"Ve bütün bu ihtirasların kaynağını, vicdanları serbest iylan ettiğini iddia eden Avrupa teşkil ediyordu. Hintli Mecusi'nin ineği ile hintli müslümanın abdest suyu yüzünden kopacak kanlı kavgaları, Hindistan hükûmeti nasıl izale etmek şöyle dursun bilakis körüklemişse, Ayasofya dedikodusunu da, aradan beş kere yüz sene geçmiş olmasına rağmen, makaleleri, resimli mecmuaları ve ince propagandası ile lâik garp, taze tutmuştur. "Bugün, Laik Türkiye Cumhûriyeti, Ayasofya ile Sultan Ahmed Câmilerini müzeye tahvîl etmekle, onlara Laik bir hüviyet kazandırıyor" Laiklik ise, Allâh'ı ve Vicdân Hürriyetini tanımamak demekdir "Bugün lâik Türkiye cümhuriyeti, bu dedikoduya nihayet veriyor. Ayasofya'yı Sultanahmet camii ile beraber müzeye, yani bütün insanlar için muhterem bir mefhum haline gelmiş olan bir müesseseye tahvil ediyor. (Akşam, 24.12.1933, s. 1) Fransız gazetesi Le Matin, bir sene evvelinden haber veriyor: "Ayasofyanın bir müddet sonra Bizans eserleri müzesi haline konacağı muhakkak gibidir"... Kemalist Rejim nasıl bir rejimdir ki Anadolu efkârıumûmiyesinden (darbeyi indiriciye kadar bir "millî sır" olarak) sakladığı projeye Garb efkârıumûmiyesini (- en az- bir sene evvelinden) vâkıf kılıyor (Ayasofya'nın putperestâne mozaiklerini meydana çıkarıp restore eden Amerikalı misyoner Thomas Whittemore, Mustafa Kemâl'in bu projesinden, herhâlde, başından îtibâren haberdârdı...) "Lâik garbın bu sahada neler yaptığını kestirmek son derece müşküldür. Bu gün bütün Orta Avrupa'da katoliklik-protestanlık davası, Huss, Luther ve Alba zamanında olduğu kadar canlıdır. İngiliz kilisesi, Wotan mezhebini ihya etmek istiyen alman protestanlarını âdeta recmetmiştir. Bütün Avrupa'da bir Fransa vardır ki, bir dereceye kadar lâik olduğu iddia edilebilir. Fakat onun da, geçenlerde, bir muharriri bizim memleketi gezip dolaştıktan sonra misyoner mekteplerinin bizde de devlet kontrolü altına alınmasına hayıflanıp duruyordu. Ve İtalya'nın, katolikliği bir haricî politika unsuru olarak kullanmağa başlaması üzerine, lâik Fransa, hiç olmazsa Fransa haricinde, lâik tavurlarından bir hayli vaz geçmiştir. "Ayasofya, Laik Cumhûriyetin bir remzi olarak müzeye tahvîl edilmektedir"