bahis mevzûu ettiğimiz "Sefaradlara Dâvet" Beyânnâmesinde, bu teşkîlâtın Siyonizmin büyük destekcilerinden biri olduğunu görmüştük.) 1929'da, Pâris Yahûdi Cemâatinin dâveti üzerine buraya gelerek Sefarad Hahambaşısı oldu. 1940'ta Naziler Fransa'yı işgâl edince, Amerika'ya hicret etti; Nevyork'a yerleşti. Burada, Sefarad Cemâatini teşkîlâtlandırarak Cemâatinin Hahambaşısı oldu. (Onun başladığı eseri, 1945'te Dr. Alcalay tamâmlıyacaktır.) Ağustos 1942'de kalb sektesinden vefât etti. (https:www.encyclopedia.comreligionencyclopedias-almanacs-transcripts-and-mapsovadia-nissim-j; 20.7.2022) (https:www.ebay.comitm351793687362; 20.7.2022) Mustafa Kemâl'in havradaki resmî cenâze âyinini icrâ eden ve onun hem şahsıyetini, hem de İnkilâblarını heyecânla medh-ü-senâ eden Fransa Sefarad Hahambaşısı Dr. Nissim Joseph Ovadia, bir elinde "Türk rûhundan fışkırmış şahsıyet"in Milletimize dayattığı- şapka, dîğer elinde asâyle uçaktan inerken... Âyin esnâsında îrâd edilen nutuklar: Dr. Ovadia'nın Nutku Sefarad Hahambaşısı Dr. Ovadia, büyük bir heyecânla îrâd ettiği cenâze nutkunda, şu gibi husûsları vurguluyor: "Kemal Atatürk: Bu isim bir timsâldir. Bu isim şu üç şeyin hülâsasıdır: Vatan için isyân, millî kurtuluş ve cumhûriyetci terakkî... "Kemâl Atatürk, hârikulâde bir sûrette Türk rûhundan fışkırmış bir şahsıyettir ve o rûh en kuvvetli bir şekilde onda tezâhür etmiştir... "Kemâl Atatürk, ölümsüz, muazzam bir eser mîrâs bırakıyor. O, hâtırası aslâ kaybolup gitmiyecek olanlardan biridir. O, sâdece insanların hâfızasında değil, uhrevî âlemde de ölümsüzler arasına karışmıştır... "Onun tarafından Fransız Cumhûriyeti örnek alınarak kurulan ve bu Cumhûriyetin bir küçük kardeşi olan Türkiye Cumhûriyeti, ilelebed pâyidâr olacaktır. O, Cumhûriyetini, emîn ellere teslîm etmiştir: Liyâkatli halefi, kahraman, fazîletli, dîndâr İsmet İnönü... İlh." (Le Judaısme sephardi, Şubat 1939, No 68, ss. 19-20) Robert Mitrani'nin nutku İstanbul Hukûk Fakültesi'nde Doktora yapmış Türkiyeli Sefarad ve Pâris Sefarad Cemâati Teşkîlâtı Umûmî Kâtibi Avukat Robert Mitrani ise, Türkce bir cenâze nutku îrâd etmiş ve mecmûaya, nutkunun Fransızca yaklaşık bir karşılığı da dercedilmiştir. Metinde geçen bir kelimenin ne olduğunu çıkaramadık ve onun bir yerinde de bir kelimenin eksik olduğunu müşâhede ettik. Fransızca metin, Türkce nutkun yaklaşık bir karşılığı olduğundan, bu iki kelimeyi, bahis mevzûu iki metni mukâyese ederek de tesbît edemedik. "Sayın Bayan ve Baylar! "Türkiye'nin Büyük Halâskârı Kemal Atatürk'ün gaybûbeti dolayısıyle bugün tertîb edilen merâsime iştirâkinizden dolayı Umûmî Kâtibi bulunduğum Pâris Şark Mûsevîleri Kültüel Dînî Cem'iyeti nâmına teşekkürlerimi saygılarımla sunarım. "Müstesnâ bir fıtrat ve eşsiz bir şiar ve zekâvetle karanlık gecelerden gündüzler îcâd etmekle, memleketi inkılâptan inkılâba sevkeden Türklerin Ebedî Şefi Atatürk'ün vefâtı