Uçak fabrikaları arasında parça taşıyan zeplin kılıklı uçak. Adı BelugaXL ya da BelugaST. Açık adı Beyaz Balina. Aslında çok şirin bir uçak. Gövdesine şu sıralar Airbus'ın en büyük yeni uçağı olan A350'nin iki kanadını birden alıyor. Airbus parçaları Türkiye dahil 11 ülkede imal ediliyor. Bu fabrikalar arasında parçaları toplayıp Fransa ya da Almanya'ya taşıma görevi BelugaST ve ağabeyi BelugaXL'e verilmiş. Kusursuz operasyonlar yapıyor.

AIRBUS'ın ana imalat üssü Fransa'nın Toulouse kentine defalarca gittim. Oradan tanıtım uçuşlarına katıldım. Her seferinde fabrika apronunda, bulunduğum yerin tam tersinde uzak bir noktada o zeplin kılıklı dev nakliye uçağı 'beyaz balina' Beluga'yı görüyordum. Ama öyle elini kolunu sallayarak fabrikada bir yerden başka bir yere gitmek mümkün değildi.

Hep yaklaşmak, dokunmak istedim ama hevesim kursağımda kaldı.

Fransa Toulouse'da günlerden bir gün...

Sabahın körüydü.

Hafif pus vardı. Beluga'nın inişe geçtiğini söylediler. Heyecanla uçağın gelişini bekledim. Sonra sis içinden koskoca bir beyaz balina çıktı. Öyle büyüktü ki, bakışımın ufkunu dolduruverdi. Devasa uçak, ağır ağır piste yaklaştı. Uçak yaklaşmada birkaç noktada alçaldı, yükseldi. Tıpkı balinanın okyanus sularına dalıp çıkmasına benziyordu. Ama çok daha zarifti. Ürkütücü değildi. İniş takımları pistle birleştiğinde, frenleme başladı. Reverse açtı ama öyle kıyameti koparan sesler çıkarmadı. Yaklaştıkça burnundaki siyah ağız-dudak çizgisi görülen kargo alım açılma noktası iyice bir gülücüğe dönüştü. Böyle bir dev ancak bu kadar şirin-cana yakın, sempatik olabilirdi. Yanaklarından tutup sıkmak geldi içimden. Yaklaştıkça bunun imkânsız olduğu heybeti ile ortaya çıktı. Benzeri bir uçak Boeing'de de var. Dreamlifter. Yani uçak parçası taşıyan uçak. Ama o sadece iri bir uçak ve biraz büyük tren vagonunu hatırlatıyor.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

AYLARCA BEKLEDİM

Beluga'ya daha yakın olmak istiyordum. Dokunma, kokpitine girme, kalbinde olma, şirin karnında oturma isteğim artık doruğa çıkmıştı. Ama Toulouse'da olmadı. Taa ki uçak Ankara'da TUSAŞ'a, Türkiye'de üretilen Airbus parçalarını yükleme için geleceğini duyuncaya kadar. Bu uçak ne zaman gelecek sorusuyla altı aydır canından bezdirdiğim, sinirlerini bozduğum Airbus Türkiye'nin Kurumsal İletişim Direktörü Özge Sevük büyük çabalarla izinleri aldı.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Airbus'da bunun için bir merkezden izin yetmiyordu. Askeri parçalar falan da taşıdığı için ona yaklaşmayı çok sıkı tutuyorlardı. Neyse Özge büyük bir başarı ile izinleri kopardı. TUSAŞ Ankara uçağa girmem için izinleri onayladı. TUSAŞ Basın Şefi Oğuzcan Obuz her şeyi ayarlamıştı. Güvenlikten geçtikten sonra bizi doğruca Beluga ST'nin yanına götürdü.

BelugaSt, BelugaXL'ın bir önceki modeliydi. Uçakta Fransa'da fabrikanın Beluga Operasyon Müdürü Ali Bal vardı. FGSTC kuyruk tescilli uçak, parça yüklemesi için ağzını ağır ağır açtı. Sonra uçağa girdim. İçeriden merdivenlerle iki kat çıktım. Uçağın kalbi kargo bölümüne çıktığımda dev bir alanda buldum kendimi. Bir tenis kortu yapılabilirdi burada. İmalattaki uçakların kanatları buraya giriyordu. Bir helikopter ya da bir uydu aracı da. Kokpite geçip kaptanlarla konuştum. Bütün konuşmalar, görülebilen noktalar sınırlıydı. Kurallara elbette uydum.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Yıllardır hayalimi süsleyen uçağın içindeydim. Ağzını açmış kargosunu bekliyordu. Ona dokundum. Devasa gövdesini yakından gördüm. Çok etkilendim. Bir tasarımcı grubu ve teknik ekibin çizimi için içimden alkışlar tuttum. Böyle şişman bir uçağı nasıl da gökyüzüne çıkarmışlardı Görmeme, dokunmama rağmen inanılır gibi değildi.

Beyaz balina, iriliğine bakmayın, çok zarifti. Çok etkileyiciydi. İçinden çıkmak gelmedi içimden. Bana tanınan süreyi sonuna kadar kullandım. Dokundum, oturdum kalktım, gözlerim her santimetrekaresinin fotoğraflarını çekti. Özge çeke çeke indirdi beni uçaktan.

Hayranlık, havacılık anılarımın en üstünde bir yere Beluga olarak yerleşti.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

TÜRKİYE'DEN GİDEN PARÇALAR

20 yılı aşkın bir süredir Türkiye Airbus'ın tedarik zincirinin ayrılmaz bir parçası. Günümüzde A220'den A350'ye kadar her Airbus ticari uçağında Türkiye'den tedarik edilen parçalar var. Türkiye'de, 3 bin 500'ün üzerinde havacılık istihdamı Airbus tarafından doğrudan destekleniyor. Airbus tarafından Türkiye'den yapılan ihracat 2023 yılı sonunda 4 milyar doları aştı ve mart ayında şirketlerin CEO'larının da katılımıyla gerçekleşen törende duyurulan STEP programının da desteğiyle 2030 yılına kadar ihracatın 6 ila 7 milyar doları aşması bekleniyor. Airbus'ın Türkiye'de yedi ana endüstriyel ortağı ve tedarikçisi bulunuyor. Ankara'da TUSAŞ'ın yanı sıra Türkiye'deki diğer ana ortak ve tedarikçiler ise şunlar:

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

PFW (Hutchinson) - Havacılık Sanayi (HS) - İzmir GKN Fokker - İzmir LISI - İzmir Turkish Technic TCI Mubea Türk sanayisi aynı zamanda, Airbus A320neo ve A220 motorlarını PW ve CFM adına üreten Kale PW, Alp Havacılık ve TEI'nin mevcudiyeti ile motor parçaları üretiminde de Türkiye önemli bir oyuncu.

BELUGA XL'IN HİKÂYESİ