Havayolu uçuşlarında kokpitte tek pilot olması ve diğer pilotun dinlenme bölümüne geçmesi ne kadar güvenli En az mürettebatla uçuşları gerçekleştirmek, iş yükünün azaltılması, özellikle pilotların daha az yorulması gibi birçok hedefin yer aldığı eMCO uygulaması ne kadar gerçeğe yakın Ama uygulama için her geçen gün bu zamansız akla yaklaşım sürüyor.

HAVACILIK dünyası bir süredir Avrupa'daki önemli bir tartışma ile çalkalanıyor. İçinde uçak imalatçılarının da olduğu bir fikir, kokpitte tek pilotun bulunması yönünde ağırlık kazanıyor. Kısaca eMCO (Extended Minimum Crew Operations- Genişletilmiş Minimum Mürettebat Operasyonları) geniş çevrelerin endişelerini artırıyor.

Yani kısaca uçuş boyunca kokpitte tek pilot bulunmasının yeterli olacağı fikri öne çıkıyor. Diğer pilotun bu sırada kokpit dışında, varsa Crew Rest'te dinlenmesi ile verimliliğin artacağına inanılıyor.

eMCO kavramı şu anda EASA'da (European Union Aviation Safety Agency- Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı) tartışılıyor ve sektör için yakın bir tehdit oluşturuyor. Kokpitte uçuş sırasında sadece bir pilot bulunan ticari uçuşlar 2027 gibi erken bir tarihte gerçeğe dönüşebilir.

UZMANLAR NE DİYOR

Uluslararası Havayolu Pilotları Dernekleri Federasyonu'nun görüşü şöyle:

"Havayolu pilotları, havayolu operasyonlarını dünyadaki en güvenli ulaşım biçimi haline getirmek için 10 yıllar harcadılar. Pilotlar, daha iyi eğitim, daha iyi teknoloji, mürettebat kaynak yönetiminin tanıtımı ve olumlu bir güvenlik kültürü yaratarak uçuşu daha güvenli hale getirmek için paydaşlarla birlikte çalıştılar. Bugün uçak üreticileri, düzenleyiciler ve bazı havayolları, bir uçağın kontroldeki pilot sayısının azaltılması için baskı yapıyor. Bu baskı güvenlik değil, ekonomik nedenlerle yapılıyor. Son derece endişe verici, kabul edilemez ve gereksiz riskler getirecek."

eMCO'nun RİSKi NEDİR

Kokpitte tek pilot olmasının pilotlar tarafından çok sayıda riski barındırdığı belirtiliyor. Büyük sorun uçuşu yapan tek pilot için artan iş yükünden kaynaklanırken, ikinci bir pilot tarafından sağlanan kritik bir izleme, çapraz kontrol ve işletme yedekliliği katmanı ortadan kalkıyor. Şu anda kokpitte iki pilot tam olarak iş paylaşımı yapıyor. Mesul kaptan pilot sorumluluğu taşıyor ama birçok konuda ikinci pilot, yani 'First Officer' ona yardımcı oluyor. Uçuş operasyonu tam anlamıyla bir ekip işi olarak biliniyor. Aynı zamanda uçağı kumanda etmek, konuşmaları yönetmek ve bir risk anında tek başına bununla mücadele etmek zor görünüyor. Sistemden bir pilotu çıkarmak dinamik ortamda çıkabilecek riskleri çoğaltıyor ve güvenlikle ilgili ciddi sorunlar çıkarabiliyor.

Genellikle pilotlar teknoloji ve otomasyondaki gelişmelere hiçbir zaman karşı olmadılar. Ancak otomasyon, şu anda kokpitte bulunan iki veya daha fazla pilotun sahip olduğu beceri ve deneyimin asla yerini tutamaz. En gelişmiş otomasyon teknolojisinin bile hataları olabildiği düşünüldüğünde ortaya çıkacak karmaşayı pilotların çözmesi gerekecek. Böyle bir durumda sistemden bir pilotun eksik olması elbette güvenliği ciddi riske atacak.

KOKPİTTEN BİR PİLOT ÇIKINCA

Birçok havayolu şirketinde iki pilotla yapılan uçuşlarda kokpitten bir pilotun tuvalete gitmesi ya da başka nedenle dışarı çıkması durumunda tecrübeli bir kabin amiri içeride bulunuyor. Bunun nedeni uçağı yöneten pilotun bir nedenle sağlığının bozulması, baygınlık geçirmesi vs durumlarda dışarıyı haberdar etmesini sağlıyor. Bu sistem birçok olayda faydalı olmuştur. Birçok acil durumda kokpitte tek pilotun olmasının yarattığı sorunlar çok sayıdadır ve rapor edilmiştir.

Sonuç olarak; havayolu uçuşlarında ve kargo taşımalarında uçakların kokpitte tek pilota sertifika edilmesinin riski her zaman yararından çok tehlikeli olacaktır.

YALNIZ KALAN PİLOT UÇAĞI DÜŞÜRDÜ

24 Mart 2015 tarihinde Almanya'nın Germanwings havayolunun Airbus 320 tipi, 9525 sefer sayılı uçuşunu gerçekleştirecek olan uçağı, Barcelona'dan Düsseldorf'a gidiyordu. Ancak uçak Fransa'nın dağlık bir bölgesine düştü. Daha doğrusu yardımcı pilot tarafından düşürüldü. Mesul pilot tuvale gittiğinde pikolojik sorunları olduğu sonradan ortaya çıkan ikinci pilot Andreas Lubitz kokpit kapısını arkadan kilitledi ve uçağın burnunu aşağı verdi. Dağa çakılan uçakta 144 yolcu dört mürettebat hayatını kaybetti. Kokpitte tek başına yaşanan bu intihar, bütün yolcuları ölüme götürmüştü. Mesul kaptan kokpitten çıkınca herhangi bir kabin memuru da kokpite girememişti.