Bir atalar sözünü hatırlatarak başlayalım: 'Eğri cetvelden, doğru çizgi çıkmaz.'Bir de bu var: 'Nasıl başlarsan, öyle gider.'

Buradan şuraya geçeceğim: 14 Aralık 1995 tarihinde imzalanan Dayton Anlaşması, Bosna Hersek için eğri bir cetveldir. İstisnalar kaideyi bozmaz. Bu cetvelden çıkan çizgiler eğri başladı, eğri gidiyor.

Bu anlaşma, dört yıl boyunca devam eden savaşı durdurdu, silahları susturdu. Ancak sorunları dondurmaktan öte gidemedi. Öyle ki, bugün gelinen nokta itibariyle, ülkenin tüm idari mekanizmaları ya duruyor ya da ağır aksak ilerliyor.

Hazreti Mevlana şöyle söylüyor:"Aynı dilikonuşanlar değil, aynı duyguları paylaşanlar anlaşabilir."Bosna Hersek'teki kurucu üç etnik unsur ise aynı dili konuşuyor ama anlaşamıyor.

Millet olmak, ortak bir toprak parçasına sahipolmakkadar, ortak bir anlam dünyasına sahip olmayı da gerektirir.Boşnaklar, Hırvatlar ve Sırplar, kâğıt üzerinde, Bosna Hersek vatandaşı olsalar da bir türlü Bosna Hersekli olamıyorlar.

Bosna Hersektoprakları, Bosna Hersek Federasyonu ve Bosna Sırp Cumhuriyeti olmak üzere iki idari bölgeye ayrılmış durumda.Bu da yetmezmiş gibi bu ülkedeki her konu ve kavramın üç farklı anlamı var. Bu durum siyasetten eğitime, adaletten emniyete, tüm devlet mekanizmalarına ve hayatın her alanına sirayet etmiş bulunuyor. Ülkenin en yüksek yargı organı olan Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi'nde de aynı ayrışmadan kaynaklı bir sorun yaşanıyor.

Bosna Hersek Anayasasına göre; anayasa mahkemesinin dokuz yargıcı bulunuyor.Bunların üçü yabancı yargıçlar. Kalanların dördü Bosna Hersek Federasyonu Temsilciler Meclisi ve ikisi Bosna Hersek Sırp Cumhuriyeti Entitesi tarafından belirleniyor.

Yine anayasaya göre; oy kullanma hakkına sahip olan ve "yüksek ahlaki niteliklere sahip, seçkin bir hukukçu" olan herkes, Anayasa Mahkemesi yargıcı olabilir. Bunun dışında bir şart bulunmuyor. Ancak uygulamada, BHF Temsilciler Meclisi tarafından seçilen, dört kişiden ikisi Boşnak ve diğer ikisi Hırvat kökenli oluyor.

Hali hazırda: BH Anayasa Mahkemesi'nin, biri Federasyon ve ikisi Sırp Cumhuriyeti entitesi tarafından belirlenmesi gereken, üç üyeliği boşta bulunuyordu. Bosnalı Sırplar, ülkedeki diğer tüm mekanizmaları tıkamak adına yaptıkları gibi, kendi kontenjanlarına düşen iki üyeyi belirlemede uzun zamandır ayak diretiyorlar.

Gelelim Bosna Hersek Federasyonu tarafına

Özelde Hırvat Demokratik Birliği Bosna Hersek-HDZ BiH ve genelde Bosnalı Hırvatlar, en son Temsilciler Meclisi Sekreterliği görevinde bulunan bir avukat olan Marin Vukoya'yı BH Anayasa Mahkemesi yargıçlığı için aday gösterdiler.

Milliyetçi ve muhafazakâr çizgideki Boşnaklar ve vatansever Bosnalı Hırvatlar; HDZ BiH ile olan siyasi geçmişine ve yeterli mahkeme deneyimine sahip olmadığına işaret ederek, dayatma şeklindeki tek isim önerisine karşı çıkıyorlardı.

HDZ BiH ve Hırvat Demokratik Birliği 1990-HDZ 1990'ın başını çektiği diğer Bosnalı Hırvat siyasi partileri ise Marin Vukoya'nın seçilmemesi durumunda, Sosyal Demokrat Parti-SDP, Bizim Parti-NS ve Halk ve Adalet Partisi-NiP'ten oluşan "Troyka" isimli üçlü iktidar koalisyonunu düşürmekle tehdit etiler.

Hal böyle olunca

BHF Temsilciler Meclisi'nde uzun ve hararetli tartışmaların ardından Marin Vukoja'nın BH Anayasa Mahkemesi yargıçlığı oylandı. SDP, NS ve NiP'in yanı sıra HDZ BiH ve HDZ 1990, Vukoya'nın lehinde oy verdiler. Hırvatistan'ın Ulusal Değişimi-HNP, Hırvat Cumhuriyetçi Parti-HRS, Demokratik Eylem Hareketi-PDA, Modern ve Aktif Krayina için Hareketi-PoMaK partilerinin temsilcileri ve iki bağımsız üye de onlara destek verdi.