Boşa çıkan planlar

ABDULLAH YILDIZ

Dersimiz "Fil Suresi". Sûre, Kâbe'yi "Fil ordusu" ile yıkmaya gelen Ebrehe'nin saldırısını konu edindiği için bu adı almıştır. Mekke'de inmiştir. Meali şöyledir:

"Rahmân Rahîm Allah'ın adıyla. 1- Rabbin fil sahiplerine ne yaptı, görmedin mi 2- Onların planlarını boşa çıkarmadı mı 3- Onların üstüne ebâbil kuşlarını gönderdi; 4- onlara pişkin tuğladan yapılmış taşları atıyorlardı. 5- Böylece Allah onları yenilip-çiğnenmiş ekine çevirdi."

Habeşistan'a bağlıYemen'ingenel valisiEbreheher yıl Mekke'deki Kâbe'ye gelen Arap hacılarını San'a'ya çekmek için buradaKulleysveyaKalîs (kilise)denilen büyük bir katedral yaptırdı. Ancak umduğunu bulamayınca Kâbe'yi yıkmaya karar verdi. 570 tarihinde, içinde Mamut adlı filin de bulunduğu 60 bin kişilik bir ordu ile Mekke üzerine yürüdü. Bir müfreze, Resulullah'ındedesiAbdülmuttalib'e ait 200 deve ile Mekkelilerin develerini ele geçirdi. Abdülmuttalib, Ebrehe'den develerini istedi; Kâbe'yi ise sahibinin koruyacağını söyledi. Ertesi günEbrehe, ordusuna Kâbe'ye hareket emri verdi. Filler yerinden kımıldamadı; askerler de üzerlerine taşlaşmış çamuryağdıransürü sürükuşlar tarafından "yenilip-çiğnenmiş ekin" gibi imha edildiler. Ebâbil, kuş türünün adı olabileceği gibi "sürü sürü" anlamına da gelir. Yaygın inanışa göre bu olayResulullah'ındoğumundan elli-elli beş gün veya üç ay önce gerçekleşmiştir. Mekkeliler bu mucizenin yaşandığı yıla "Fil yılı"demiş, bir süre tarih başlangıcı olarak kullanmışlardır.

Resulullah(s.a.) fil olayını bizzat görmediği halde, ilk ayette ona "görmedin mi" diye hitap edilmesi mecazi bir ifade olup olayı görenlerden işittiğini ve görmüş gibi kendisine tasvir edildiğini gösterir. Burada muhatap Resulullah (s.a.) ise de aslında Kureyşlilerdir; aynı zamanda Arabistan'da olup bu kıssadan haberdar olan herkestir; nihayet bu olaydan ders alması gereken bütün insanlardır. (Kur'ân'da "elem-tere" ifadesi, İbrahim 1419; Hac 2218, 65; Nûr 2443; Lokman 3129, 31; Fatır 3527; Zümer 3921'de de geçer.)

3-5. ayetler, Allah tarafından gönderilen bölük bölük kuşların fil ordusunun üzerine pişkin tuğla türü taşlar yağdırarak onları yenmiş ekin artığına çevirdiğini anlatıyor. Ebrehe ve askerlerinin kötü emellerinin surede keyd (plan, tuzak) kelimesiyle ifade edilmesi, onların Kâbe'yi yıkmanın yanında işgal, yağma ve sömürü gibi kötü niyetler taşıdıklarını gösterir. Allah onların plânlarınıtuzaklarını başarısız kılmıştır. Kur'ân'da ifade edildiği üzere, elbette "Kâfirlerin tuzakları hep boşa çıkar." (Mümin 4025) Yine bir ayette geçtiği gibi, "Muhakkak ki Allah, hainlerin hazırladıkları tuzakları başarıya ulaştırmaz!" (Yusuf 1252)

Tefsirlerde fil olayı bütünüyle bir mucize olarak değerlendirilmiş ve bu kuşların olaydan önce de sonra da hiç görülmediği belirtilmiştir. Fil suresini dinleyen hiç kimse, "Hayır, öyle bir şey olmadı" diye itiraz edememiştir. Bazı çağdaş tefsirciler olayı çiçek vb. hastalık salgını veya volkanik taş yağmuru ile açıklamışlardır; ancak bunlarpozitivizmin etkisinde kalarak ileri sürülen görüşler sayılabilir.