Kalplerin Fethi

ABDULLAH YILDIZ

Nasr Suresi'ndeyiz. Surenin adı, 1. ayetteki"nasr" (yardımzafer) kelimesinden gelir. Tam sûre olarak Kur'an'ın en son inen sûresi olduğu kabul edilir; Vedâ Haccı esnasında Mina'da indiği rivayet edilir.

Surenin meali şöyledir: "Rahmân Rahîm Allah adıyla. 1- Allah'ın yardımı ve zaferi geldiği 2- Ve insanların bölük bölük Allah'ın dinine girmekte olduklarını gördüğün vakit, 3- Rabbine hamd ederek O'nu tesbih et ve O'ndan mağfiret dile. Çünkü O, tevbeleri çok kabul edendir."

Tefsir âlimlerine göre, "Nasrullah (Allah'ın yardımı)"ndan maksat, Mekke putperestlerine ve bütün düşmanlarına karşı Allah'ınHz. Peygamber'e(s.a.)yardım edip onu zafere kavuşturmasıdır; mecazen "dinin kemale ermesi, son şeklini alması" anlamında da yorumlanmıştır. "Fetih"ten maksat ise başta "fethu'l-futûh" (fetihlerin fethi) olan Mekke'nin fethi olmak üzereResulullah'a(s.a.) nasip olan bütün fetihler ve "feth-i mübîn" (apaçık fetih) olan Hudeybiye antlaşmasıdır; burada belli bir savaştaki zafer değil, kesin bir zafer murat edilmiştir. Zemahşeri, "nasr" ve "fetih" kelimelerinin yan yana zikredildiği Saff 6113. ayetten ("Allah'tan nasr ve yakın bir fetih. Müminleri müjdele!") hareketle, "nasr"ı Allah'ın yardımı ile düşmana üstün gelmek, "fetih"i ise beldeleri ele geçirmek olarak açıklar. Elmalılı, "fetih" kelimesinin buradaki anlamları ile ilgili yapılan yorumları tasnif edip açıkladıktan sonra, "fetih"den maksadın yalnız memleket fethi olmayıp, daha çok 'kalplerin imana ve İslâm'a fethiaçılması' demek olduğu kanaatine ulaşır. Nitekim Mekke'nin fethinden sonra insanlar akın akın İslâm'a koştular (Hak Dini Kur'ân Dili). Ayrıca "fetih", mecaz olarak "Resulullah'averilen ilimler, dünya nimetleri ve cennet" olarak da yorumlanmıştır.

SûreResulüllah'ınşahsında genelde müminlere hitap ederek, Allah kendilerine bir nimet ve yardım lütfettiğinde O'na hamd ve şükretmelerini emrediyor. Müminler Mekke devrinde fakir ve güçsüz idi; müşriklerin zulüm ve işkencelerine karşılık veremiyorlardı. İnsanlığı kurtuluşa çağıranResulüllah (s.a.), çağrısına olumlu cevap alamadığı için üzülüyordu Fakat Medine döneminde müminler güçlenerek kendilerine haksızlık eden inkârcılara karşı savaşacak duruma geldiler ve fetihler başladı. Bu durum Arapların İslâm'a girmesinde büyük etken oldu. Özellikle Mekke'nin fethi ile birlikte Arap kabileleri savaşmaksızın akın akın İslâm'a girdiler. 2. ayet bunu ifade eder. 3. ayette ise daha önce müşrikler tarafından "sihirbaz, şair, kâhin, mecnûn" gibi iftiralarla nitelenerek her türlü hakarete uğrayan Resulüllah'a (s.a.), kendisini bu durumdan kurtaran Allah'a hamd ve şükretmesi emredilmektedir. Mekke'den hicret ederken Sevr mağarasında gizlendiğinde yanında sadece Hz. Ebû Bekir (r.a.) vardı; şimdi ise binlerce ashabı ile birlikte Mekke'yi fethetmiş, bu arada tarihin en büyük ve en yapıcı inkılâbını gerçekleştirmişti. İşte bu sebeple müminlerden yüce Allah'a hamd etmeleri, kendilerine nasip edilen zafer ve fetih nimetlerinin şükrünü yerine getirmeleri istenmektedir (Kur'ân Yolu).