Çobanın ve çoban başının sivilceli demokrasisi

Çobandan kastımız "Çoban Sülü" değil, ama aşağıdaki yorumlara onu da dahil edebilirsiniz.Çoban başından kastımız sadece o tür ve bu tür reisler ve birinci ve sonuncu reisler değil ama onları da dahil edebilirsiniz. Tartışmayı hatırlayacaksınız: Birileri "benim reyimle dağdaki çobanın reyi bir mi olacak" diye sormuştu ve pek derin felsefî tartışmaların kapısını açmıştı. Sonuçta anlaşılmıştı ki fikirleriyle ve yapıp ettikleriyle başkalarını etkisi altına alabilen hiç kimsenin reyi sadece bir rey değilmiş. Demokraside seçmen; 1) başkalarını da etkileyen, 2) başkalarından etkilenmeyen ve 3) sadece başkalarından etkilenen seçmen olarak üç grup. "Sadece etkilenen" grup tükenmez elbette ama azalmalı ki kalite artsın. Zira demokrasilerin kalitesi, kendisine ait bir fikri ve tercihi olmayan ve "sadece başkasının etkisi altında kalarak" rey veren seçmenlerin toplam seçmen içindeki oranına göre ölçülüyor. Bunlar ne kadar azsa toplum o kadar şuurlu sayılıyor. "Sadece etkilenen" türden seçmen azaldıkça aslında "başkalarını hipnotize ederek etkileyen" türden seçmen de azalıyor. "Sadece etkilenen" seçmen ve "başkalarını hipnotize ederek etkileyen" seçmen azaldıkça "kendi kararını kendisi veren" türden seçmenin oranı artıyor. İşte bu yüzden; Kimsenin "etkisi" altında kalmadan kendi hür düşüncesiyle rey verebilenin reyi bir rey ve değerli bir rey. Kendisine ait fikri ve kendi rey tercihi olmayıp sadece başkasının tesiri altında rey kullananın reyi aslında sıfır. Zira onun aklını da elini de mührünü de başkası tutup kullanıyor. Milletin tenvir ve irşad edilmesi bu sebeple çok önemli. Elbette bazı özel durumlarda bir kişinin birden fazla reyi olabilir. Mesela bazı heyetlerde