İsrail'in Salı günü Hamas hedeflerini vurmasının ardından beklenen misilleme dün geldi ve Hamas İsrail'i roket saldırılarıyla vurmaya başladı. Bunu diğerlerinden farklı kılan, Hamas güçlerinin sınırı geçerek bu savaşı İsrail topraklarında sürdürmesiydi. İsrail Başbakanı Benyamin Nethanyahu'nun yaptığı ilk açıklamada bu saldırıdan bahsederken 'sürpriz' ifadesini kullanması, İsrail'in güvenlik zafiyetinin bir göstergesi olarak yorumlanabilir.

Sonrasında güvenlik toplantısında girmeden yaptığı İran vurgusu ise parantez açılması gereken bir durum. İsrail Cumhurbaşkanı İzak Herzog'un 'Şimdi Hamas'ın ve İran'daki destekçilerinin açık bir şekilde kınandığını duyma zamanıdır' diyerek İran'ı işaret etmesi de vurgulanmalı.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Elbette dış politikasını İran düşmanlığı üzerinden temellendiren İsrail'den farklı yönde açıklamalar beklenmezdi ama geçmişten farklı olarak bir Hamas saldırısı karşısında İran vurgusunun daha güçlü olduğunu gördük. İran destekli gruplardan gelen açıklamalar da bunun üzerine düşünmemizi gerektiren bir boyut. Hamas saldırıların hemen ardından İran'ın vekil örgütlerinden Hizbullah'tan, 'Son olaylar İsrail'in devam eden işgaline karşı kararlı bir yanıt ve İsrail ile normalleşme arayanlara mesaj' açıklaması geldi. İran açıkça İsrail ile normalleşme arayan Sünni Arap dünyasına 'ben buradayım' mesajı verdi. (İbrahim anlaşmalarıyla İsrail normalleşmesinin altına imza atan ülkeler: Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Fas ve Sudan. Son dönemde Suudi Arabistan yakınlaşmasını da görüyoruz) İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in danışmanı Yahya Rahim Safavi'nin, 'İran Filistinlilerin İsrail'e saldırısını destekliyor' açıklamasını da benzer amaca hizmet ediyordu.

İran'ın da bütün dış politikasını İsrail düşmanlığı üzerine kurduğunu düşürsek bu açıklamalar normal ancak bu açıklamaları son dönemde İran'ın bölgede artan nüfûzundan bağımsız göremeyiz. 'Hamas'ın bu kadar cüretkâr bir saldırı yapmasında İran'ın da etkisi var' yorumlarına zemin hazırlayan da Irak-Suriye hattı başta olmak üzere yıllar içinde attığı adımlar.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Artan İran etkisi

Suriye'de son yıllarda dikkatimizi Türkiye'nin PKKYPG terör örgütüyle mücadelesine çevirdik. ABD ve Rusya'nın sahadaki konuşlanması ve aralarındaki muhtemel mutabakatlar da (Fırat'ın doğu ve batısının paylaşılması ve Menbiç'te yaşananlar gibi) sabit duran bir veri. Türkiye-İran-Rusya arasındaki Astana süreci ise devam ediyor ama pratikte işlemiyor desek yanlış olmaz.

Rusya'nın Ukrayna savaşına dikkat kesilmesi sonrası sahada İran milisleriyle bu boşluğu doldurduğu ve zaman zaman Rusya ile karşı karşıya geldiğini de biliyoruz. Fakat dikkatimizden kaçan, ya da zamana yayıldığı için farkına yeterince varamadığımız bir şey var ki, o da İranlı milislerin son iki yılda Suriye'de artan sayısı.

Jusoor ve IngormaGene Araştırma Merkezleri'nin 2023 verilerine göre bugün Suriye'de toplamda 830 yabancı askeri üs ve tesis var. Bunların 570'i İran'a ait. 55'i üs statüsünde, 515'i askeri nokta. Üs ve tesis sayısı kapasite ve kabiliyet olarak bir karşılaştırma için yeterli olmayabilir ama yine de paylaşmış olalım, Rusya'nın toplam askeri tesis sayısı 105. Sadece nicelik değil, İranlı milislerin konuşlandığı yerlere bakıldığında, Tahran'ın Irak sınırından Akdeniz'e kadar Suriye'de bir koridor kurma çabasını da görüyoruz.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

O koridor Irak sınırında Ebu Kemal'den başlayıp, Suriye'nin ortasında Palmira antik kentinin bulunduğu Tedmur'dan geçerek Lübnan sınırına kadar uzanıyor. Bu da Lübnan ile doğrudan Akdeniz'e çıkışı demek.