Ayasofya Câmii'ne "Bizans Müzesi" hakâretinin sahîh târihçesi (41)

7 Haziran 1931: "Ayasofya Bizans Müzesi" için ilk adım atılarak, Whittemore'a Mozaikleri meydana çıkarma izni veriliyor Nitekim, ziyâretinin üzerinden henüz iki sene geçmemişken, Ayasofya Câmii'nin Bizans Müzesi'ne tahvîli istikâmetinde ilk resmî adımın atıldığı görülüyor. Bu, Whittemore'a Bizans mozaiklerini meydana çıkarması için çalışma izni veren 7 Haziran 1931 târihli Hükûmet Karârnâmesi'dir. Altında, en başta "Reisicumhur Gazi M. Kemâl ve Başvekil İsmet" imzâlarının yer aldığı bu Karârnâmeye nazaran: "Amerikada Boston şehrinde kâin 'The Byzantine İnstitute' namındaki ilim müessesesinin Müdürü olan Mr. T. Whittemore ne 'a, İstanbul Müzesinde mütehassıs bir zatın nezaret ve mürakabesi altında Ayasofya Camiinin sıvaları altında kalan muzayıkların meydana çıkarılması ve tetkikat yapılmasına müsaade verilmesi; Maarif Vekâletinin 274931 tarih ve 962 numaralı tezkeresiyle yapılan teklifi üzerine İcra Vekilleri Heyetinin 76931 tarihli içtimaında tasvip ve kabul olunmuştur. 76931." (Erkin Akın, Cumhuriyet Döneminde Ayasofya, Çanakkale 18 Mart Üni. Yük Lisans Tezi, 2008, Ekler ve aynı müellif, "Ayasofya Camisi'nin Müzeye Çevrilmesi Üzerine Bir Araştırma", Türk Dünyası Araştırmaları, Temmuz-Ağustos 2020, 125247, ss. 313-328'de s. 319'a nazaran: Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, No: 030-018-02-20-37-18) (Akın 2008: 125) Ayasofya Câmii'nin Bizans Müzesi'ne tahvîli için atılan ilk adım: Whittemore'a Bizans mozaiklerini meydana çıkarma ve restore etme müsâadesi veriliyor (7 Haziran 1931)... Ayasofya Bizans Müzesi hazırlığı için İngiliz matbûâtından Mustafa Kemâl'e alkış Mustafa Kemâl'in, imzâladığı İcrâ Vekîlleri Hey'eti Karârnâmesiyle, Ayasofya Câmii'nin Bizans Müzesi'ne tahvîli ard niyetiyle Câmi'in içindeki mozaiklerin Amerikan Bizans Enstitüsü ve Whittemore tarafından gün ışığına çıkarılmasına resmen müsâade etmesi, İngiliz The Times gazetesinin de iltifâtına mazhar olmuş ve Yunus Nadi'nin gazetesi, bunu manşet haberi yapmıştı: "15 asırlık Ayasofya yeniden gençleşecek! "Amerikan Bizanten enstitüsü, mabedi ve mozaiklarını mozaiklerini tamir edecek "Taymis gazetesi yazıyor: "Ayasofya camiinin tezyinatı hariciyesinin Amerika'daki Bizantin enstitüsü tarafından