Ekonomideki sorun alanları ve Mehmet Şimşek

Sadece tıpta değil, her alanda sorunları çözmenin ilk ve zorunlu adımı doğru teşhis koymaktır.Teşhis: Eylül 2021'de başlayan faiz indirimleri, ekonominin özünde içkin pek çok hastalığı tekrar nüksettirdi ve bugün yaşanan pek çok iktisadi soruna kaynaklık etti.Ne olmuştu: Eylül 2021'de hem faiz indirimleri hem de kredi verme şartları gevşetilmiş ve bu sayede neredeyse herkes, bol ve maliyeti ucuz paralara ulaşma imkânı elde etmişti.Bol ve ucuz para dünyanın her yerinde ve her zaman toplam talebi artırır.Toplam talepte oluşan dramatik artışlar dünyanın her yerinde ve her zaman enflasyon oranını yükseltir.Artırdı. Ticari kredi faizleri 20'nin altında oluşunca ÜFE 157,7'ye ve TÜFE 85,6'ya kadar yükseldi.Fakat "patlama halinde yaşanan talep artışları", yurtiçindeki üreticilerden daha çok yurtdışındaki üreticilere yöneldi.Kaçınılmaz olarak da ithalat patladı.Çünkü.Yurtdışına ihraç edilen ürünler içindeki ithal ürün payının 50 kabul edilmesi varsayımıyla, Türkiye'de tüketilen sanayi ürünleri içindeki ithal ürünler payı 65'tir.Sonuçta, önce dış ticaret açığı arttı ve ardından cari açık rekorlar kırdı.Yurtdışından yeterli miktarda borç alınamayınca, ithal edilen ürünlerin bedeli, mecburen eldeki paralarla ödendi.İthalat rekorları yetmiyormuş gibi, dövizin ucuz kaldığını düşünenler de döviz ve altına hücum edince, eldeki döviz rezervleri en az 30 milyar dolar eridi.Ekonomi yönetimi, serbest piyasa şartları çerçevesinde ekonomiyi yönetemeyince, bu defa, müdahaleci ve yasakçı yöntemlere başvurdu ve bu sorunlara tuz biber ekti.Fiyat istikrarını kaybetmiş Türkiye'nin, finansal istikrarı da tehlikeye girdi.Mehmet Şimşek'in davet edilmesinin temelinde bu olguların teşhis edilmesi yatıyor.Şimdi yeni ekonomi yönetiminden "beklenen başarı" bu olumsuz süreci tersine çevirmesidir.Çevirebilir miYukarıdaki süreci, yapılması gerekenlerle birlikte özetleyelim.1) Faizler düşürüldü. Yükseltilmeli.2) Krediler ucuzladı ve çok arttı. Krediler pahalılaştırılmalı ve kısılmalı.3) Bol kredi ithalatı arttırdı. İthalat düşürülmeli.(Faizlerin artırılması ve kredi şartlarının sıkılaştırılmasına ilaveten, bu ay içinde, dolar 24 TL civarına çekilmeli ve hem Gümrük Vergileri hem de ÖTV oranları yükseltilmeli.) 4) Hazıra dağ dayanmaz. Dış ticaret açığı ve dış borç ödemelerinin, son kuruşuna kadar, TCMB rezervleriyle finanse edilmesi mümkün değil. Ya dış borçlanma artırılmalı ya da uluslararası sıcak sermayeye garantiler verilerek döviz akımları sağlanmalı.5) Rezerv olarak altın biriktirilmişti. Altın ithalatı durmalı ve tam tersine atıl duran altınlar ihraç edilmeli.(ALTIN ANALİZİ: Dış ticaret fazlası veren ülkelerin, rezervlerinin bir kısmını altın ve değerli madenlerde tutması ne kadar doğruysa, Türkiye gibi her yıl cari açık veren ve borç