Ayasofya'daki eserlerin mevki'leri, bir kaynaktan dîğerine, farklı, hattâ birbirine zıdd sûrette târif ediliyor. Biz, bahis mevzûu ettiğimiz eserlerin mevki'lerini tâyîn ederken, Google.commaps'deki Câmi'in fezâdan çekilmiş bu resmini dikkate aldık. Buna göre, meselâ önünde Türbelerin bulunduğu- Ayasofya Kütübhânesi, Câmi'in cenûbî garb cephesinde bulunuyor. Kemalist Totaliter Rejim tarafından yıktırılmış iken, Ak Parti Hükûmeti ve işbaşındaki hamiyetli idâreciler tarafından ihyâ edilip 15 Nisan 2022'de muhterem Cumhûr Reîsimizin iştirâkiyle küşâd resmi icrâ edilen resimde kırmızı kiremit çatılı- Ayasofya Medresesi ise, Câmi'in şimâlî garb cephesinin en yukarısında, şimâl köşesindedir... Osmanlı devrinde Ayasofya'ya ilâve edilen eserlerin listesi Kıymetli Türk san'ati târihçisi Âzâde Akar, 1960'lı, 70'li senelerde, kitâbî araştırmalarına ilâveten, Ayasofya'da, mahallinde tedkîklerde de bulunarak, beş asırlık Osmanlı devrinde, Ayasofya Mâbedi'ne, dâhilden ve hâricden ilâve edilen eserlerin bir listesini çıkarmıştır. Bu liste üzerinde ibretle düşünüldüğünde, Akar'ın, "Bu şâhâne âbide, Bizans'a olduğu kadar Türklere de şân ve şeref veren bir eserdir!" şeklindeki hükmünde ne kadar haklı olduğu hemen teslîm ediliyor: "A- Mâbedin içinde bulunan ilâveler: 1- Mihrap 2- Minber 3- Hünkâr Mahfilleri a- Eski Hünkâr Mahfili b- Yeni Hünkâr Mahfili 4- Diğer mahfiller a- Müezzin Mahfili b- Köşelikler c- Fossati tamirinden önce onun yapmış olduğu resime resme göre üst galeride, eski hünkâr mahfilinin üstüne tesadüf eden bir mahfil 5- Vaiz Kürsüsü 6- Bergama Küpleri 7- Alçı Pencereler 8- Yazılar a- Kubbe Yazıları b- Büyük Levhalar c- Mihrab cihetinde iki yanda asılı muhtelif yazı levhaları 9- Tezyinî Detaylar a- Çiniler b- Maksûreler ve şebekeler: 1- Tahta, 2- Mermer c- Kandiller: 1- Bugünküler, 2- Eski Top Kandil, 3- Kandil arası süsleri ve iç mahyalar d- Mermer işleri e- Camii Eşyası "B- Mâbedin dışında bulunan ilâveler 1- Kütüphane (Tam bitişik) a- Kitapları b- Çinileri c- Tunç kapısı 2- Aşhane (İmaret) a- Kapısı b- Kitabeleri 3- Minareler 4- Muvakkithane 5- Sebiller a- Avlu içinde b- Türbe duvarının dışında, köşede 6- Şadırvan 7- Sultan I. Mahmud sübyan mektebi (XVIII. asır) 8- Yıkanma yerleri ve musluklar 9- Hünkâr Mahfili Dairesi ve Kapısı 10- Türbeler a- Sultan Mehmet III Türbesi b- Sultan Selim II Türbesi c- Sultan Murat III Türbesi d- Şehzadeler Türbesi e- Kilise Vaftizhanesinin türbe olarak kullanılışı 11- Bazı detaylar a- Alemlere dair b- Şebekelere dair 12- Yıktırılmış olan Fatih Medresesi." (Akar 1971: 278-279) Gerek Akar'ın burada atıfta bulunduğumuz "Ayasofya'da bulunan Türk Eserleri ve Süslemelerine Dair Bir Araştırma" başlıklı makâlesinde (1971), gerekse Eyice'nin, TDV İslâm Ansiklopedisi'nde münderic (Ayasofya ve külliyesindeki eserlere mütedâir) makâlelerinde (1991), Ayasofya'yı süsliyen, ona hayât, mânâ, şahsıyet veren ecdâd yâdigârı eserler hakkında çok kıymetli îzâhat bulunuyor. Bunları okurken, Ayasofya'nın beş asır zarfında kazandığı islâmî hüviyetin daha fazla idrâkine varıyoruz. Bu maksadla ve bilhassa bu iki kaynaktan naklen, bunlardan birkaçı üzerinde bir nebze duralım. "Ayasofya'nın zemin planı: 1. Sıbyan mektebi, 2. Şadırvan, 3. Muvakkithane, 4. Mütevelliler dairesi, 5. Şehzadeler Türbesi, 6. III. Murad Türbesi, 7. II. Selim Türbesi,