Geleceğin iklim tehdidi: Çöl tozu

"Kahverengi felaket" denilen çöl tozu fırtınasından, Güneydoğu Anadolu'daki birçok kent etkilendi. Görüş mesafesi düştü, "dışarı çıkmayın" anonsları yükseldi. Beraberinde yeni sağlık risklerini de taşıdı. Tozlu bir geleceğe karşı, artık daha dikkatli olmalıyızGelecekte çok daha fazla maruz kalacağımız küresel bir felaket kapımızı çaldı bu hafta. İstanbul'da olsa eminim yer yerinden oynar, manşetlere taşınır, günlerce konuşurduk. Ama biraz uzakta cereyan ettiği için yeterince gündeme gelmedi. Çöl tozu fırtınasından bahsediyorum. Komşumuz Irak'ta 2 gün boyunca resmî tatil ilan edilmesine neden olan kahverengi felaket, aslında ülkemizi de ciddi derecede etkiledi. Güneydoğu Anadolu'daki birçok kentte haftanın ilk 2 günü gökyüzü kahverengiye büründü. Toz bulutu nedeniyle görüş mesafesi 5-10 metreye kadar düşerken, sokaklardan da zaman zaman "dışarı çıkmayın" anonsları yükseldi. Ve hayatı felç eden çöl tozu fırtınası, coğrafyamıza beraberinde yeni sağlık risklerini de taşıdı.Belki çok fazla dillendirilmedi, ancak Güneydoğu'da haftanın ilk 2 günü maskesiz dışarıya çıkanlar ciddi risklerle karşı karşıya bulunuyor. Özellikle kalp-damar ve solunum yolu rahatsızlığı bulunanlar, uçuşan tozlar nedeniyle hayati tehditlerle yüz yüze. Çünkü boyutları 0.1 mikrondan daha küçük olan sürekli hareket halindeki ince toz taneleri, solunum sisteminde birikerek hasar yapıcı ve tıkayıcı etkide bulunuyor. Bu durum, kalp damar hastalıklarını ve kardiyovasküler rahatsızlıkları artırıyor. Raporlar, ince çöl tozu taneciklerini erken ölümlerle bile bağdaştırıyor. Diğer taraftan tozlarla birlikte, sonucu kolaylıkla kestirilemeyecek salgın hastalıkların taşınması riski de söz konusu. O tozlarla taşınan mikroorganizmaların, çeşitli enfeksiyonların yanı sıra menenjite dahi neden olabileceği belirtiliyor. Bir diğer tehdit ise tozların içindeki kirletici maddeler. En önemlileri de silisyum ile kurşun. Silisyum, ölümcül akciğer hastalığı silikozise yol açmasıyla biliniyor. Kurşun parçacıkları ise beyin hasarı ve ölümlerle ilişkilendiriliyor.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6762628;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6762628;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlargurkan-akgunesgelecegin-iklim-tehdidi-col-tozu-6762628' });Uyarı sistemiYani, "çöl tozu" deyip geçmemek gerek. Nasıl ki bir gün önceden hava durumuna bakıp yağmur ya da kar yağdığında önlem alıyorsak, Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün, Toz Taşınımı Uyarı Sistemi'ne göz atıp hazırlıklı olmak, sağlığımız açısından çok önemli. Zira küresel ısınma, atmosferdeki toz konsantrasyonunu da önemli ölçüde artırıyor. Artık her geçen yıl toz fırtınalarıyla daha sık karşılaşacağımız aşikâr. Daha geçen ay, yine çöl kaynaklı 44 kenti etkileyen birkaç günlük "kahverengi alarm"a maruz kalmıştık. Ankara'da 2020 yılında oluşan toz fırtınasının ürkütücü görüntüsü de hâlâ belleklerde.Bulunduğumuz coğrafya maalesef, "Tozlu kuşak" olarak ifade edilen Afrika, Orta Doğu ve Asya çöllerinin tam ortasında yer alıyor. Atmosfere atılan mineral