Bu yazımızda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanlığı tarafından açıklanan 2024 Faaliyet Raporunu çerçevesinde acı gerçekleri rakamlarla açıklamaya çalışacağım. Özellikle Prof. Dr. unvanlı bazı akademisyenler SGK'nın mali yapısının çok iyi olduğunu belirtse de gerçeklerin hiç de öyle olmadığını açıklamaya çalışacağım.

Emeklilere yapılan ödemeler sistemi zorluyor

Rapora göre; 1- 41-(a) sigortalılardan 11.243.480 kişiye toplam 1.791.087.753.936 TL,

2- 41-(b) sigortalılardan 2.910.922 kişiye toplam 358.954.274.500 TL,

3- 41-(c) sigortalılardan 2.523.215 kişiye toplam 589.250.464.534 TL,

Olmak üzere 2024 yılında toplamda 16.677.617 emekliye 2.739.292.492.971 TL ödeme gerçekleştirildi. Bu dönemdeki prim gelirleri ise 3.962.467 TL'dir.

Her ne kadar tablolarda prim gelirleri toplamı 3.962.467 TL olarak görünmekte ise de bu rakamın içerisinde sadece 637,657 milyar devlet katkısı yer almaktadır. Dolayısıyla tablolarda bakılması gereken prim geliri tutarı 2.792.342 TL'dir. Bu rakamlara göre prim gelirleri ancak emekli maaşını karşılayabiliyor. Emekli aylıklarının en düşük emekli aylığı tutarına yükseltilmesi nedeniyle yapılan ilave ödemelerin hazineden karşılandığı da dikkate alındığında işin ciddiyeti daha iyi anlaşılacaktır.

Özellikle konu uzmanı olduğunu bildiğimiz bazı akademisyenlerin SGK'nın mali durumunun iyi olduğu ve emekli maaşlarında gerekli arttırmayı yapabileceği ifadelerinin gerçeklerle uzaktan yakından alakası yoktur. Eğer bu akademisyenlerin kafasıyla hareket edilmiş olsaydı el birliğiyle Ülkeyi iflasa sürüklemiş olurduk. Hele hele bazılarının belirttiği gibi SGK gelirlerinin giderlerini karşılaması mümkün değildir.

Aktifpasif oranları sürekli düşerek alarm veriyor

Rapora göre göre 2024 yılı sonu itibarıyla;

1- 4a sigortalılar için aktif pasif oranı 1,75 2- 4b sigortalılar için aktif pasif oranı 1,12 3- 4c sigortalılar için aktif pasif oranı 1,57 olmak üzere ortalama aktifpasif oranı 1,61'dir.

2023 yılında ise bu oranlar şu şekildeydi;

1- 4a sigortalılar için aktif pasif oranı 1,82 2- 4b sigortalılar için aktif pasif oranı 1,15 3- 4c sigortalılar için aktif pasif oranı 1,59 olmak üzere ortalama aktifpasif oranı 1,66'dır. 2022 yılında bu oran 2,01'dir. Görüleceği üzere oran sürekli olarak düşmekte olup, bu durum gidişatın kötü olduğunu göstermektedir.

Rakamların ne kadar kötüleştiği açıkça görülmektedir. Bir de emekli olup da çalışanların aktif olarak görülmesi ve pasif rakamlarında yer almamasını eklersek durumun ciddiyeti daha iyi anlaşılır ve gerçek aktifpasif rakamının 1,61'in daha da altında olduğu görülecektir.

Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi için aktif pasif oranının 41 olması gerekmektedir. Aslında EYT düzenlemesi bütün dengeleri alt üst etti diyebiliriz.

2024 yılı sonu itibarıyla emekli sayısı 16.677.617 çalışan ise 25.625.750 oldu

Rapora göre, 2023 yılında aktif sigortalıların (çalışanlar) sayısı 25.358.022 kişiye ulaşmış olup yaklaşık 73,40'ını 41-(a) kapsamındaki sigortalılar oluşturmaktadır. Pasif sigortalı sayısı (emekli) ise 16.030.256 iken yaşlılık aylığı alan kişi sayısı bu sayının 71'ine denk gelmektedir.

Ülkemizde 2024 yılında 34.068.963 bağımlı bulunmakta ve 41-(a) kapsamındaki sigortalıların bağımlıları 48,5'ine karşılık gelmektedir. Türkiye nüfusunun 90'ı sosyal sigorta kapsamındadır.

2024 yılı Aralık ayında ise aktif sigortalıların sayısı 25.625.750 kişi olup yaklaşık 73,7'sini 41-(a) kapsamındaki sigortalılar oluşturmaktadır. 4c sigortalılarının durumu ise 14,28'dir.

Rapor 2023 yılına göre pasif sigortalı sayısının 647.361 kişi arttığını gösteriyor.

Ülkemizde 2024 yılı Aralık ayı itibarıyla 34.068.963 bağımlı bulunmakta ve hizmet akdiyle çalışan sigortalıların bağımlıları 48,7'sine karşılık gelmektedir. Sosyal sigorta kapsamı 76.840.436 olarak belirlenmiş olup, Türkiye nüfusunun 90'ına tekabül etmektedir. 2023 yılına göre sosyal sigorta kapsamı 1 artmıştır.

SGK'ya devlet katkısı 325 milyar 630 milyon TL oldu

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı'nın paylaştığı bilgilere göre 2024 yılında devlet katkısı bütçeye göre 13,4 oranında artarak 637,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Devlet katkısında gözlenen artışta, asgari ücret ile memur maaş artışlarının bütçe öngörüsünün üzerinde gerçekleşmesi ile 7440 sayılı Kanun kapsamında yapılandırma geliri elde edilmesinden kaynaklanmıştır. Ayrıca geçmiş dönemlere ait teşvik tutarlarının tahakkukları yapılmış olmasına karşın tahsilatlarının 2024 yılında yapılmış olması da devlet katkısı artışında etkili olmuştur.