17 yıldır süren ayrılık

Yaklaşık 17 yıl önce silahlı çatışmalarla başlamış bir bölünme, yıllardır süren siyasi ayrılık... Filistinli iki grup El Fetih ve Hamas arasında 2006 yılında başlayan bu bölünme, Gazze Şeridi'nin kontrolünün Hamas'ın eline geçmesiyle sonuçlandı. Filistin, fiziki olarak Batı Şeria ve Gazze'deki yönetimlerle ikiye ayrıldı. Fiziki ve siyasi bölünmüşlük geçen 17 yıla rağmen giderilebilmiş değil. Onlarca denemeye, Mısır başta olmak üzere Türkiye, Katar, Cezayir gibi ülkelerin devreye girmesine rağmen taraflar bir türlü aralarındaki görüş ayrılıklarını gideremedi.Filistinli gruplar yine, yeniden Mısır'da uzlaşı arıyor. Buluşma öncesinde Filistin Devlet Başkanı (El Fetih Lideri) Mahmud Abbas ve Hamas Lideri İsmail Haniye'nin Ankara'da bir araya gelmesi sembolik de olsa önemliydi. İsrail'in Mescid-i Aksa'ya ve Temmuz ayı başında Cenin'deki saldırılarına karşı Türkiye'de böyle bir birliktelik görüntüsü verildi, ama elbette asıl değerli olan bu görüntünün bir fotoğraf karesiyle sınırlı kalmaması ve Filistin cephesinin yeniden birleşmesi.Yükselen tansiyonİki taraf da İsrail'in son saldırılarına karşı "ulusal birlik" kurma çabası içinde ama bu çok da kolay değil. Zira Filistinli iki grup arasında son bir yılda tansiyon yine yükselmişti. Bunun sebebi, Hamas'ın Batı Şeria'yı "bir plan doğrultusunda kontrol altına almaya çalıştığı" iddiasıydı. Geçen yıl Ramallah'ta bir marangoz atölyesinde yaşanan patlamayla Batı Şeria'da bazı tünellerin varlığı ortaya çıkmıştı. Kazayla yaşanan patlama sonrası yapılan incelemelerde, tünellerde patlayıcılar, silahlar ve haritalar bulunmuştu. El Fetih yönetimi bu gelişmelerden sonra açıkça "terörist eylemlerle Filistin'deki otoritenin temelleri baltalanmaya çalışılıyor" diyerek Hamas'ı suçlamıştı.İsrail'in bu ay başında Cenin kampına dönük 48 saatlik saldırısı da, sürecin başka bir boyutu oldu. İsrail basını, Abbas'ın Filistin İstihbarat Başkanı Macid Faraj'a "Hızlı hareket etmezseniz Hamas 2007'de Gazze'de olduğu gibi Cenin mülteci kampını da kontrol etmeye başlayacak" uyarısı yaptığını yazdı. Hatta Abbas'ın Filistin güvenlik güçlerinin Batı Şeria'nın kuzeyine konuşlandırma emri verdiği de bilgiler arasındaydı. Abbas'ın 10 yıllık bir aranın ardından Cenin kampına gitmesi de bu açıdan sembolikti. Mahmud Abbas'ın Filistinli gruplara diyalog çağrısı da bu adımdan önce gelmişti. Hamas'ın toplantıya katılma kararı ise 23 Temmuz'da uzun süredir tutuklu olan Mustafa Ebu Arra'nın serbest bırakılmasının ardından açıklandı.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6983331;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6983331;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlardeniz-kilislioglu17-yildir-suren-ayrilik-6983331' });Özetle El Fetih'in başındaki Abbas, Batı Şeria'yı kontrolünde tutma mücadelesi verirken, Hamas lideri İsmail Haniye Gazze'de ekonomik sıkıntılarla boğuşuyor. Tarafların Mısır'da yapılan uzlaşma görüşmeleri öncesinde birbirlerine karşı tutumlarının nispeten yumuşamış olmasının sebepleri bunlar.Temel görüş ayrılıkları nelerFetih ile Hamas arasındaki en temel görüş ayrılığı, İsrail devletini tanıyıp tanımama üzerineydi. Hamas İsrail'in varlığını kabul etmezken, El Fetih İsrail'i tanıyor ve görüşmelerde "iki devletli çözümü" savunuyor. El Fetih olası bir Filistinliler arası mutabakatta Gazze yönetiminin "uzlaşı hükümetine bırakılmasını", Hasa ise bu tabloda yönetimde söz sahibi olmayı istiyor.Gazze'deki memurların Filistin yönetimine bağlanması, seçime giderken seçmen listelerinin belirlenmesi, sayım yapılması, sınır kapılarının "uzlaşı hükümeti"nce kontrol edilmesi gibi konularda görüş ayrılıkları sürüyor. Hamas'ın elindeki silahların ne olacağı, İsrail'le yapılan güvenlik koordinasyonu anlaşmasının durumu da (Hamas bu koordinasyona karşı, El Fetih İsrail ile bunun olması gerektiğini savunuyor) belirsiz. Ayrıca Gazze'ye ulaşımı sağlayan tünellerin kontrolünün ve o trafiğin de çözümün önündeki önemli bir engel olduğu düşünülüyor.Mısır'daki zor hedefMısır'daki görüşmelerde, Filistin'de bir kez daha "uzlaşı hükümeti" kurulması müzakere edilecek ancak Filistinli analistlere göre 'görüşmelerde ele alınacak gündemin detaylarına dair bir çerçeve yok' ve hedefler konusunda belirsizlikler var. Ayrıca şunu unutmamak gerekiyor ki, taraflar 17 yılda sayısız kez buluştu. Hatta 2008, 2011, 2014 ve 2017'de uzlaşı metinlerine imzalar atıldı. Tarafların son mutabakatı ise 2022 yılındaki "Cezayir Deklarasyonu"ydu. Üstelik sadece Hamas ve El Fetih değil, irili ufaklı 12 Filistinli grup da bu deklarasyona destek verdi. "Tarihi" diye nitelenen deklarasyona göre 2006'dan sonra