Sorular1. Cuma namazı kılınan yerin kapısının herkese açık olmasının sebebi, mantığı nedir.2. Bir sitede, cuma namazı kılınan yer, kişi mülkü ise tesis fabrika vs buralarda cuma namazı kılınmaz der, kişinin mülkü olmayacak, gerçekte cami olacak, Allah'ın mülkü olacak der. Bu, fıkıh kitaplarında geçer mi, bu hüküm aynen geçerse hangi fıkıh kitabında geçer, fıkıh kitabı ismi verebilir misiniz.3. Maliki mezhebinde cuma namazı kılınan yerin bina olması ve o şehirde binalar mesela pişmiş tuğladan yapılıyorsa cuma namazı kılınan yerin binanın da pişmiş tuğladan yapılması lazım. Pişmemiş tuğladan yapılırsa cuma namazı kılınmaz o yerde dersiniz. Bu hüküm hangi fıkıh kitabında geçer, fıkıh kitabı ismi verebilir misiniz.Cevap"İslâm'ın Işığında Günün Meseleleri" isimli bir kitabım var. Bu konuyu orada genişçe yazdım, kaynaklarını da verdim, geniş bilgi için oraya bakabilirsiniz.Burada özetlemek bile birden fazla yazıyı gerekli kılacak, ama hep sorulduğu için değer diye düşünüyorum.Daha başta şunu söyleyeyim:Cuma ile ilgili şartların bir kısmı Kitâb ve Sünnet'te açıkça yer almış olmayıp, çeşitli delâlet yolları ile müctehidler tarafından tesbit edilmiş ve bu sebeple de herhangi bir hususun şart olup olmadığı mevzûunda görüş ve ictihâd farkları meydana gelmiştir.1. Vücûbun Şartları:Diğer namazların farz olması için aranan şartlara ilâveten cuma namazının bir kimseye farz olabilmesi için şu şartların bulunması gerekir:a) Erkek olmak; cuma namazı kadına farz değildir, fakat kılarsa sahih olur ve artık o günün öğle namazını kılmaz.b) Hür olmak.c) Cuma kılınan yerde ikâmet eder olmak. Bu yerin şehir ve köy olması, şehrin vasıfları, misafirin durumu üzerinde ictihâd farkları vardır. Bunu ileride ele alacağız.d) Mazeret sahibi olmamak:aa) Cumaya gittiği takdirde zarar gören hastaya,bb) Kendisini cumaya götürecek kimsesi olmayan kör ve kötürüme,cc) Bitkin hale gelmiş yaşlı kişilere,dd) Tehlikeli sıcak ve soğuktan korkan kimseye,ee) Çok yağmur ve çamur bulunduğunda,ff) Haksız olarak yakalanıp hapsedilmekten korkan kimseye,gg) Gittiği takdirde mal, can veya namusun zâyi olmasından korkan kimselere cuma farz değildir, daha doğrusu bu mazeretler sebebiyle mükellefiyetleri düşer.2. Sıhhatinin Şartları:Kılınan cumanın muteber olması ve öğle namazının yerini tutabilmesi için aranan şartlar:Hanefîlere Görea) Şehir veya şehir hükmünde olan yer ile bunun civarında kılınacak. Şehirden maksat en büyük camii cuma ile mükellef olanları alamayacak kadar nüfusu olan yerdir. Bir idâreci (emîr) bir de hâkimi olan yer diye de tavsif edilmiştir. Civarının uzaklığı için asgarî 400 zirâ ölçüsü verilmiştir. Daha uzaktakiler şehir dışında sayılırlar. Bir ictihada göre devletin şehir saydığı yer böyle kabul edilir.b) Cuma imamı, devlet başkanı (veliyyu'lemr) veya onun vekâlet ve izin verdiği kimse olacak. Camide cuma kılınmasına devlet izin verecek. Devlet başkanının izni cami yapılırken ve ilk hutbe okunurken istenir. O zaman verilen izin bundan sonrası için muteberdir.c) Öğle vaktinde kılınacak.d) Hutbe okunacak.e) Cami herkese açık olacak.f) Cemaat ile kılınacak.Şâfiîlere görea) Öğle vakti,b) Şehir: İnsanların oturabildiği kale, mağara ve benzeri de şehir hükmündedir. Sahrada kılınamaz. Şehir civarında oturanlardan ezanı duyanlar mükelleftir.c) Cemâat,d) En az kırk kişi,e) Tek cuma. Bundan maksat bir merkezde cumanın yalnız bir camide kılınmasıdır. Cami mükelleflere kâfî gelmediği için, ihtiyaca binâen birden fazla camide kılınabilir.