Babasını 5 yaşında kaybetti. İki ağabeyinin saltanatları müddetince saraydaki dairesinde uzun yıllar geçirdi. Bu vesileyle iyi bir tahsil gördü. İki ağabeyinden daha fazla ilme düşkündü. 1691'de ağabeyi Sultan II. Süleyman'ın vefatıyla Edirne'de 48 yaşında tahta oturdu. 21'inci Osmanlı sultanı ve Müslümanların 86'ncı halifesi idi. Sultan İbrahim'in üçüncü oğludur. Hadice Muazzez Haseki'den 1643'te dünyaya geldi. 1687 yılında tahttan indirilen en büyük ağabeyi Sultan IV. Mehmed hayatta idi ve kendisini tekrar tahta çıkarmak isteyenler vardı.