Cumhuriyetin 50. yılı nasıldı

Pazar günü Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yıldönümünü kutlayacağız. Çok şanslıyım! Türkiye Cumhuriyeti'nin 50. kuruluş yıldönümünü gazeteci olarak yaşadım. Pazar günü, 100. yıldönümünü de yine gazeteci olarak yaşayacağım.

50. yıldönümünde, Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk ve Başbakan Naim Talu idi... Yıldönümü "kutlamasının" değil, "kutlamalarının" ülke çapında, nasıl olacağına ilişkin bir "kanunu" TBMM'den geçirmişlerdi! "Kanun", hazırlıklar tamamlansın, diye 10 ay önce yürürlüğe girmişti!

Söz konusu "kanun" aynen şöyleydi:

"Madde 1- Türkiye Cumhuriyeti'nin ellinci yıldönümü, bu kanun esasları içinde kutlanır.

Madde 2- Kutlama programlarının başlıca amacı:

Milletimizin istiklaline, tarihi haklarına ve yurdumuza yapılan haksız saldırılara karşı milletçe direnişi, saldırgan düşmanları yurdumuzdan kovmak için şahlanan milli şuur ve milli mücadele 'Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir' ilkesini temel sayan, insan hak ve hürriyetlerine dayalı, milli demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti'nin doğuş ve gelişimini,

Türkiye Cumhuriyeti'nin varlık ve hayat sebebi olan Atatürk inkılabının milli hayatımızdaki önemli rolünü,

Türk milli mücadelesinin mazlum milletlerin kurtuluş çabalarına örnek ve önder oluşunu,

Modern Türk devletinin dünya milletleri aracındaki yerini,

İnsan hak ve hürriyetlerini geliştirme ve koruma azmini,

'Yurtta sulh, cihanda sulh' ilkesine bağlılığını,

Türk milletinin bütün fertleriyle kaderde, kıvançta ve tasada ortak bölünmez bir bütün halinde milli şuur ve ülkü etrafında birleşme gereğini bütün imkânlardan yararlanarak içte ve dışta duyurmak, anlatmak ve kavratmaktır.

Madde 3- Kutlama faaliyetlerini plânlamak, koordine etmek ve gerekli programları hazırlamak üzere Bakanlar Kurulu'nca (Ellinci Yıldönümü Kutlama Yüksek Kurulu) kurulur. Bu kurulun üye sayısı, görev ve yetkisi Bakanlar Kurulu'nca tespit edilir.

Mahalli kutlama programlarının hazırlanması ve yürütülmesi için illerde il kutlama kurulları, ilçe, bucak ve köylerde kutlama komiteleri teşkil edilir.

Bu kurul ve komitelerin kuruluş, görev vs. yetkileri valiliklerce düzenlenir. İl, ilçe ve bucaklardaki kutlama kurul ve komitelerinin başkanları mahallin en büyük mülkiye âmirleridir. Köylerde ise kutlama komitelerine muhtarlar başkanlık eder.

Dış ülkelerde bu komiteler, büyükelçi, yoksa konsoloslar başkanlığında kurulur.

Üniversiteler, akademiler ve TRT, 50'nci yıldönümü kutlama programlanın, Kutlama Yüksek Kurulu ila işbirliği yaparak hazırlar.

Madde 4- Kamu kuruluşları, kutlama natırlık ve uygulaması için; 50'nci yıl Kutlama Yüksek Kurulunun isteyeceği teknik ve idari personeli, hizmet için lüzumlu araç, gereç ve malzemeyi bu komisyon emrine vermekle yükümlüdür. Bu personelin özlük hakları esas dairelerince karşılanır.

Madde 5- Cumhuriyetin 50'nci yıldönümü dolayısıyla 1973 yılı içinde;

a) Yurdun her tarafında konferans, seminer ve festivaller tertibi; kitap, broşür, filim ve öğretici malzeme yayını, Türk bayrağı, madalya, pul, rozet dağıtımı ve tedavülü ile vs. hususlar ayrıca programlanır.

b) 50'nci yıl münasebetiyle Sivas'ta ilk fakültesi 29 Ekim 1973'te öğretime başlamak üzere, Cumhuriyet Üniversitesi adiyle bir üniversite kurulur. Üniversite kuruluşu ile ilgili ilk harcamalar bu kanunla sağlanan fondan Kutlama Yüksek Kurulu kararı ile yapılır.

c) Kurtuluş Savaşı'nda gösterilen kahramanlıkları ve Büyük Zaferi tarihe mal etmek için yurdun çeşitli yerlerinde kurum ve derneklerce yaptırılacak anıtların tamamlanmasına bu kanun ile sağlanan fondan Kutlama Yüksek Kurulu'nun kararı ile yardım yapılabilir.