Öncelikle belirtmem gerekir ki, ülkemizde dinini samimiyetle yaşayan, dinî vecibelerini yerine getirmeye çalışan çok büyük bir kitle var. Kur'ân-ı Kerim'in yüzlerce ayetinde belirtildiği gibi dinî vecibelerin ahlâkî mahiyetini belirleyen en önemli unsur, onların niyet ve irade dürüstlüğüyle yapılmasıdır. Din dilinde bu prensibi ifade etmek için en sık kullanılan kavram 'ihlâs'tır.

İhlâs, "ibadetleri ve her türlü iyiliği gösterişten, menfaat hesaplarından arındırıp, yaptığını Allah için yapmak"tır. İslâm kaynaklarında amelde dürüstlük ve samimiyet ihlâs, konuşmada doğruluk ve dürüstlük de sıdk terimleriyle ifade edilir. İhlâsın zıddı olarak, sahte söz ve eylemler için riya (veya dalkavukluk), sahte inançlar için nifak (münafıklık) terimleri kullanılır.

Bin yıl önce Râgıb el-Isfahânin dediği gibi "küp içindekini sızdırır" (Zerîʿa, Kahire 1405/1985, s. 86). İnsan neyin peşinde koşuyorsa kendini ona adamıştır. İhlâs, kendini en başta Allah'a adamaktır. Peygamberimiz, gözü paradan başka bir şey görmeyen için "paranın kölesi" (abdü'd-dînâr) deyimi kullanır (Buhârî, "Rikak", 10). Zira nasıl ki, toplumsal alanda köle "özgür olmayan insan" demekse, ruhî ve ahlâkî alanda nefsinin olumsuz güdülerinin kölesi olmuş insan da "özgür olmayan insan"dır.
Şimdilerde gerek siyaset ve bürokraside gerekse ekonomi ve medya gibi başka kamu alanlarında toplumsal rızayı oluşturabilme gücü oldukça yüksek olan bir -formel- dindarlar "sınıf"ının varlığından ve bu sınıfın bir tür ahlâkı yok sayan dindarlık anlayışı icat ettiğinden bahsedilmektedir.

Aynı sınıfın, geleneksel İslâm ahlâkı ilkelerine de günümüz Batı toplumlarının kamu ahlâkı alanında benimseyip uyguladıkları standartlara da uymayan bir ahlâk telakkisine sahip olduğu yönünde ciddiye alınması gereken bir kanaat giderek yaygınlaşmaktadır. Ülkemizde, son yıllardaki siyasal ve ekonomik gelişmelerin de katkısıyla, biçimsel olarak "dindar" görünen yahut kendilerini öyle bir 'sınıf' içine konumlandıran bazı kesimlerin ortaya çıktığını görüyoruz.

Tabii ki bu ülkenin bütün yurttaşları gibi dindarlar da eşit haklara sahiptir; adalet ve hakkaniyet dâhilinde ülke imkânlarından yararlanma hakları, milletimizin kalkınmasına katkıda bulunma sorumlulukları var. Buradaki sorun, bazı makam ve mal kölelerinin dünyevi işlerinin üstüne kutsallık örtüsü çekerek haksız ve adaletsiz işlerini başkalarının görmesini, göstermesini ve hesap sormasını engellemeleridir. Burada din, dünya işlerinde bir tür haksız rekabet aracı olarak kullanılmakta, bu da sonuçta ahlâkî değerleri önemsizleştiren bir "dindarlık" anlayışının giderek normalleşmesine yol açmaktadır.

Bizim ahlâk kültürümüzde gerek mal gerekse makam ve mevki elde etme anlamında dünya kazancı ile dünya hırsı ayrı tutulmuştur; bu, çoğumuzun gözden kaçırdığı önemli bir ayırımdır. Kur'an'da ve diğer dinî kaynaklarımızda makam ve mal elde etme anlamında dünya kazancı için nicelik açısından hiçbir sınır konmazken,