Türkiye'nin Boeing ile havacılık işbirliği 80'inci yılına ulaştı. DC-3'le başlayan yolculuk bugün Dreamliner siparişleri, ortak üretim projeleri ve stratejik teknoloji yatırımlarıyla tarihinin en güçlü dönemini yaşıyor.

TÜRKİYE'nin havacılık devlerinden Boeing ile tanışması 1945 yılına kadar uzanıyor. İlk DC-3 uçağı Türkiye'de yapılan en güzel havayolu yolculuklarını yaratmıştı. Sonraki yıllar DC-9 ve DC-10 uçakları da THY filosuna katıldı. Aslında bu uçaklar Mc Donell Douglas imalatıydı. Ama firma batınca sonradan Boeing portföyüne girdi.

1974 yılına gelindiğinde üç motorlu Boeing 727 uçakları, THY'de uçmaya başladı. O dönemin en modern yolcu uçakları idi. Sonraki yıllar THY filosunda 737 ve 737-800NG; şimdilerde ise en yeni nesil 737MAX uçakları THY'de uçuyor. Dünyada ticari olarak büyük başarı yakalayan B777-300ER uçakları, yolcuları Türkiye'den en uzak noktalara taşıyor. İlk uçuşuna da tanıklık ettiğim B787-9 Dreamliner gerçekten bir rüya uçak. Kompozitten gövdesi ile uzun menzilli çift koridorlu bu uçaklar THY filosundaki başarılı ticari operasyonlarını sürdürüyor.

BAŞARILI GÖREVLER

Askeri alanda ise 2002 yılında Boeing ve Türkiye, dört adet B737 platformuna kurulu AEW&C uçağının ortak üretimi için 1 milyar dolarlık sözleşme imzaladı. Bu Awacs uçaklarının yazılımı Avusturalyalı bir şirket tarafından yapıldı. İşler uzadı ve bu uçaklar yıllarca Boeing Seattle fabrikası apronunda kaldı. Her gidişimde onları üzülerek izlerdim. Şimdilerde ve terör yoğun yıllarda başarı ile görev yaptılar. Görevleri sürüyor. Askeri alanda havadan havaya yakıt ikmali için Boeing'den yedi uçak alındı. KC-135 Stratotanker uçakları 2011 yılında filoya katıldı. Ama kullanılmış uçaklardı. Bugün 60 yaşın üzerinde hâlâ başarıyla görev yapıyorlar.

Türkiye-Amerikan Boeing işbirliği uçak alımları dışında da ortak çalışmalarla sürüyor.

İŞTE 80 YILIN KİLOMETRE TAŞLARI

1945 İlk DC-3, Türk Hava Yolları filosuna katıldı.

1968 Türk Hava Yolları, ilk yeni DC-9 uçağını teslim aldı.

1972 Türk Hava Yolları, ilk yeni DC-10 uçağını teslim aldı.

1974 Boeing, Türk Hava Yolları'na ilk 727'yi teslim etti.

1974 İlk iki F-4 Phantom savaş uçağı Türk Hava Kuvvetleri'ne teslim edildi.

1991 Türk Hava Yolları, ilk Boeing 737'sini teslim aldı.

2002 Pegasus Havayolları, harmanlanmış kanat ucu (blended winglets) olan ilk Boeing 737-800 uçağını teslim aldı.

2002 Boeing ve Türkiye, dört adet 737 AEW&C uçağının ortak üretimi için 1 milyar dolarlık sözleşme imzaladı.

2004 Türkiye ve Boeing tarafından ortak üretilen Türkiye'nin ilk Barış Kartalı (Peace Eagle), Türk Hava Kuvvetleri'ne teslim edildi.

2006 Boeing ve HAVELSAN, Barış Kartalı (Peace Eagle) AEW&C programı için görev simülatörü ve görev destek merkezi donanımının kurulumunu tamamladı.

2010 Boeing, Türk Hava Yolları'na ilk 777-300ER'ı teslim etti.

2011 Türk Hava Kuvvetleri, ilk KC-135 Stratotanker uçağını teslim aldı.

2013 Boeing, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile ortak araştırma ve geliştirme programları hakkında mutabakat zaptı imzaladığını duyurdu.

2013 İTÜ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Boeing yüksek lisans programı başlatıldı.