Türk Ocakları'yla mason mahfilleri arasında nasıl bir bağ var Türk Ocakları'nı İttihat ve Terakkî'den pek ayıramayacağımıza göre meseleyi İttihat ve Terakkî'ye kadar götüreceksiniz, biliyorum. Öyle değil. İttihat ve Terakkî ile mason mahfileri bağlantısı ayrı. Gizlilik esasında, mason localarından istifade edilmiştir. Orhan Koloğlu'nun araştırması dikkat çekici: "1909'dan itibaren mason tartışması gündeme geldiğinde her İttihatçının mason olduğu şeklinde, abartmalar bol keseden piyasaya sürülmüştür. Bunda bir gerçeklik payı olduğunu sanmak safdillik olur. 42 yıl İstanbul'da yaşamış bir mason İngiliz işadamıgazeteci, E. Pears 'İttihat ve Terakki'nin bile pek azının mason olduğunu ve eğer devrim sadece masonlara (ve Yahudi ve dinsizlere) dayansaydı asla başarı gösteremezdi.' yargısında bulunuyor. Pears'ün üstelik anti-İttihatçı olduğu düşünülürse yargısının değeri daha da artar..." (İttihatçılar ve Masonlar, Pozitif Yayınları, İstanbul 2012, s. 43-45) Yahya Kemal'in "Çocukluğum, Gençliğim, Siyasî ve Edebî Hâtıralarım"da "İttihat ve Terakkî'ye Dâir" başlığı altında yazdığı müşahede ve kanaatini okursak, bir fikir edinebiliriz. Türk Ocakları 1931'de kapandıktan sonra, Mahmut Esat Bozkurt'un, "Türk Ocakları kapatılırken mason locaları neden açık!" öfkesi sonunda mason mahfillerini de kapattırmıştır. Bu benim vardığım netice değil; bir mason ilim adamının vardığı neticedir. Prof. Dr. Ergun Aybars, öyle yazıyor. Çalışma alanı M. Kemal Atatürk ve dönemidir. Mahmut Esat Bozkurt, İsviçre'de hukuk okumuş ve bu dalda doktora yapmıştır. Millî Mücadele başlayınca yurda dönmüş, doğduğu yer olan Kuşadası'nda Kuvâ-yı Milliye'yi kurmuştur. 23 Nisan 1920'de mebus olmuş ve 1943'te, 51 yaşında ölümüne kadar mebusluğu devam etmiştir. İktisat ve Adliye vekilliği (bakanlığı) yapmıştır. Prof. Dr. E. Aybars'ın "Mahmut Esat Bozkurt ve Masonlar" (Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları, C. 2, S. 4, 1994) başlıklı makalesinden özetleyeceğim: Mahmul Esat Bozkurt Türk Ocakları kapatıldığı hâlde mason localarının çalışmasını kabullenemedi ve ağır hücuma geçti. 8 Ekim 1931 tarihli Anadolu gazetesinde Masonluğun milliyet düşmanı olduğunu iddia etti. Mahmut Esat'a karşı ünlü mason Mim Kemal Öke, 11 Ekim 1931'de Hizmet gazetesinde cevap verdi: "Mahmut Esat Bey zaten Masonluk düşmanıdır. Onun sözlerinin hiçbir kıymeti yoktur. Masonluk milliyetçi, halkçı bir şekildir. Türk milletinin onu kökünden imha etmesi lazım geldiği hakkında nokta-i nazarına cevaben şunu beyan edeyim ki Türk milleti masonluğu kaldırmaz. Bilâkis yükseltir. Çünkü onlar Türk milletinin yükselmesinden başka bir gaye beslemezler." Mahmut Esat, 13 Ekim 1931'de Anadolu gazetesinde "Masonluğun Aforozu" başlığı altında, "Bir gün Türk milleti ağlayacağına varsın dünya masonluğu ağlasın, milletim sağ olsun." diye yazdı. Mahmul Esat, Türk Ocakları'nın kapatılması