Muhalefet açısından ortada apaçık bir başarısızlık tablosu var. Ne dersek diyelim, durum değişmiyor. İktidarın değişmesi için yüzde ellinin üstünde bir oy alınması gerekiyordu, bu olmadı. Beş yıl önce hayal bile edilemeyecek bir toplama ulaşılarak muhalefetin adayının yüzde 48 oy alması son tahlilde kıymetiharbiye taşımıyor.Ancak bu yüzde 48, en azından CHP açısından tutulan yolun büsbütün yanlış olmadığını gösteren bir işaret olarak görülmek zorunda. Çünkü elimizde Türkiye'nin sosyokültürel yapısı karşısında her bir partinin siyasi bir organizasyon olarak nereye tekabül ettiğine dair somut ve görünür bir realite var. CHP Genel Başkanı'nın "başörtüsü serbestliği" konusunda meclise yasa teklifi verdiği günlerde kendi partisinden veya kendi camiasından yükselen bazı tepkiler üzerine, "Kılıçdaroğlu'nun Yolu" başlığı altında bir yazı yazıp bu parti için yol ayrımının nerede olduğunu tartışmaya çalışmıştım. Şöyle demiştim o yazıda: CHP'nin geniş toplum kesimleri ile arasındaki buzları eritip "merkez partisi" vasfı kazanması yolunda ilk girişim 1970'lerde Ecevit'ten gelmişti. Ecevit partisinin 12 Mart askeri cuntasına destek vermesine itiraz ederek İnönü yönetimine baş kaldırmış ve bilahare "Kara Oğlan" liderliğindeki CHP 1973'te seçim sandığından birinci parti olarak çıkmıştı. Ardından MSP ile koalisyon kurarak kendi tabiriyle "tarihsel hata"nın giderilmesi hedefi doğrultusunda önemli bir çaba gösterdi. Ancak politik ve toplumsal şartlar sonraki yıllarda Ecevit'in açtığı yolda yürünmesine imkân vermedi. Zaten Ecevit'in kendisi de 1980'den sonra eski partisinden kopup yeni bir örgüt yapısıyla yeniden yola koyulduğunda dönemin büyük toplumsal dönüşümlerine ayak uydurmakta başarılı olamadı.Hakkını teslim edelim, Deniz Baykal'ın da "CHP'nin kabuğunu kırma" teşebbüsü oldu, çarşaflı hanımlara altı ok rozeti taktığı parti üyeliğine giriş seremonisi kendi camiasını kızdırınca fazla ileri gidemedi.Kılıçdaroğlu genel başkanlığa geldiğinde ise liderlik koltuğunu güçlendirmek için yaptığı kadro tasfiyesiyle aynı zamanda partisini politik ve ideolojik dönüşüme yöneltme imkânı verecek bir alan da kazandı. Bu dönemde mesela başörtüsü konusundaki politikası değişti partinin. Üniversitelerde başörtü serbestisi getiren düzenlemeye itiraz etmedi, memurların başlarını örtmelerine imkân tanıyan yönetmeliği Anayasa Mahkemesine götürmeyi de kabul etmedi.CHP siyasetindeki kanayan yara olan toplumun değerlerini karşısına alıp toplumla çatışma alışkanlığına elinden geldiğince son vermeye çalıştı. Tüm toplum kesimlerinin partisi olma hedefi yönünde Kılıçdaroğlu yönetiminin çabaları gözle görülür bir başarıya da ulaştı. Son belediye seçimleri bunun en önemli göstergesi oldu. Bu başarı sayesinde kendi partisinden söz konusu politika değişikliğine yönelik karşı çıkışları da zayıflattı. Çünkü bu başarıyı partisinin oylarını arttırarak değil fonksiyonel bir muhalefet bloğu inşa edip muhalif seçmenin kimi yerde aralarındaki ideolojik uçurumlara rağmen ortak hareket etmesini sağlayarak elde etti.Son seçim sonuçlarından bağımsız olarak, bugünkü noktaya nerelerden ve nasıl gelindiğini de