Yapay zeka dünyasında çocuk olmak

Yeni nesil sohbet robotu GPT4o'nun özellikleri teknoloji ve eğitim dünyasında çok ses getirdi. Aynı anda onlarca dili çevirebilen, daha kolay bir sohbet diline sahip, ses, metin ve görüntü üzerinden mantık yürütebilen yeni modelin çocuklarımızın gelişiminde ve eğitimlerindeki yerini artıları ve eksileriyle, uzmanlarla masaya yatırdık.

Chat GPT4'ün yeni sürümü GPT4o yüz ve mimiklerden ne hissettiğinizi anlayıp yorum yapabiliyor, eş zamanlı çeviri yapıp sorulara daha hızlı yanıtlar veriyor. Ses, metin ve görüntü üzerinden mantık yürütebiliyor. Tüm bu gelişmeler teknoloji dünyasını heyecanlandırdı. Öte yandan bazı meslekleri yok edip etmeyeceği, etik değerler gibi pek çok açıdan da tartışılmaya başlandı. Yapay zeka öğretmenler, yapay zeka çevirmenler, yapay zeka bakıcılar, yapay zeka arkadaşlar çocukların hayatında ne kadar yer alacak AÇEV'in (Anne Çocuk Eğitim Vakfı) 30. yılı konferansında konuşan Koç Üniversitesi Gelişim Psikolojisi bölümünden Prof. Dr. Nazlı Baydar, yapay zeka teknolojilerinin erken çocuklukta, çocukların gelişimi ve sağlıklı ilişkiler kurabilmesi açısından risklerine dikkat çekiyor: "Ebeveynler çok yoğun bu yüzden yapay zekadan hikâye okuması, oyun oynaması, ders çalıştırması istenecek. Ama çocuklarımızı ne ile yalnız bıraktığımızı nasıl bileceğiz" Bugün ilköğretim çağında olan çocuğu 5-10 yıl içinde iş hayatına atılırken neler bekliyor Hangi donanımları edinmiş olmalı Yapay zeka okuryazarlığı eğitimi hangi yaşta nasıl başlamalıBu soruları artılarıyla eksileriyle konunun uzmanları ile değerlendirdik.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

"Evlerinizin içine girince neler olacak" sorusuna cevap gerek

Prof. Dr. Nazlı Baydar (Koç Üniversitesi Gelişim Psikolojisi)

Ebeveynlerin, yapay zekanın çocuklarımızın hayatındaki etkisini anlamaları için önce yapay zekanın ne olduğunu anlamaları gerekiyor. Yapay zeka çok büyük sözel veri tabanına sahip bir depo. Kendisine sözel olarak verdiğimiz cümleleri anahtar tümcelerle eşleştirip, kendi veri tabanına göre o anahtar tümcelere en sıklıkla nasıl cevap verilmiş ise eleyip bize cevap veriyor. Biz de buna 'beni anladı' diyoruz ama anlamak değil aslında. Yapay zeka aile ortamına girdiğinde etkisi ne olacak şu an için hiçbir şey bilmiyoruz. Aile bireylerinin ortak değerleri, kültürleri ve inanışları var. Çocuk yetiştirme konusunda da böyle. Ancak yapay zeka evlerimizin içine girip, çocuklarımızla temas etmeye başladığında duygusal bir bağ beklemek komiklik olur.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Yapay zeka ürünler genellikle ABD veya Çin kültüründe geliştirilmiş veri tabanları ile yönetiliyor. Bir değer anlayışı ve etik sorumlulukları yok. Çocukların en kritik gelişim döneminde bu konuda çok dikkatli olmalıyız. Çünkü erken çocuklukta çocuklar bunu bir kişi olarak değerlendiriyor. Hiçbir etik ve değer yargısı olmayan bir varlık ile gerçek kişi olarak düşünüp etkileşime geçiyor. Yakın gelecekte bakıcı gibi kullanılması çok mümkün. Ebeveynler çok yoğun bu yüzden yapay zekadan hikâye okuması, oyun oynaması, ders çalıştırması istenecek. Ama çocuklarımızı ne ile yalnız bıraktığımızı nasıl bileceğiz

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Kısıtlı deneylerden şunu biliyoruz ki küçük çocuklar bağlılık ilişkisi kuruyor. Diyelim ki haftanın iki günü derse gelecek. Çocuğun geliştirdiği ilişkinin uyumlu gelişim olması imkânsız. Aile denetimi önemli. Etik sınırları kim koyacak ve sorumluluğu kim alacak Hatırlarsanız sosyal medya ilk çıktığında da çok olumlu yorumlar vardı çocukların kullanımıyla ilgili. Ama bugün TikTok'un ergenler ve özellikle genç kızlar üzerindeki olumsuz etkilerini konuşuyoruz. Bu konuda da aynını yaşamamak için geç kalınmadan kuralları ve sınırları net çizmeliyiz. Hükümetler bu konuda sorumluluğu almalı. Mesela çocuk alt komşunun çocuğuyla oynarken aşağı yukarı tahminde bulunabilirim ama yapay zekaya "Arkadaşımı nasıl korkuturum" dediğinde ne cevap alacak. Bunu kim kontrol edecek Çok hızlı hareket ederek bu araştırmaları yapmalı ve sonuçları karar verici kitlelere ulaştırmamız lazım. Yurt dışındaki çalışmalar da çok kısıtlı. Üniversitelerde yapay zeka mühendisleri yetiştirebiliriz ancak etik ve iletişim eğitimini de unutmamalıyız.

"Kullanamayanların iş bulması zorlaşacak"

Doç. Dr. Nazım Kemal Üre (İTÜ Yapay Zeka ve Veri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi)

Yapay zeka teknolojileri bütün iş dallarında önemli bir yer kaplamaya başladı ve bu durum gittikçe daha yaygın hâle gelecek gibi gözüküyor. Benim görüşüm nasıl bilgisayar kullanmak artık bütün meslekler için vazgeçilemez bir yetenek hâline geldiyse, zaman içerisinde yapay zeka araçlarını kullanmanın da aynı hâle geleceği yönünde. Gelecekte bu araçları kullanma yeteneği olmayan insanların iş bulması zorlaşacak. Bu yüzden çocukların erken yaşta büyük dil modelleri gibi üretken yapay zeka araçlarının nasıl doğru ve etkili şekilde kullanılacağını öğrenmeye başlamalarının doğru olduğunu düşünüyorum.

Temel bilgisayar eğitiminden sonra öğrencilerin erken yaşta bu teknolojiyi doğru ve etkili şekilde kullanmalarının önü açılmalı. Öğrenciler eğitimlerinde bu teknolojiyi iyi şekilde kullanırsa daha sonra profesyonel meslek hayatlarında da faydasını göreceklerdir.