Son haftalarda küresel tedarik zincirlerinde kısmi bir rahatlama yaşanırken, ara mallarının üretiminde tıkanıklar açılıyor. Limanlarda kapasite kullanımının artması taşımacılık maliyetlerini düşürdü. Tüm bunlar enflasyon için olumlu gelişmeler Koronavirüsün küresel tedarik zincirleri üzerindeki yıkıcı etkilerini herkes hatırlayacaktır. Üzerinden çok uzun süre geçmedi. Geçici olarak kapanan fabrikalar ve azalan vardiyalar bir taraftan üretimi yavaşlatırken, karantina altındaki limanlar ve yetersiz kalan konteynerler ise taşımacılık maliyetlerini arttırmıştı. Tedarik zincirlerindeki tüm bu aksamalar, enflasyon belasını küresel ekonominin başına sardı. Oysa ki küresel tedarik zincirleri salgından önceki 30-40 yıllık dönemde enflasyon oranlarının dünya genelinde geri çekilmesinde büyük rol oynamıştı. 1980'li yıllarda yükselişe geçen küreselleşme dalgası, ücretlerin ve diğer üretim maliyetlerinin görece düşük olduğu gelişen ülkeleri tedarik zincirlerine sıkı sıkıya entegre etmişti. Bu sayede artan üretim ölçeği; birim maliyetleri düşürmüş ve son kertede fiyat artışlarını dizginlemişti. SALGINDA İŞLER TERSİNE DÖNDÜ Salgın küresel tedarik zincirlerinin üzerine çökünce kısa sürede işler tersine döndü. Malum şimdilerde birçok ülke, para ve maliye politikalarını sıkılaştırarak enflasyon canavarını alt etmeye çalışıyor. Arz şokları normale dönmeden sadece para ve maliye politikaları ile enflasyonu salgın öncesi seviyelere indirmek mümkün değil. Yani küresel ekonominin acilen normalleşmeye ihtiyacı var. Ama son altı ayda normalleşmeyi engelleyen ve geciktiren gelişmeler yaşandı. Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişimi enerji sektörünü derinden sarstı. Hızlı aşılanma sonrasında birçok ülke, ekonomik hayatı olumsuz etkileyen kısıtlamaları kaldırırken, Çin ise ihtiyatlı bir tutum sergilemeye devam etti. Pekin yönetiminin 'sıfır vaka' politikasından dolayı bundan yaklaşık iki ay öncesine kadar birçok şehirden karantina haberleri geldi. Çin'in bu tercihi üretim ve lojistikteki bazı aksamaların uzamasına yol açtı. REHAVETE YER YOK! Enerji fiyatlarındaki geri çekilmeye ve tedarik zincirlerindeki iyileşmeye rağmen, bazı gelişmeler temkinli olunması gerektiğine dair ciddi uyarılar sunuyor. Tayvan meselesi yüzünden ABD-Çin hattında tansiyon yükseldi. Jeopolitik gerilim kontrol edilebilir seviyelerin üzerine çıkarsa, Çin'in Tayvan üzerindeki ekonomik baskıları arttırdığını görebiliriz. Dünyanın en büyük çip üreticisi olan Tayvan'ı paralize edebilecek böylesi bir risk, küresel ekonominin başına büyüme ve enflasyon cephelerinde yeni dertler açabilir. İklim değişikliğinin tetiklediği aşırı hava olaylarının tedarik zincirleri üzerinde neden olabileceği etkileri de hesaba katmak gerekiyor. Avrupa şu sıralar bu tip bir riskle karşı karşıya. İsviçre-Almanya-Hollanda hattında taşımacılık için çok önemli bir rol üstlenen Ren Nehri'nin bazı noktalarında su seviyesi kritik eşiklerin altına düştü. Hammadde ve sanayi ürünlerinin taşımacılığında zorluklar yaşanmaya başladı. Tüm bu vakalar, ülkelerin bundan sonra jeopolitik meseleleri ve iklim değişikliğine bağlı riskleri tedarik zincirlerinin geleceği açısından daha fazla dikkate almaları gerektiğini