Hem İslâmperver Mücâdele, hem de Ayasofya Dâvâsı târihimizde mümtâz bir mevkii hâiz olan Türk Milliyetçiler Derneği'nin teşekkül kongresi hakkındaki tafsîlâtı, rahmetli Akgün Ayata'nın - bize o günlerin samîmî heyecânını yaşatan- kaleminden okuyoruz: TMD: "Türklük ve mukaddesât için kalbleri çarpan binlerce idealist gencin" derneği "1946 yılında Ankara'da kurulmuş olan Türk Kültür Derneği, İstanbul'da aynı gaye ile faaliyete geçen Türk Kültür Ocağı, Türk Gençlik Teşkilâtı, Genç Türkler Derneği ve Türk Kültür Çalışmaları Derneğinden müteşekkil Milliyetçiler Federasyonu Kongresi 1 Nisanda İstanbul'da Rüstem Paşa Medresesinde toplanmıştır. "Bu tarihî kongre, imanı bütün milliyetçi efkârı umumiye tarafından heyecanla takip olunuyordu. Çünkü aralarında fikir ve gaye bakımından hiç fark bulunmıyan bu teşekküllerin bir dernek etrafında birleşerek memleket için çalışmalarında daha rasyonel hale getirilmesi mevzuubahisdi. Ankara delegeleri de gitmeden akşam ihzarî mahiyette toplanarak bir tüzük tasarısı hazırlamışlar ve birleşmenin tahakkuku için elden gelen her şeyi yapmak kararını almışlardı. "Türklük ve mukaddesat için kalpleri çarpan yüzlerce idealist genç, 15 kişilik delege kafilesini Ankara istasyonunda büyük bir heyecanla teşyî suretiyle vazifelilere mesuliyetlerini hatırlatmış oldular. Haydarpaşa garında onları bekliyen istikbâl eden aynı yolun yolcuları, Ankaradakiler kadar müşterek davanın tahakkukunu arzuladıklarını her hareketleriyle ihsas ediyorlardı. Reîsliğini DP Isparta Millet Vekîli Said Bilgiç'in deruhde ettiği Kongre, "Federasyon'un çalışmalarını baltalıyan Türk Kültür Çalışmaları Derneği"ni ihrâc ediyor "Nihayet kongre, Türk Gençlik Teşkilâtının merkezinin bulunduğu Rüstem Paşa medresesinde 1 Nisan Pazar günü saat 9 da toplanarak faaliyete başladı. Başkanlığa Isparta Milletvekili Sait Bilgiç, Başkan vekilliğine Kâmil Özden seçildikten sonra, Federasyon Başkanı Bekir Berk, yıllık faaliyet raporunu okudu. Federasyonun bir yıllık çalışmaları delegelerce takdirle karşılandı. Raporun kabulünden sonra Halûk Karamağaralı, Hüsnü Güler ve arkadaşları tarafından verilen bir önerge ile federasyonun çalışmalarını baltalıyan ve bir sene içinde hiç faaliyet göstermiyen ve üye sayısı 13 kişi olan Türk Kültür Çalışmaları Derneğinin, Federasyondan ihraç edilmesini teklif ettiler. Karamağaralı önergenin lehinde, Fethi Gemuhluoğlu ihracın lehinde olduğu, ancak kendilerine müdafaa hakkı tanınması hususunda konuştuktan sonra Başkanlıkça mezkûr Derneğin ihracı oya sunuldu. Maâlesef ifâde, kusûrlu! Bu cümle, (Uydurmacaları da ayıklıyarak) şöyle inşâ edilebilirdi: Karamağaralı, Takrîrin lehinde konuştu. Fethi Gemuhluoğlu da ihrâcın lehinde olduğunu ifâde ettikden sonra etmekle berâber onlara müdâfaa hakkı tanınması talebinde bulundu. Müteâkiben, Kongre Riyâsetince, mezkûr Derneğin ihrâcı reye konuldu. Ve ittifakla kabul edildi. "Bundan sonra gündemin en ehemmiyetli mevzuu olan birleşme teklifine geçildi. Bunun tarihî önemini belirten bir çok konuşmalar yapıldı. Elimizde kongre zabıtları olmadığından değerli arkadaşlarımızın sözlerini nakledememek mevkiindeyiz.