ABD Temsilciler Meclisi, Türkiye'ye F-16 satışı için "kısıtlamalar" getiren bir tasarıyı onayladı. Tasarı, Meclis'te 179'a karşı 244 oyla kabul edildi. En önemli şart şu: Türkiye kendisine satılacak F-16'larla Yunan hava sahasını ihlal etmeyecek. Yasaya göre ABD Başkanı, bu satışın Amerika'nın çıkarına olduğunu da kanıtlamak zorunda. Kabul edilen tasarı ilk bakışta büyük sıkıntılar yaratacak gibi görünüyor ama Ankara'daki yetkililer nispeten rahat. Bunun nedenini biraz araştırdım. Gördüğüm tablo şu: Ankara'daki kaynaklar, şayet ABD Başkanı Joe Biden daha önce ilan ettiği pozisyonlarına samimiyetle bağlı kalırsa, bu süreci atlamanın yollarını bulacağını düşünüyor. Biden, satışın ABD'nin çıkarlarına uygun olduğunu, "Türkiye NATO üyesi, F-16 sistemleri NATO savunması ve ABD'nin çıkarları için önemlidir" tezi üzerinden kanıtlayabilir. Türk yetkililer, ikinci koşulun Biden'ı daha fazla zora sokacağını düşünüyor. Ama burada da Biden'ın elindeki kart sağlam görünüyor. O kart aslında bir rapor... "ABD Dışişleri Bakanlığı'nın 2019'da Kongre'ye sunduğu rapor (Interference by Other Countries in the Airspace of Greece Eastern Mediterranean and Security Partnership Act), sorunun aşılmasında bir anahtar niteliğinde. O raporda ABD Dışişleri'nin, Yunanistan'ın 2017'den bu yana hava sahasının ihlal edildiği iddialarını doğrulayacak verilere sahip olmadığını belirtiyor, dahası Yunanistan'ın hava sahasıyla ilgili pozisyonunu paylaşmadığını ilan ediyordu. Burada şu hatırlatmayı da yapalım; uluslararası hukukta kara sularınız ne kadar ise hava sahanız da o kadar olur. Yunanistan 6 mil olan kara sularına rağmen hava sahasının 10 mil olduğunu iddia ediyor. İşte ABD Dışişleri, o raporda karasularının üzerine eklenen 4 milin uluslararası hukuka aykırı olduğu görüşünü paylaşıyor ve aradaki 4 millik alanda yaşanan ihlallerde taraf olmak istemiyor. Yetkililer, Yunanistan ile karşı karşıya gelişlerin yüzde 95'inin zaten bu bölgede olduğuna dikkat çekiyor. Dolayısıyla Biden'ın söz konusu rapora atıf yaparak sorunu aşabileceğini düşünülüyor. "F-16 onayının Kongre'den geçmesi için elimden geleni yapacağım" mesajları veren Biden için bu, aynı zamanda bir "samimiyet sınavı." var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6790867;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6790867;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlardeniz-kilislioglubeyaz-sarayin-samimiyet-sinavi-6790867' });Senato ayağına bakılacakSenato'ya gelecek metin de, yönetimin ağırlığını ve Biden'ın samimiyetini ortaya koyacak. Bazen, aynı konu iki farklı kanatta (Temsilciler Meclisi ve Senato), farklı şekillerde ele alınabiliyor ve metinler farklı şekilde düzenlenebiliyor. Böyle bir durum olunca da "uzlaşma komitesi" devreye giriyor ve metin müzakere ediliyor. Dolayısıyla F-16'larla ilgili Temsilciler Meclisi'nden geçen tasarı Senato'ya bu haliyle mi gelecek, yoksa değişecek mi, buna bakmak gerekiyor. Eğer hiçbir değişiklik olmaz ve aynen Senato'ya gelirse, Başkan'ın veto yetkisi var. Ancak Biden'ın o tasarıyı veto etmesi çok çok düşük bir ihtimal. Zira F-16 satışı savunma bütçesi Ulusal Savunma Yetki Yasası içinde. Başkan'ın tüm bütçeyi sadece Türkiye hassasiyeti yüzünden veto etmeyeceği düşünülüyor. ABD Başkanı olağanüstü durumu gerekçe göstererek Kongre onayı olmadan satışı gerçekleştirme yetkisine de sahip ancak Başkan'ın Kasım ayında yapılacak ara seçimler öncesinde Türkiye için Kongre ile köprüleri atma riskini almayacağı da bir gerçek.İran zirvesine doğruTürkiye ve İran Cumhurbaşkanları, 19 Temmuz'da Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi (YDİK) toplantısı için Tahran'da buluşacaktı. Fakat Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de Tahran'a geleceği duyuruldu ve ikili formata bir de "üçlü formatta Astana" toplantısı eklendi. Yani Salı günü önce Türkiye-İran YDİK toplantısı, ardından da Astana zirvesi yapılacak. Putin'in sürece dahil olması, ABD Başkanı Biden'ın Ortadoğu ziyaretiyle ilişkilendirildi, Rusya'nın bölgede ağırlığını hissettirme çabası olarak yorumlandı. Görüştüğüm yetkililer, bunun bir açıdan doğru bir başka açıdansa eksik bir yorum olduğu görüşünde. Zira Astana üçlüsünün son yüz yüze toplantısı, Eylül 2019'daydı. Ruslar "salgını" gerekçe gösterdi ama yetkililer "İran ile pek çok sahada (başta Suriye) çekişme halinde olan Rusya'nın Tahran'a gitme heveslisi olmadığını" gizlememişti.Ukrayna savaşı, Türkiye'nin Kiev yönetimine askeri destek vermesi, Rusya'nın