Akran Arabuluculuk Derneği, binlerce öğrenci ve öğretmene arabuluculuk, iletişim ve müzakere eğitimleri vererek öğrenciler arasındaki ilişkilerin olumlu yönde geliştiği bir okul iklimi hedefliyor.

Ülkemiz ne yazık ki akran zorbalığı konusunda dünyada üst sıralarda yer alıyor. PISA 2022 verilerine göre Türkiye'deki öğrenciler en sık sözel ve ilişkisel zorbalık yaşadıklarını bildirdi. Zorbalık içeren davranışlardan herhangi birine uğrayan öğrenci ortalaması OECD ülkelerinde yüzde 20, Türkiye'de ise yüzde 27 oldu. Akran zorbalığından şikâyet etmenin dışında, bu durumun değişmesi için neler yapıyoruz İşe önce dilimizi değiştirerek başlayabiliriz. Zorbalık kelimesini daha fazla popüler hâle getirmek yerine akran barışından, nezaketten, hoşgörülü iletişimden bahsedip çocuklara da bu şekilde model olabiliriz. Ortaokul ve lise öğrencilerinin müzakere becerilerinin geliştirilmesi, kişiler arası şiddet kültürünün azaltılması için kurulan Akrander (Akran Arabuluculuk Derneği) bir taraftan öğretmenleri akran arabuluculuk projeleri için eğitiyor, diğer taraftan da öğrencilere akran arabuluculuk eğitimleri veriyor. Akrander kurucu üyesi avukat ve arabulucu Ayşe Dilek Ergüler ile ne kadar yol aldıklarını konuştuk.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Akran arabuluculuğu ne zamandır uygulanıyor ülkemizde

Yaklaşık 20 yıl önce uygulanmaya başladı. Ama yakın zamana kadar az sayıda okulda, proje olarak yürütülen bir faaliyet gibiydi. 2020 yılından itibaren sistematik bir uygulama içindeyiz. Akran arabuluculuğu için veli ve okul desteği gerekiyor. Okullarda rehber öğretmenlerin ve yöneticilerin akran arabuluculuk eğitimi almasını sağlıyoruz ve bunu ücretsiz yapıyoruz.

Ayşe Dilek Ergüler

Hangi yaş grubu ve hangi okullarla çalışıyorsunuz

Genellikle devlet okullarında, ortaokul ve lise seviyesindeki çocuklarla çalışıyoruz. Millî Eğitim Müdürlükleri ile protokol imzalayarak eğitimler düzenliyoruz.

Eğitimleri kimler veriyor

Arabulucu avukatlar, eğitici eğitimi almış PDR öğretmenleri ve branş hocaları tarafından yapılıyor. Yaklaşık iki bin çocuk akran arabuluculuk eğitimi aldı.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

İyi bir arabulucu olmak için ne gerekli

İyi bir dinleyici olmak, iyi sorular sormak ve tabii ki sabırlı olmak.

Arabulucu öğrenciler nasıl seçiliyor

Sınıflarında uygulanan sosyometri yöntemiyle bizzat kendi arkadaşları tarafından seçiliyor. Öğrencilerden anlaşmazlık ve kavgalar sırasında güvenip, destek alabileceği üç arkadaşının ismini yazmalarını istiyoruz. En çok oy alan öğrenciler arabuluculuk eğitimlerine katılabiliyor. Sınıfın toplam öğrenci sayısının dörtte biri ya da üçte biri akran arabulucu olarak belirleniyor. Her bir öğrencinin sorunlarını taşıyabileceği niteliklerde arabulucu öğrenci çeşitliliği sağlamaya çalışıyoruz. Eğitimlerini tamamlayan öğrencilere arabulucu rozeti takılıyor.

Özgüvenleri artıyor

Eğitimler sonrası öğrencilerde ne gibi değişimler gözleniyor

Öğrencilere 30 ders saati anlaşmazlık çözümü, müzakere ve akran arabuluculuk eğitimi veriyoruz ve bu eğitimler belirli aralıklarla tekrarlanıyor. Öncelikle yaşadıkları sorunlardan daha hızlı kurtuldukları için derslerine yoğunlaşabiliyorlar ve akademik başarıları artıyor. Çevrelerinde lider öğrenci olarak kabul ediliyorlar. Özgüvenleri artıyor.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Eğitimler sonrasında okulda barış hâli uzun soluklu devam ediyor mu

Eğer okulun yöneticileri ve öğretmenleri bu projeye sahip çıkarsa ve en az dört yıl sürdürülürse barış hâli kalıcı oluyor. Okulun iklimi değişiyor. Programın etkili olması için; okulun ihtiyaçlarının belirlenmesi, yöneticilerin desteğinin olması, velilerin ve tüm personelin sürece dâhil olması, bolca uygulama yapılması, okulda özel bir oda ayrılması, öğretmenlerin öğrencileri arabulucuya gitmesi konusunda desteklemesi gerekiyor.

Gençler en çok hangi konularda anlaşmazlık yaşıyor

Dedikodu, kıskançlık, dışlanma, lakap takma, küfretme, iftira, sözlü ve fiziksel şiddet, el şakası, tehdit etme, izinsiz eşya alma, yer kavgası ve değer vermeme...

Eğitimci ve Anlaşmazlık çözüm uzmanı Nihan Karakaş'ın projenin uygulandığı bir devlet okulunda yaptığı çalışmaya göre, bugüne kadar okulda yaşanan sorunların yüzde 94.9'u anlaşmayla çözülmüş.

"Faydasını çok görüyoruz"

Efe İsmet Ertürk (11. sınıf öğrencisi akran arabulucu) :

Eğitimlerimiz öncesinde çevremde yaşadığım tartışmalarla şu ankiler arasında gözle görülür şekilde fark var. Tartışmalarımız esnasında veyahut başka insanların tartışmalarında iletişim konusundaki hatalar gözle görülür şekilde fark edilebiliyor. Kesinlikle okullarımızda ve sosyal hayatımızda fazlasıyla önemli bir rol oynar oldu. Tartışmalarımız esnasında istemeden yaptığımız iletişim hatalarımızın sonrasında yeniden iletişim için doğru ve resmî bir seçenek. Eğitimini almış biri olarak faydasını her yerde her şekilde görüyoruz.